ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής ΓΙΑ ΤΟ ΧΥΤΑ ΦΥΛΗΣ

Της Κατερίνας Θανοπούλου*

Η κατάσταση στον ΧΥΤΑ Φυλής, ακόμα κι αν "αποκαθίσταται" σταδιακά η λειτουργία του μετά το ρήγμα που υπέστη, συνεχίζει να είναι επιβαρυμένη και με συνέπειες οικολογικές, κοινωνικές και πολιτικές. Το ρήγμα και οι αιτίες που το προκάλεσαν- που ο εισηγητής Α. Βρούστης, μιλώντας εξ ονόματος της Περιφερειακής αρχής αλλά και ως τακτικό μέλος της εκτελεστικής επιτροπής του ΕΣΔΝΑ, δεν ανέφερε λέγοντας ότι εξετάζονται- δείχνουν την εκρτηκτική κατάσταση που επικρατεί στη Φυλή, την επικινδυνότητα της κατάστασης και το γεγονός ότι τίποτε δεν διασφαλίζει να μην ξανασυμβεί. Σε πρόσφατη ανακοίνωση του ο ΕΣΔΝΑ – 18/6/2018- αναφέρει τον εντοπισμό στην ευρύτερη περιοχή Ασπροπύργου υψηλής συγκέντρωσης ολικού και εξασθενούς χρωμίου- ένωση ιδιαίτερα επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία, που έχει χαρακτηριστεί τοξική και καρκινογόνα ακόμη και σε ελάχιστες ποσότητες. Μελέτες δε, από το 2015, δείχνουν τις επικίνδυνες συνέπειες από τα ριπαντικά φορτία του ΧΥΤΑ. Γιατί αυτές δεν αναζητώνται;

Παρά τις προγραμματικές δεσμεύσεις της Διοίκησης της Περιφέρειας Αττικής και τις  περιβόητες εξαγγελίες για «μία άλλη διαχείριση αποβλήτων» και για κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής το έγκλημα συνεχίζεται. Οι ερωτήσεις που απαντήθηκαν από τον εισηγήτή αλλά και η εως τώρα πορεία δείχνουν τη συνέχεια στην επιβάρυνση, με την επέκταση του ΧΥΤΑ και την Γ΄Φάση. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ προχωρά σε ΣΔΙΤ σε περιφέρειες της χώρας- πρόσφατα στην Πελοπόννησο- «θάβοντας» μαζί με τους τόνους των σκουπιδιών τη δημόσια αποκεντρωμένη διαχείριση, με έμφαση στη διαλογή στην πηγή και την ανακύκλωση, εφαρμόζοντας την από 11/12/2015 Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου και δίνοντας τελικά «ψίχουλα» σε ένα εναλλακτικό σχέδιο.

Πριν λίγο διάστημα το ΠΕΣΥ Αττικής, με την πλειοψηφία της Δύναμης Ζωής να αναιρεί τις δεσμεύσεις της για μη λειτουργία του ΧΥΤΑ Γραμματικού, αποφάσισε τη λειτουργία σε ένα χώρο που έχει κριθεί χωροταξικά και περιβαλλοντικά απαράδεκτος και επικίνδυνος και επαρκεί για την κάλυψη μόλις 10 ημερών, για τους παραγόμενους 6.000 τόνους/ημέρα απορριμμάτων στην Αττική.

Οι «πιλοτικές» προσπάθειες ορισμένων δήμων για διαλογή στην πηγή και ανακύκλωση, όπως και τα κατατεθειμένα ΤΟΠΣΑ- τοπικά σχέδια διαχείρισης- είναι «σταγόνες στον ωκεανό», καθώς είναι φανερό ότι «τορπιλίζεται»  επί της ουσίας η δυνατότητα εφαρμογής ενός δημόσιου- αποκεντρωμένου- οικολογικού σχεδίου διαχείρισης.

Ποια είναι η κατάσταση σήμερα

• Με τα τοπικά σχέδια διαχείρισης να μην έχουν αξιολογηθεί και ενσωματωθεί σε έναν ενιαίο σχεδιασμό, δημιουργώντας αρνητικό πεδίο και στη χρηματοδότηση,  ο στόχος του «νέου σχεδιασμού» για ανακύκλωση σε ποσοστό περίπου στο 52% των απορριμμάτων, με ευθύνη των Δήμων, είναι επισφαλής.
• Δεν υπάρχουν οι αναγκαίες χωροθετήσεις και αδειοδοτήσεις ώστε να μπορεί επί της ουσίας να υλοποιηθεί ο σχεδιασμός αυτός στο σύνολό του, με αποτέλεσμα να συνεχίζει η επιβάρυνση της Φυλής, του Γραμματικού και του Σχιστού. Ο εισηγητής ανέφερε ότι δεν γνωρίζει τα όσα ο Υπουργός είπε για 6 σημεία, η δε Περιφερειάρχης- προσπαθώντας να "αποστομώσει" τους πολίτες- είπε πως άμεσα θα υπάρξουν οι χωροθετήσεις, οι οποίες και θα πρέπει να υιοθετηθούν
• Δεν εκπονήθηκε έγκαιρα το σύνολο των αναγκαίων μελετών που θα καθιστούσαν ώριμα τα έργα ώστε να χρηματοδοτηθούν.
• Υπάρχουν σοβαρότατα ζητήματα χρηματοδότησης, δυσχεραίνοντας το συνολικό εγχείρημα της δημόσιας διαχείρισης, με δεδομένη την υποστελέχωση και την απαγόρευση πρόσληψης του αναγκαίου μόνιμου προσωπικού – μνημονιακή δέσμευση- και την γενική ασάφεια στα έργα υποδομών.
  Ταυτόχρονα η χρηματοδότηση των ώριμων έργων μέσω ΕΣΠΑ δίνει το 85% με 87% στα ΣΔΙΤ και στις ήδη επιβαρυμένες περιοχές στην Αττική, αφήνοντας ένα ποσοστό μόλις της τάξης του 13% για το εγχείρημα της εναλλακτικής δημόσιας και αποκεντρωμένης διαχείρισης.
•  Το πρόβλημα χωροθετήσεων και στις μονάδες επεξεργασίας, με την ταυτόχρονη εκπόνηση μελετών για τις μονάδες επεξεργασίας υπολειμματικών συμμείκτων μόνο για Φυλή, Σχιστό και Γραμματικό έως τώρα και την πρόταση χρηματοδότησης μέσω ΕΣΠΑ- ως τώρα- των δύο εξ' αυτών – Φυλή, Γραμματικό – και την σε πρώτη φάση επεξεργασία των προδιαλεγμένων αποβλήτων από τρείς μονάδες (Φυλή 100χλδ t, Γραμματικό 20χλδ t και Μέγαρα 10χλδ t) δημιουργεί περαιτέρω επιβάρυνση και όχι αποκέντρωση.
• Συντηρούνται τα υφιστάμενα ΣΕΔ ( συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης), ενώ είναι αναγκαία η ριζική αναδιάρθρωση του συστήματος ανακύκλωσης με αναδιανομή των πόρων στο Δήμο και τους Δημότες.
• Δεν υπάρχει σαφές χρονοδιάγραμμα οριστικού κλεισίματος του ΧΥΤ Φυλής και προγραμματισμός νέας χρήσης του χώρου.
• Δεν είναι σαφής η εξαίρεση της καύσης ως διαδικασίας τελικής διάθεσης.

Οι ευθύνες για την αδιέξοδη αυτή κατάσταση, σε βάρος των πολιτών, υπάρχουν και κανείς δεν μπορεί να πετά το μπαλάκι των δικών του ευθυνών σε κατοίκους που δεν «συμμορφώνονται».

Η δημόσια, κοινωνικά δίκαιη και αποκεντρωμένη διαχείριση αποβλήτων σε όλα τα επίπεδα, με συντονισμό ΟΤΑ Α' και Β' Βαθμού, με επαρκείς πόρους και ανθρώπινο δυναμικό, με στόχο την αλλαγή της κουλτούρας όλων μας είναι και πρέπει να παραμείνει κεντρική επιλογή μας.

Ο αγώνας για να υπάρξει κοινωνικά δίκαιη διαχείριση των απορριμμάτων, χωρίς ανισομερή χωρική δυσμενή περιβαλλοντική επίπτωση, με δημόσιο και αποκεντρωμένο χαρακτήρα, θα συνεχιστεί.
 

*Περιφερειακή Σύμβουλος Αττικής

Πρώην Αντιπεριφερειάρχης