Πρόλογος ΟΙΚΟΝΙΚΗΣ : «Τα σοβαρά γραφόμενα του Αρτεμιδώρου» εφιστούσαν την προσοχή του Ιουλίου Καίσαρα στο εν εξελίξει σχέδιο δολοφονίας του και αναφέρονταν από τον Καβάφη στο γνωστό ποίημά του («Μάρτιαι ειδοί») : Γραφόμενα τα οποία όμως εγράφησαν υπό του Ιουλίου Καίσαρος (44 π.Χ) εκεί που δεν γράφεται…Σε μια σύγχρονη διασκευή του ίδιου έργου - μυθιστορηματική αδεία - Ιούλιος Καίσαρας είναι ο Τσίπρας, δολοφονία είναι η πολιτική του εκμηδένιση και Αρτεμίδωρος είναι ο Ανδρουλάκης ! Ο οποίος δράττεται της ευκαιρίας να εκθέσει γενικότερους συλλογισμούς περί της μακιαβελικής πολιτικής, που γνωρίζει τόσο καλά…..
Το κείμενο του Ανδρουλάκη
Oι απροσδόκητοι παίκτες
Δε θα είσαι πάντα η έκπληξη. Τώρα αφήνεσαι στο κύμα που καβάλησες, όλα φαίνονται θριαμβευτικά -“πωλήσεις” και δημοσκοπήσεις-, δεν προβληματίζεσαι να αλλάξεις μέθοδο που σου χάρισε την εύκολη επιτυχία -ομάδα που κερδίζει δεν την αλλάζεις!-, δεν μπορείς όμως ούτε να το υποψιαστείς:
βλέπεις κιόλας ιστορία, αρχίζεις να γίνεσαι στερεότυπος, καλύπτεις με παλιό τρόπο μια παλιά “αγορά”, αγνοείς τους νέους εν δυνάμει “πελάτες”, αφήνεις κενά, δίνεις χώρο σε απροσδόκητους νεοεισερχόμενους παίκτες -αυθεντικούς ή δικές σου, καλές κακές απομιμήσεις- με νέα προϊόντα ή υποκατάστατα των δικών σου, ωστόσο σε χαμηλότερες τιμές και φρέσκο περιτύλιγμα. Ο λεγόμενος “κίνδυνος της επιτυχίας” κτυπά, αργά ή γρήγορα, τους επαναπαυμένους στην αρχική τους καινοτομία ηγέτες -πολιτικούς, επιχειρηματίες, καλλιτέχνες, προπονητές.
Eν όψει, ιδέα από την amartoli poli
η τύχη
Θα μείνεις διάττοντας αστέρας, όχι ηγέτης, αν λησμονήσεις πόσα οφείλεις στην τύχη, στη δύναμη των περιστάσεων καθώς και στην κακοτυχία, την ανοησία ή και την αθλιότητα των αντιπάλων σου.
τριμέτωπος
Το λαμπρό σου άστρο θα σβήσει αν πολεμάς για καιρό σε τρία μέτωπα. Αυτό ήταν το θεμελιώδες ζήτημα στρατηγικής στην Ευρώπη επί δύο τουλάχιστον αιώνες. Ο Ναπολέων είχε εναντίον του Αυστρία, Βρετανία, Ρωσία. Η Γερμανία του Κάιζερ κι ύστερα του Χίτλερ είχε δυτικά τη Γαλλία, ανατολικά τη Ρωσία και στις θάλασσες τη Μεγάλη Βρετανία.
το τρίτο παλούκι ή impossibility theorem
“Όποιος πηδά πολλά παλούκια, ένα απ’ όλα θα του μπει”. Λένε πως το τρίτο είναι το τυχερό. “Αν δεν τριτώσει το κακό, δε σταματάει”. “Impossibility theorem” στα κρητικά. Τρίλημμα. Δεν μπορείς και τους τρεις στόχους ταυτόχρονα. Θα θυσιάσεις τον έναν. Θα κλείσεις ένα μέτωπο.
μην παραμυθιάζεσαι
Μην παραμυθιάζεσαι από τις “δεξαμενές σκέψης” (think tanks). Μαθηματικοποιούν την πολιτική θεωρία και το crisis game αλλά είναι αδύνατο να μαθηματικοποιήσουν τον Μακιαβέλι.
η ταχύτητα
Ξέρεις γιατί τα υπερσύγχρονα αεροπλάνα των Αμερικανών έχασαν τον πόλεμο από τα απαρχαιωμένα ρωσικά MiGs των Βιετναμέζων; Η υψηλή ταχύτητα δεν τους επέτρεπε να παρακολουθήσουν τις μεταβολές στα μέτωπα επί του εδάφους.
η επιβράδυνση
Έμαθες την αξία της ταχύτητας καιρός να μάθεις και την τέχνη της επιβράδυνσης. Να παγώνεις το παιγνίδι όταν η εξέλιξή του δεν είναι προς όφελός σου. Μπορείς να κερδίζεις ενώ αποφεύγεις μερικές μάχες. “Μην επιτίθεσαι κατά μέτωπο στις θέσεις που μπορείς να καταλάβεις παρακάμπτοντάς τις”, συμβούλευε ο Κορσικανός.
Μην τρελαίνεσαι. Η νίκη σε μια μάχη δε σε οδηγεί αναγκαστικά να κερδίσεις τον πόλεμο.
όταν τελειώνουν τα σενάρια
“Σπούδασε” τη σεναριακή σκέψη, προετοιμάσου με τα τρία και μισό σενάρια αλλά μην ξεχάσεις ούτε στιγμή ότι κανένα σενάριο, κανένα σχέδιο δε θα επιζήσει στην επαφή με τον αντίπαλο στο πραγματικό πεδίο της μάχης. Εκεί που τελειώνουν τα σενάρια αρχίζει η πραγματική ηγεσία.
το σχοινί
Θα σου δώσουν αχανή χώρο ν’ απλωθείς, να διαχυθείς, να χαθείς - μπόλικο σχοινί να κρεμαστείς
η “Μόσχα”
Μην ξεγελαστείς με την εύκολη, γρήγορη κατεβασιά. Ο Ναπολέων έκανε τη μεγαλύτερη στην ιστορία. Τον άφησαν να προχωρήσει μέχρι τη Μόσχα. Την πήρε, δεν ήξερε τι να την κάνει. Νίκησε, δεν νίκησε ούτε ο ίδιος δεν το’ χε καταλάβει. “Η Μόσχα είναι σαν το σφουγγάρι που θα τον στραγγίξει” είπε ο γερο στραγηγός Κατούζοφ. Μην το ξεχνάς: καθένας και η “Μόσχα” του.
εκτός κι αν…
Μια απρόβλεπτη, τάχιστη επίθεση που πιάνει στον ύπνο τον αντίπαλο και σπάει το ηθικό και τη συνοχή του σου χαρίζει το momentum στον επερχόμενο “πόλεμο” εκτός κι αν… εκείνος ξεπεράσει γρήγορα το αρχικό σοκ, διαθέτει χώρο ν’ αναδιπλωθεί, καταφέρει ν’ απορροφήσει τις πρώτες απώλειες, ανασυγκροτηθεί και αντεπιτεθεί. Ο αιφνιδιάζων τότε αιφνιδιάζεται. Το σοκ αντιστρέφεται.
το πλευροκόπημα με φρέσκες δυνάμεις
“Τι πανούργος μακιαβελικός!” σε σχολιάζουν. Παράταξε στην πρώτη γραμμή του μετώπου τους πιο κορεσμένους, κουρασμένους επιτελικούς να φάνε τις πρώτες μπαταριές”. Υποθέτουν πως διαθέτεις κρυφές, φρέσκες εφεδρικές δυνάμεις κάπου πίσω, στα άκρα, και στην κρίσιμη στιγμή της μάχης θα εφορμήσουν από τα πλάγια, θα πλευροκοπήσουν και θα τσακίσουν τον αντίπαλο. Άρχισε κιόλας να τους τρώει η αμφιβολία.
minimax στρατηγική
Πάλι τα ίδια; Ο ένας το minimum, ο άλλος το maximum και δώστου. Η ζωή όμως απέδειξε ότι πληρώνεται ακριβά η άγνοια της minimax στρατηγικής. Να επιδιώκεις δηλαδή το optimum αποτέλεσμα, το καλύτερο δυνατό από τα χειρότερα σε κάθε συγκεκριμένη κατάσταση. [Η minimax στρατηγική είναι η μόνη αποτελεσματική και ευέλικτη σ’ ένα non - zero sum game (μη μηδενικού αθροίσματος παιγνίδι), με τις διαθέσιμες επιλογές στο ευρωπαϊκό πεδίο να βρίσκονται στα όρια -μεταθετά- της πολυπλοκότητας, της ακραίας αλληλεξάρτησης και του συσχετισμού των δυνάμεων -σε συνθήκες αβεβαιότητας και ρευστότητας-, με τους “αντιπάλους” να είναι ταυτόχρονα και συνεργάτες - εταίροι, αντίπαλοι - συμπαίκτες]
το δένδρο
Η στρατηγική μοιάζει πιο πολύ με δένδρο παρά μ’ ένα ξερό στυλιάρι καρφωμένο στο χώμα. Όταν χάνεται ένα κλαρί του δένδρου έχεις τα άλλα να κόβεις καρπούς. Δηλαδή μην κολλάς ψυχαναγκαστικά σε μία και μόνη επιλογή. Κράτα εφεδρικές ένα αριθμό διαθέσιμων επιλογών. Τρεις είναι αρκετές.