Είναι ο διάδρομος Zανγκεζούρ το κλειδί για την ειρήνη μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν;

 

Αρμενία: Αγώνας ενάντια στο χρόνο. Η άμμος στην κορυφή της κλεψύδρας τελειώνει.

 

Γιώργος Παπαγιαννόπουλος, Αρθρογράφος

 

Αρχιτέκτων - Συγγραφέας

27/05/2023 08:00 EEST

Αζερμπαϊτζάν

Anadolu Agency via Getty Images

Η ευκαιρία της δημιουργίας του διαδρόμου Zangezur (Zανγκεζούρ) για τη σύνδεση της Τουρκίας -Αζερμπαϊτζάν είναι ένα από τα σημαντικότερα αποτελέσματα της νίκης Ναγκόρνο-Καραμπάχ επί των Αρμενίων.

Το γεγονός τονίστηκε και στο συμπόσιο διοργανώθηκε πρόσφατα από την Κοινοβουλευτική Συνέλευση Χωρών που μιλούν τουρκικά (TURKPA) και το Κέντρο Ατατούρκ στο Αζερμπαϊτζάν, για να σηματοδοτήσει το 30ο έτος ανεξαρτησίας των τουρκικών δημοκρατιών, τη νίκη του Αζερμπαϊτζάν στον Πατριωτικό Πόλεμο και την εκατονταετή έναρξη των εγκαινίων της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης της Τουρκίας (τουρκικής βουλής).

″Η ιστορία είναι πλούσια με παραδείγματα επιτευγμάτων που επιτεύχθηκαν μέσω της υποστήριξης των τουρκικών κρατών”, είπε, επισημαίνοντας την υποστήριξη της Άγκυρας στο Μπακού κατά τη διάρκεια του Πατριωτικού Πολέμου πέρυσι.

Μετά την κατάληψη της περιοχής Ναγκόρνο-Καραμπάχ, η οποία αναγνωρίζεται διεθνώς ως έδαφος του Αζερμπαϊτζάν, μέσω συμφωνίας μετά από έναν πόλεμο 44 ημερών με την Αρμενία, εισήλθε μια περίοδο οικονομικής αναβίωσης σχέσεων Αζέρων-Τούρκων

Βάσει της συμφωνίας, όλες οι γραμμές μεταφοράς που έκλεισαν λόγω του ζητήματος του Καραμπάχ θα ανοίξουν ξανά. Σε αυτήν την χρονική περίοδο, ο διάδρομος Zανγκεζούρ , που αναφέρθηκε πολλές φορές από τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ, ήρθε στο προσκήνιο.

Το Zανγκεζούρ ήταν μέρος του Αζερμπαϊτζάν, αλλά στη δεκαετία του 1920, οι Σοβιετικοί έδωσαν την περιοχή στην Αρμενία. Μετά από αυτήν την κίνηση, το Αζερμπαϊτζάν έχασε την οδική και σιδηροδρομική επικοινωνία του με τον Ναχιτσεβάν και μερικά τμήματα του σιδηροδρόμου καταστράφηκαν.

Το Αζερμπαϊτζάν έχει επικεντρωθεί σε έργα στον διάδρομο Zανγκεζούρ , τα οποία θα περιλαμβάνουν εθνικές οδούς και σιδηροδρομικές γραμμές που εκτείνονται σε διάφορες περιοχές στην περιοχή Σιούνικ της Αρμενίας.

 

Το μέλλον της ειρηνευτικής διαδικασίας μεταξύ της (”περίκλειστης”) Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν δεν διαδραματίζεται μόνο στο ευαίσθητο Ναγκόρνο Καραμπάχ, επειδή αναδύθηκε μια άλλη φλέβα, που είναι εύκολο να αιμορραγήσει και η οποία περιέπλεξε ιστορικά τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών: το Zανγκεζούρ .

Επισημαίνω: ανάμεσα στις ρήτρες που υπάρχουν στην τριμερή διακήρυξη της 9ης Νοεμβρίου, η οποία οδήγησε στο τέλος των εχθροπραξιών στο Ναγκόρνο Καραμπάχ μέσω της έναρξης ισχύος μιας μόνιμης κατάπαυσης του πυρός, ξεχωρίζει μια. Αυτή η συνθήκη, στην παράγραφο εννέα, έθεσε τα θεμέλια για την επιστροφή σε λειτουργία όλων των οικονομικών και μεταφορών που διέσχιζαν ολόκληρη την αμφισβητούμενη περιοχή και ώθησε την Αρμενία να εγγυηθεί στο Αζερμπαϊτζάν την πολυπόθητη κατασκευή χερσαίας σύνδεσης με τον θύλακα της Αυτόνομης Δημοκρατίας του Ναχιτσεβάν.

Ανάμεσα στα άλλα,την ανάπτυξη έργων υποδομής στην επίμαχη περιοχή, συμπεριλαμβανομένης μιας σιδηροδρομικής γραμμής για τη σύνδεση Αρμενίας και Ρωσίας μέσω του εδάφους του Αζερμπαϊτζάν και τη δημιουργία κοινής ομάδας εργασίας με στόχο την παρακολούθηση και τη διαχείριση κάθε φάσης της εφαρμογής τους. Έκτοτε, τα έργα αποκατάστασης των καναλιών οδικών και σιδηροδρομικών μεταφορών έχουν λάβει σημαντική ώθηση, ειδικά στην επικράτεια του Αζερμπαϊτζάν, και ο λόγος είναι ένας: ο διάδρομος Zανγκεζούρ .

Ο διάδρομος Zανγκεζούρ είναι τμήμα της ευρύτερης περιοχής του Σιούνικ, της αρμενικής επαρχίας που χρησιμεύει ως μόνιμο διαχωριστικό τείχος μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και του θύλακα, πάνω στον οποίο θα πρέπει να κατασκευαστεί η πολυπόθητη σιδηροδρομική γραμμή Μπακού-Ναχιτσεβάν. Εάν δεν αντιπαρατεθούν ξανά τα εμπλεκόμενα μέρη, και οι κίνδυνοι αντιπαράθεσης προέρχονται ουσιαστικά από την Αρμενία -η οποία βλέπει τον διάδρομο ως εκδήλωση παντουρκισμού στην επικράτειά της-, το Zανγκεζούρ

 

Επισημαίνω: ανάμεσα στις ρήτρες που υπάρχουν στην τριμερή διακήρυξη της 9ης Νοεμβρίου, η οποία οδήγησε στο τέλος των εχθροπραξιών στο Ναγκόρνο Καραμπάχ μέσω της έναρξης ισχύος μιας μόνιμης κατάπαυσης του πυρός, ξεχωρίζει μια. Αυτή η συνθήκη, στην παράγραφο εννέα, έθεσε τα θεμέλια για την επιστροφή σε λειτουργία όλων των οικονομικών και μεταφορών που διέσχιζαν ολόκληρη την αμφισβητούμενη περιοχή και ώθησε την Αρμενία να εγγυηθεί στο Αζερμπαϊτζάν την πολυπόθητη κατασκευή χερσαίας σύνδεσης με τον θύλακα της Αυτόνομης Δημοκρατίας του Ναχιτσεβάν.

Ανάμεσα στα άλλα,την ανάπτυξη έργων υποδομής στην επίμαχη περιοχή, συμπεριλαμβανομένης μιας σιδηροδρομικής γραμμής για τη σύνδεση Αρμενίας και Ρωσίας μέσω του εδάφους του Αζερμπαϊτζάν και τη δημιουργία κοινής ομάδας εργασίας με στόχο την παρακολούθηση και τη διαχείριση κάθε φάσης της εφαρμογής τους. Έκτοτε, τα έργα αποκατάστασης των καναλιών οδικών και σιδηροδρομικών μεταφορών έχουν λάβει σημαντική ώθηση, ειδικά στην επικράτεια του Αζερμπαϊτζάν, και ο λόγος είναι ένας: ο διάδρομος Zανγκεζούρ .

Ο διάδρομος Zανγκεζούρ είναι τμήμα της ευρύτερης περιοχής του Σιούνικ, της αρμενικής επαρχίας που χρησιμεύει ως μόνιμο διαχωριστικό τείχος μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και του θύλακα, πάνω στον οποίο θα πρέπει να κατασκευαστεί η πολυπόθητη σιδηροδρομική γραμμή Μπακού-Ναχιτσεβάν. Εάν δεν αντιπαρατεθούν ξανά τα εμπλεκόμενα μέρη, και οι κίνδυνοι αντιπαράθεσης προέρχονται ουσιαστικά από την Αρμενία -η οποία βλέπει τον διάδρομο ως εκδήλωση παντουρκισμού στην επικράτειά της-, το Zανγκεζούρ θα μπορούσε να παράγει ευεργετικά αποτελέσματα των οποίων το πεδίο εφαρμογής θα πήγαινε καλά πέρα από την καθαρά νοτιοκαυκάσια διάσταση.

 

Η σύνδεση Ναχιτσεβάν και Μπακού μέσω του διαδρόμου Zανγκεζούρ ισοδυναμεί με τη δημιουργία ενός συνδέσμου που μπορεί ενδεχομένως να ενσωματωθεί στο ήδη υπάρχοντα Μπακού- Τιφλίδα- Καρς, το οποίο, με τη σειρά του, εισάγεται σε μια πολύ πιο εκτεταμένη υποδομή, καθώς είναι διηπειρωτική. στη φύση, συνδέεται με τις αγορές της Ρωσίας (μέσω Άγκυρας–Μπακού–Μόσχας), της Κίνας (μέσω Κίνας–Αζερμπαϊτζάν), του Τουρκεστάν (μέσω του διαδρόμου lapis lazuli, αλλά όχι μόνο) και της Ινδο-Ιρανικής (μέσω του Διαδρόμου Βορρά–Νότου).

Προφανώς, όλα αυτά δημιουργούν φόβο στην Αρμενία για την κυριαρχία της.

Το Ναγκόρνο Καραμπάχ ως μέρος του Αζερμπαϊτζάν: Η Αρμενία προετοιμάζεται για ”στροφή”

Το Ερεβάν είναι ανάμεσα σε μια πλειάδα πυρκαγιών και δεν υπάρχει σενάριο να μην καεί.

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν για την επίλυση του ζητήματος του Ναγκόρνο Καραμπάχ που ξεκίνησαν με τις τριμερείς συμφωνίες του Ιανουαρίου 2021, στον απόηχο του δεύτερου πολέμου του Καραμπάχ,έχουν φτάσει σε σημείο καμπής. Στις 22 Μαΐου, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν δήλωσε ότι το Ερεβάν είναι έτοιμο να αναγνωρίσει την κυριαρχία του Αζερμπαϊτζάν στο Καραμπάχ. Οι όροι που έθεσε ο Πασινιάν στον Ιλχάμ Αλίεφ είναι μόνο δύο: να δοθούν ορισμένες προστασίες στους Αρμένιους του Καραμπάχ, ότι το Μπακού θα αναγνωρίσει την εδαφική ακεραιότητα του Ερεβάν στο σύνολό της. Η ειρήνη στο μαλακό κάτω μέρος της Υπερκαυκασίας μπορεί να είναι προ των πυλών.

Το ερώτημα που πρέπει να θέσει στον εαυτό του ο Αρμένιος πρωθυπουργός είναι εάν οι Αρμένιοι είναι έτοιμοι και πρόθυμοι να δεχτούν την οριστική απώλεια της «αγίας γης» τους, το Ναγκόρνο Καραμπάχ (Αρτσάχ). Ο Πασινιάν δηλώνει έτοιμος Η Αρμενία φαίνεται έτοιμη να αποδεχθεί την κυριαρχία του Αζερμπαϊτζάν στην πιο ευαίσθητη εκτεθειμένη φλέβα στον Νότιο Καύκασο, το Καραμπάχ, υπό τον όρο ότι το Αζερμπαϊτζάν είναι πρόθυμο να παράσχει εγγυήσεις όσον αφορά: - τα δικαιώματα και την ασφάλεια στους ντόπιους Αρμένιους και - να αναγνωρίσει τα σύνορα της Αρμενίας στο σύνολό τους.

Αυτή η αναγνώριση που θα στερούσε από το Αρτσάχ, την αυτόνομη δημοκρατία που ελέγχει τμήματα των λόφων του Καραμπάχ, τον κύριο και ιστορικό χορηγό της, την Αρμενία, ανοίγοντας οριστικά το δρόμο για μια συμφωνία ειρήνης με το Αζερμπαϊτζάν.

Το απρόσιτο και αδύνατο Αρτσάχ, του οποίου η ζωή κρέμεται σε ένα νήμα που λέγεται Ρωσία, σε αντάλλαγμα της υπόσχεσης στα χαρτιά ότι το Αζερμπαϊτζάν δεν θα προσπαθήσει να ενταχθεί στον θύλακα του Ναχτσιβάν εισβάλλοντας και προσπαθώντας να προσαρτήσει την επαρχία Σιούνικ, από όπου περνά και ο διάδρομος Zανγκεζούρ .

Διαφήμιση

Περισσότερο από μια άνευ όρων παράδοση, στο όραμα του Πασινιάν, ένα μερικώς αυτόνομο Karakakh και μια Αρμενία που δεν χρειάζεται να φοβάται νέους επιθετικούς πολέμους είναι οι όροι μιας δίκαιης, δίκαιης και διορατικής ειρήνης. Σε αυτό το σημείο, μένει να πειστεί μόνο η άρχουσα τάξη της Καραμπάχ και η αρμενική κοινή γνώμη. ...

Ο Πασινιάν δεν είναι ξένος για τις αναταραχές και τις αντιδράσεις που προκαλούνται από τις αντιδημοφιλείς επιλογές του. Επέζησε της κινητοποίησης ”των πλατειών” που στον απόηχο της υποχρεωτικής απόφασης για την υπογραφή της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός και την εκχώρηση των εδαφών της 9ης Νοεμβρίου 2020, ζητούσε την παραίτησή του (και επικαλέστηκε τη συνέχιση των μαχών κατά του Αζερμπαϊτζάν). Και αντιστάθηκε στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που ξεσπούσαν σε τακτική βάση καθ′ όλη τη διάρκεια του 2021-2022.

Την τελευταία φορά που είχε μιλήσει για την επικύρωση της αναγνώρισης της κυριαρχίας του Αζερμπαϊτζάν στο Καραμπάχ, τον Σεπτέμβριο του 2022, ο Πασινιάν προκάλεσε έντονες διαμαρτυρίες. Αλλά η επίγνωση ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να αποφευχθεί το ξέσπασμα ενός νέου πολέμου, ίσως πιο εκτεταμένου - και πιθανόν να προκαλέσει την απώλεια του Σιούνικ - τον έπεισε να προχωρήσει και τελικά να προτείνει την ιδέα του για ειρήνη με το Μπακού.

Ο αρμενικός πληθυσμός μπορεί να μην συμφωνεί με τον Πασινιάν, ηγέτη ενός χαμένου πολέμου και μιας μικρής χώρας που περιβάλλεται από μεγάλες δυνάμεις. Από την άλλη, καθώς στα ματωμένα σύνορα που χωρίζουν την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν, η ένταση επανέρχεται στα προπολεμικά επίπεδα, ο Πασινιάν είναι ένας ”πραγματιστής” που θέλει να διασφαλίσει την προστασία των κατοίκων του Καραμπάχ και το απαραβίαστο των σημερινών συνόρων της Αρμενίας.

Η Ρωσία υποστηρίζει την ηγεσία του, καθώς είναι ο άσωτος γιος που επέστρεψε στο πατρικό του σπίτι μετά την ήττα, γιατί η εναλλακτική λύση θα ήταν οι σοβινιστές ικανοί να καταστρέψουν την ειρηνευτική διαδικασία και να παίξουν το παιχνίδι, εν γνώσει ή όχι, εκείνων που θα ήθελαν να αποσταθεροποιήσουν τον Καύκασο. αποσπά την προσοχή από την Ουκρανία.

Το Αζερμπαϊτζάν τον υποστηρίζει επειδή είναι ένας νικητής που είναι πρόθυμος να συμβιβαστεί – μια ευκαιρία που δίνεται μια φορά στη ζωή.

Οι Βρυξέλλες συμμετέχουν στη διαδικασία εξομάλυνσης Αρμενίων-Αζερμπαϊτζάν, γιατί η ειρήνη στον Καύκασο σημαίνει φυσικό αέριο στην Ευρώπη, έχοντας έναν παρασκηνιακό διάλογο με τη Μόσχα, με την οποία βρίσκεται σε πόλεμο (δι′ αντιπροσώπου) στα ουκρανικά εδάφη.

Τα ευρωπαϊκά και τα ρωσικά συμφέροντα συμπίπτουν εδώ: Η Υπερκαυκασία είναι μια πυριτιδαποθήκη που δεν πρέπει να εκραγεί. Οι Ηνωμένες Πολιτείες παρακολουθούν την εξέλιξη της κατάστασης, φλερτάροντας εκείνες τις δυνάμεις στην Αρμενία που θα ήθελαν να αποχωρήσουν από τον Οργανισμό Συλλογικής Ασφάλειας, να εκδιώξουν το ρωσικό στρατιωτικό κατεστημένο από το έδαφός τους και μια μέρα, εφόσον το επιτρέψει το οπλοστάσιο, να ανοίξουν ξανά λογαριασμούς με το Αζερμπαϊτζάν.

Η προσδοκία να αντιπαρατεθούν οι Αρμένιοι με τους Ρώσους, αξιοποιώντας τις (θεμιτές) δυσαρέσκειες των πρώτων λόγω της ανταγωνιστικά φιλοαζερμαϊκής ουδετερότητας των δεύτερων. Καθώς η Ρωσία και η Αμερική μετακινούν τα πιόνια τους στη σκακιέρα του Καυκάσου, ελπίζοντας ο καθένας να κάνει ματ τον άλλον, άλλοι παίκτες παρακολουθούν και μερικές φορές παρεμβαίνουν. Γιατί το ζήτημα του Ναγκόρνο Καραμπάχ δεν αφορούσε ποτέ μόνο τους δύο διεκδικητές και τους τέσσερις γίγαντες της περιοχής, τη Δύση, τη Ρωσία, την Τουρκία και το Ιράν, αλλά και μακρινές δυνάμεις, από το Ισραήλ μέχρι την Κίνα. Στο Καραμπάχ είναι bellum omnium contra omnes και όσοι επιθυμούν την οριστική ειρήνη θα πρέπει να οπλιστούν με ακατάσχετο πείσμα.