Το παιχνίδι της μεγάλης λογοκρισίας

του Άντη Ροδίτη

Είναι γνωστό στους μελετητές της πορείας τουλάχιστο του δυτικού πολιτισμού, ότι από την Αναγέννηση και μετά με κορύφωση τον Διαφωτισμό, η προσοχή του ανθρώπου άρχισε να ξεφεύγει από την έγνοια του για τον Θεό και να στρέφεται προς τον εαυτό του και στις δικές του δυνατότητες. Μεγάλο ρόλο σε αυτό διαδραμάτισε η Ρώμη, η καθολική Εκκλησία, με την τυραννική, κοσμική εξουσία που ασκούσε πάνω στους ανθρώπους.

Η μετακίνηση της σημασίας από τον Θεό στον άνθρωπο, εκφράστηκε στο ύψιστο πνευματικό επίπεδο με τον Χέγκελ, ο οποίος αποφάσισε ότι η ανθρώπινη Ιστορία είναι το παν. Φτιάχνεται από τον άνθρωπο και φτιάχνει τον άνθρωπο, ο άνθρωπος είναι η παγκόσμια Ιστορία.

Αυτά, ως «συνθηματικές» προτάσεις για να φτάσω το συντομότερο στον σημερινό Έλληνα Κύπριο, τον διχασμένο σ’ εκείνους που έχουν (ή θέλουν να έχουν) ιστορική μνήμη και σε εκείνους που θέλουν να τη σβήσουν.

Η τρίτη μερίδα Ελλήνων Κυπρίων είναι απλώς ο λευκός καμβάς, το υπόβαθρο της εικόνας που θα προσπαθήσω εδώ να ζωγραφίσω. Στην ουσία ο καμβάς είναι ανύπαρκτος, «άγεται και φέρεται», δεν φαίνεται, αλλά είναι η βάση που «γεννά» και στηρίζει την ύπαρξη των αντιμαχομένων.

Το θέμα του κυπριακού αυτού πίνακα είναι η βία, η οποία ασκείται από εκείνους που δεν αναγνωρίζουν την Ιστορία τους, με βασικό και παράλογο επιχείρημα ότι όλα όσα συνέβησαν από το 1950 και μετά δεν υπάρχουν, δηλαδή δεν πρέπει να υπάρχουν στη μνήμη μας, επειδή (α) έγιναν από λάθος κι επειδή (β) δεν ωφελούν τον στόχο που έχουμε βάλει, να επιβιώσουμε στο νησί μας.

Όταν οι περιστάσεις το φέρουν, οι «μνημοσβεστήρες» αυτοί δεν έχουν πρόβλημα να παν και πιο πίσω από το 1950… μέχρι και τον Τρωικό πόλεμο -να σβήσουν τα πάντα- αν τους παρασύρει ο… ενθουσιασμός τους!

Επειδή αυτή η παράταξη (που βρίσκεται πρώτα στο ΑΚΕΛ και μετά σε μεγάλη μερίδα εκτός ΑΚΕΛ – και νιώθουν όλοι «προοδευτικοί») κυριαρχεί παντού στα ΜΜΕ, έντυπα και ηλεκτρονικά, ασκεί πίεση στην άλλη μερίδα, που είναι περισσότερο ελεύθερη κομματικά, με στόχο να διαγράψει κι εκείνη την ιστορική της μνήμη και να ταυτιστεί με τη νοοτροπία των εξουσιαστών.

Ο άνθρωπος της Ιστορίας, δηλαδή μέχρι πρόσφατα ο σύγχρονος άνθρωπος, καταπιέζεται και εκβιάζεται από τον νεωτερικό «προοδευτικό», ακόμα πιο σύγχρονο, μετα-νεωτερικό, να διαγράψει την Ιστορία, ως αιτία των δεινών του. Και… όντως η ανθρώπινη Ιστορία, ιδίως η ευρωπαϊκή, που μας αφορά άμεσα, δεν είναι άλλο από ένας βραχνάς και μια ενοχή. Καλά κάνουμε να την απαλλαγούμε!

Απαλλαχθήκαμε, δηλαδή απαλλάχθηκαν οι Ευρωπαίοι -και μας παρέσυραν μαζί τους- από τον Θεό (που μέσω του μας καταπίεζαν οι εξουσιαστές), ρίξαμε την προσοχή μας στον εαυτό μας μόνο χωρίς Θεό και… αμαρτήσαμε χειρότερα, φτάνοντας στα Άουσβιτς και στα Γκουλάκ.

Τώρα, μας φωνάζουν, να τα πετάξουμε όλα μακριά, να μηδενίσουμε τα πάντα (και γίναμε μηδενιστές) για να συνεχίσουμε να αναπνέουμε… ως ανθρώπινα ζώα…

Το ζήτημα που αφορά άμεσα εμάς, τους Κυπρίους, είναι ότι η εξουσιαστική (πνευματικά ακελική κυρίως) μερίδα εκβιάζει τη μειονότητα εκείνων που δεν επιθυμούν ν’ απαλλαγούν από την ιστορική τους μνήμη… να την πετάξουν!

Απαγορεύεται σήμερα στον Κύπριο από άλλους Κυπρίους να συζητά δημόσια με τον εαυτό του (δηλαδή με τους άλλους) με σκοπό την αυτογνωσία και την αιτιολόγηση του πολιτικού αδιεξόδου στο οποίο βρίσκεται εγκλωβισμένος.

Ο «Φιλελεύθερος» λογοκρίνει, το «Άρδην», το «PaediaNews» λογοκρίνουν, η ιστοσελίδα Mignatiou, τα Πανεπιστήμια λογοκρίνουν, το ΡΙΚ λογοκρίνει, τα κόμματα λογοκρίνουν, οι λογοτέχνες λογοκρίνουν οι μεν τους δε, συχνά με τη βωβή συμπαράσταση του υπουργείου Παιδείας.

Θα εκπλαγούν ειλικρινά και θα διαμαρτυρηθούν «δίκαια» οι λογοκριτές, αφού το θέμα δεν συζητείται, με αποτέλεσμα να μην έχουν συναίσθηση ακόμα και πολλοί από τους λογοκριτές ότι συμμετέχουν στο παιγνίδι της μεγάλης λογοκρισίας.

Εξάλλου, αυτό υπαγορεύει το «συμφέρον» του τόπου, το συμφέρον όλων: να ξεχάσουμε την ταυτότητά μας, να μη συζητούμε τα καυτά προβλήματα της Ιστορίας μας, για να μην γνωρίσουμε ποτέ τον εαυτό μας… για να συνεχίσουμε ν’ αναπνέουμε…! Τόσο πολύπλοκο έχει γίνει το πράμα. Αλλά έχει και μιαν απλή απάντηση το πολύπλοκο πρόβλημα: Αν το θέμα είναι να ζούμε εν ειρήνη γιατί δεν παραδινόμαστε στην Τουρκία, να εξισλαμιστούμε και να επέλθει μόνιμα σε μας η ειρήνη και η ησυχία; Γιατί είναι έγκλημα να σκεφτούμε έτσι; Α, είναι έγκλημα γιατί θα διαγράψουμε την ταυτότητά μας, την ιστορία μας… Τότε γιατί το κυρίαρχο ακελικό πνεύμα ζητά την κατάργηση της Ιστορίας μας; Αλλά και σε αυτό απάντηση είναι απλή: Επειδή δεν ξέρει τί του γίνεται και δεν ξέρει τι του γίνεται επειδή το ίδιο, ο «Φιλελεύθερος», το «Άρδην», το «PaediaNews», λογοκρίνουν, τα Πανεπιστήμια λογοκρίνουν, το ΡΙΚ λογοκρίνει, τα κόμματα λογοκρίνουν, οι λογοτέχνες λογοκρίνουν οι μεν τους δε, συχνά με τη βοήθεια του υπουργείου Παιδείας. Επειδή αυτό που υπάρχει είναι ελευθερία ανοητολογίας και φλυαρίας, αλλά δεν υπάρχει ελευθερία του Λόγου.

Ένα μόνο τρανταχτό παράδειγμα, αντλημένο αναγκαστικά από τον ισχυρότερο εξουσιαστή του λόγου στον τόπο, το ΡΙΚ: Αδιάβαστα και απληροφόρητα κοριτσόπουλα χειρίζονται την ιστορία του τόπου (αφού οι επιστήμονες δεν τολμούν να την αγγίξουν), με αποτέλεσμα να μας λεν ότι ο «μεγάλος ηγέτης» (ψέμα) της Κύπρου, ο ρήτορας και ο μάγος του πλήθους (αλήθεια), ο λαοπλάνος (αλήθεια κατά λάθος λεχθείσα)… αυτοεξορίστηκε στις Σευχέλλες (ψέμα). Επίσης το ασχολούμενο με την πρόσφατη Ιστορία του τόπου τηλεοπτικό πρόγραμμα «Φάκελοι» σταμάτησε πλέον ν’ ανοίγει τους φακέλους όταν σώθηκαν οι ανώδυνοι και οι παραδεδεγμένοι φάκελοι κι επιδόθηκε σε συνεντεύξεις με ηθοποιούς και περιβαλλοντιστές!

Η ελευθερία έκφρασης δεν είναι στα λόγια μόνο, ούτε είναι λιγότερη από σφαιρική· είναι στην πράξη. Κυρίως στην πράξη, την πλήρη πράξη.

Από την ελευθερία του λόγου αρχίζει η ελευθερία του πνεύματος. Μόνο η ελευθερία του πνεύματος δεν ανέχεται υποδούλωση της πατρίδας.

Άντης Ροδίτης