Νίκος Αστρουλάκης : Από τα Προγράμματα Προσαρμογής στο Ταμείο Ανάκαμψης

 

Προοπτική για δίκαιη ανάπτυξη ή εμπέδωση του δόγματος των οικονομικών της προσφοράς στη μεγέθυνση;

 

 

Το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς στο πλαίσιο της θεματικής Οικονομία-Παραγωγή-Βιώσιμη Ανάπτυξη δημοσιεύει την ανάλυση του Νίκου Αστρουλάκη, οικονομολόγου B.Sc., M.A., Ph.D., με τίτλο Από τα Προγράμματα Προσαρμογής στο Ταμείο Ανάκαμψης: Προοπτική για δίκαιη ανάπτυξη ή εμπέδωση του δόγματος των οικονομικών της προσφοράς στη μεγέθυνση;.

 

Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα επίκαιρο και διαφωτιστικό άρθρο, ενόψει και της κύρωσης από την ελληνική Βουλή της Σύμβασης Χρηματοδότησης και της Δανειακής Σύμβασης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ελληνικής Δημοκρατίας, το οποίο συνδέει τις βασικές παραδοχές και επιλογές του Ταμείου Ανάκαμψης με αυτές των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής που προηγήθηκαν. Η ανάλυση αναδεικνύει τις αντιφάσεις, τα ελλείμματα και τα αδιέξοδα που συνεπάγεται ο νεοφιλελεύθερος θεσμισμός της Ε.Ε. και η επιμονή στα νεοκλασικά οικονομικά της προσφοράς, που αγνοούν πλήρως το σκέλος της ζήτησης και την αναδιανεμητική λειτουργία στο πλαίσιο της επιδιωκόμενης μεγέθυνσης, ενώ υπογραμμίζει ότι ο σχεδιασμός του Ταμείου Ανάκαμψης εντάσσεται πλήρως σε αυτή την κατεύθυνση, αν δεν υπερθεματίζει κιόλας.

 

Αναλυτικότερα, όπως αναφέρει ο Ν. Αστρουλάκης στα συμπεράσματα της ανάλυσής του, «σύμφωνα με τους υποστηρικτές του οικονομικού δόγματος των οικονομικών της προσφοράς, η προσφορά δημιουργεί τη ζήτηση, συνεπώς οι ενδεδειγμένες πολιτικές για την έξοδο από την υφεσιακή τάση είναι οι πολιτικές που ενισχύουν το σκέλος της προσφοράς. Η συζήτηση πάνω στο σκέλος της ζήτησης σχεδόν απουσιάζει από τον ελληνικό σχεδιασμό του Ταμείου Ανάκαμψης. Παρά την παγκόσμια τάση για αλλαγή παραδείγματος, από την ενίσχυση της προσφοράς στην ενίσχυση της ζήτησης και των δημοσίων επενδύσεων με ενδυνάμωση του κοινωνικού κράτους, το ελληνικό σχέδιο για το Ταμείο Ανάκαμψης παραμένει προσκολλημένο στις οικονομικές πολιτικές στην πλευρά του δόγματος των οικονομικών της προσφοράς και στις ακραία φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις». Όπως τονίζει, «το κράτος στην ουσία αποσύρεται από επενδυτής και ενισχύεται το κομμάτι της ιδιωτικής παραγωγής - προσφοράς, ενώ από το Ταμείο Ανάκαμψης απουσιάζει το σκέλος της ενίσχυσης της ζήτησης και της διεύρυνσης του κοινωνικού κράτους μέσω σταθερά παρεχόμενων καθολικών δομών. Σε αντίθεση, το Ταμείο Ανάκαμψης αντιμετωπίζει την κοινωνική συνοχή ως υποπροϊόν άλλων θεσμικών και οικονομικών πολιτικών όπως για παράδειγμα η μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος και η μείωση του παραγωγικού κενού». Μάλιστα, σύμφωνα με όσα σημειώνει ο Ν. Αστρουλάκης, «οι οικονομικές πολιτικές που ακολουθούνται από την πλευρά της φιλελεύθερης – συντηρητικής κυβέρνησης (φορολογική πολιτική, εργασιακό πλαίσιο, αναπτυξιακή πολιτική) παραμένουν προσκολλημένες στον πυρήνα των οικονομικών της προσφοράς της και την περίοδο της οικονομικής προσαρμογής. Ο σχεδιασμός του Ταμείου Ανάκαμψης ενσωματώνει αυτή την λογική στην πιο αυστηρή μορφή της, γινόμενος «βασιλικότερος του βασιλέα» στην εφαρμογή των συνταγών του δόγματος των οικονομικών».

 

Η περίληψη του άρθρου :

 

Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Ταμείο Ανάκαμψης) προβάλλεται ως λύση για την αντιμετώπιση των οικονομικο-κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας του COVID 19, και εν γένει ως το μέσο της αναστροφής της ελληνικής οικονομικής, κοινωνικής, περιβαλλοντικής, και τεχνολογικής αναπτυξιακής υστέρησης. Δεδομένου ότι η ιδεολογία και η θεωρία είναι συνυφασμένες με πραγματικές υλοποιήσεις πολιτικής, ακολουθεί μια ανάλυση του μακροοικονομικού πλαισίου και της οικονομικοπολιτικής προοπτικής που διαπνέει τον εθνικό σχεδιασμό για την αξιοποίηση των χρηματοδοτικών πόρων, των €31 δις περίπου, που θα εισρεύσουν στην χώρα στα πλαίσια του “Next Generation EU” και του Πολυετούς Δημοσιονομικού Προγράμματος 2021-2026 της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα εθνικά προγράμματα προκειμένου να εγκριθούν οφείλουν να έχουν σχεδιαστεί εντός των κατευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόκειται δηλαδή για την επιβολή του νεοφιλελεύθερου θεσμισμού της υπερεθνικής οντότητας στα κράτη μέλη της σε επίπεδο προγραμματικών στόχων προς συγκεκριμένες αναπτυξιακούς προσανατολισμούς όπως η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση. Ωστόσο, ο καθορισμός των επιμέρους πολιτικών από τα κράτη μέλη, στο επίπεδο των μέσων, παραμένει ζήτημα εθνικών πολιτικο – οικονομικών επιλογών. Μετά από μια υφεσιακή περίοδο, η μεγέθυνση της οικονομίας (αύξηση του ΑΕΠ) είναι σχεδόν αυτονόητη. Αυτό που δεν είναι αυτονόητο είναι το αναδιανεμητικό αποτέλεσμα αυτής της μεγέθυνσης και το συνολικό κοινωνικοοικονομικό και περιβαλλοντικό μοντέλο που διαμορφώνει.

 

 

Ολόκληρη η ανάλυση έχει δημοσιευτεί στο site του ΙΝΠ  στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://poulantzas.gr/yliko/nikos-astroulakis-apo-ta-programmata-prosarmogis-sto-tameio-anakampsis-prooptiki-gia-dikaii-anaptyxi-i-ebedosi-tou-dogmatos-ton-oikonomikon-tis-prosforas-sti-megethynsi/

 

 

 

 

Κεραμεικού 46 & Μυλλέρου, 10436, Αθήνα

📞 210 3217745

📧 info@poulantzas.gr

🌐 www.poulantzas.gr