To δέντρο με τους 40 καρπούς και ο Ανδρέας Κασέτας

Του Γιάννη Σχίζα

Δημοσιεύεται στην ΑΥΓΗ της 23.1.16

Στο τέλος του 2015  χάσαμε τον Ανδρέα Κασέτα, φυσικό , φυσιογνώστη και καλλιτέχνη – αυτόν   που είπαν και  homo universalis.…. Είχα εντυπωσιασθεί από κάποια γραψίματά του εδώ κι εκεί, ακόμη και  στη  «Νέα Οικολογία», όμως εκτίμησα  ιδιαίτερα μια   παρουσίασή του  στα σεμινάρια που γίνονταν στην Ελάτη Τρικάλων με την οργανωτική ευθύνη του Κώστα Σκορδούλη,  μάλλον το 2008 . Εκεί, μέσα σε ένα πλαίσιο σκληρών ακαδημαϊκών προσεγγίσεων, ο Κασέτας είχε σοκάρει με την επιλογή των ελληνικών δένδρων ως θέματός του. Δεν ήταν μια επιλογή φυτογνωσίας, περιβαλλοντικής σύνθεσης , λαογραφικής αντιμετώπισης, ποιητικού στοχασμού -  δεν ήταν ένα τουρλού όλων αυτών, αλλά μια ενορχήστρωσή τους. Και με αφορμή αυτή την εμπειρία, τη μισοξεχασμένη και νεφοσκεπή λόγω χρόνου αλλά καθόλου υπερτιμημένη στη συνείδησή μου, σκεπτόμουν την αναφορά του ιστοχώρου των Γεωτεχνικών ( ΠΕΕΓΕΠ)  σε ένα εντυπωσιακό «πολυδένδρο»,  από το οποίο βλαστάνουν  40 καρποί !
Από όπου αντλούσα την απόλυτη βεβαιότητα   ότι αυτό το κατασκεύασμα  του Sam Van Aken, καλλιτέχνη και καθηγητή   στο πανεπιστήμιο των Συρακουσών (ΗΠΑ), θα συνάρπαζε τον Κασέτα και θα τροφοδοτούσε τη δική του, δημιουργική έμπνευση…

Ο Κασέτας έκανε  «ζουμ» από το γενικό στο ειδικό, ο Γιώργος Ντούρος (1948-2008) του οποίου το έργο εκτέθηκε πρόσφατα σε μια έκδοση της «Ευωνύμου βιβλιοθήκης» έβαινε αντιστρόφως , από το δέντρο στο τοπίο…Όμως και αυτός επέμενε να  αναδεικνύει εκείνες   τις δενδρώδεις μνημειακές μορφές, που με οικονομία κινήσεων και εκφράσεων  δίδασκαν το παράδοξο της φύσης, το διαιώνιο, το υπερέχον, το θαυμαστό. Πολύ αξιόλογες  ήταν οι αναφορές του σε κάποιο  πλάτανο στο Προκόπι της Εύβοιας, που θεωρούσε ως τον μεγαλύτερο των Βαλκανίων. Όμως θέμα του δεν ήταν ο «πρωταθλητισμός στη φύση», αλλά η ιδιαιτερότητα : Και με το πνεύμα αυτό μπορούσε να σχολιάζει από τις Σεγκόϊες της Βόρειας Αμερικής ύψους  160 και 180 μέτρων, μέχρι και μια  «εξέχουσα»  στον αττικό περίγυρο  βελανιδιά  της ανατολικής Αττικής, που εξοντώθηκε λόγω δημοτικής μικρόνοιας….

Πρόσφατα ο Δήμος Αθηναίων μεταφύτευσε αιωνόβιες  ελιές σε κάποιες επίλεκτες θέσεις – π.χ. Προπύλαια Πανεπιστημίου – για να προσδώσει νότες ιστορίας και αισθητικής στο χώρο. Ανεξαρτήτως δημοτικών προθέσεων, θα ήθελα να βλέπω αυτή τη πρακτική  ως δηλωτική γενναιότητας μάλλον παρά φυγής από τη ζοφερή πραγματικότητα της ελληνικής κοινωνίας :  Ενάντια σε αυτούς που  θέλουν να  σερνόμαστε στα νούμερα και στα ποσοστά,  αγνοώντας  τα  πολιτιστικά δρώμενα,    εμείς να αποδεικνύουμε  περίσσευμα δυνάμεων ! Να έχουμε ενέργεια ώστε να μιλάμε για δέντρα, όπως εκείνος ο  Κύπριος Ήρωας ( Σολωμού) που σκοτώθηκε από Τούρκους παρακρατικούς,   απαξίωσε  να ξεκολλήσει εν ώρα δράσης  το τσιγάρο από το στόμα του…..