«Ένθερμες λίαν» οι δηλώσεις της Κλάϊν, οπωσδήποτε ωφέλιμες για τη μεταστροφή των δυνάμεων της κοινωνικής αλλαγής και την ενσωμάτωση της ποιότητας ζωής στον προγραμματικό τους λόγο. Το πρόβλημα όμως βρίσκεται στην απουσία μιας ισχυρής πολιτικής δυναμικής, που θα υπερβεί τον κρατούντα και εν πολλοίς κουφιοκέφαλο εμπειρισμό και θα προωθήσει τη «σύντηξη» ποσοτικών και ποιοτικών αιτημάτων . Το πρόβλημα βρίσκεται στις ατάκτως ερριμμένες ιδέες, που αρθρώνονται μόνο συγκυριακά με την πολιτική πρακτική και τα πολιτικά προγράμματα.
Ο Πιερ Σαμουέλ και ο Αντρέ Γκορζ ήταν επικριτές της αστόχαστης και σπάταλης ανάπτυξης αλλά και της «περισσοτερότητας »(!) που διέπνεε την «τάξη πνευμάτων» της δεκαετίας του 70. Το 1981 ο Ξενοφών Ζολώτας με το «Οικονομική μεγέθυνση και φθίνουσα κοινωνική ευημερία « χρησιμοποίησε απολύτως συγκεκριμένα και χειροπιαστά παραδείγματα από τις Ηνωμένες Πολιτείες για να τεκμηριώσει τον τίτλο του βιβλίου του…. Μιάμισι δεκαετία αργότερα μια παράλληλη κίνηση συλλογικοτήτων και ατόμων, με την Greenpeace, τους Πράσινους της Ευρώπης, το Ινστιτούτο Wupertal, την «Ελληνική Εταιρεία», τον Δήμο Τσαντίλη, τον Ιωάννη Παλαιοκρασά κ.ά, υποστήριξε έναν οικολογικό μετασχηματισμό που θα βασιζόταν στην «σωστή λειτουργία των τιμών», ήγουν : Στην αντικειμενική τιμολόγηση των προϊόντων με βάση όχι μόνο το στενό ενδο-επιχειρησιακό τους κόστος αλλά και με τα «κόστη» που προκαλούν στην φύση και στην ποιότητα ζωής. Το εγχείρημα όμως προϋπέθετε και μια πολιτική δυναμική με στόχο τον έλεγχο της αγοράς – που ήταν προφανώς δυσεύρετη μέσα σε συνθήκες αποθέωσης της αγοραίας ασυδοσίας από τον νεοφιλελευθερισμό.
Ο Μαρξ θεωρούσε ως μέτρο πλούτου μιας κοινωνίας τον ελεύθερο χρόνο, χωρίς να υπεισέρχεται στη δυνατότητα αυτού του χρόνου να μην είναι αφασιακός αλλά δημιουργικός, αξιοπαραγωγός σχεδόν όσο και ο εργασιακός χρόνος ! Και όμως, μια τέτοια σύλληψη εμπεριέχοταν στο έργο του Άλβιν Τόφλερ…
Περιμένω με ανυπομονησία το νέο βιβλίο της Νάομι Κλάϊν , αλλά πολύ περισσότερο ανυπομονώ για το πολιτικό μοντάζ των εναλλακτικών ιδεών του ανωτέρω «φυράματος», με τον παραδοσιακό σοσιαλιστικό λόγο. Ανυπομονώ για προγραμματικές ιδέες που θα μας πάνε πέρα και όχι πριν από την εποχή των μνημονίων. Που θα επανατοποθετήσουν την ευημερία, τα κοινόχρηστα αγαθά και την ατομική δημιουργία, ως κορυφαίες κοινωνικές αξίες
