του Γιάννη Παπαδημητρίου
(βασισμένο
στην εισήγηση στο φεστιβάλ B-FEST του περιοδικού «Βαβυλωνία»)
Σιγά - σιγά οι γλωσσολόγοι καταγράφουν μια
νέα γενιά σύνθετων λέξεων με πρώτο συνθετικό το νερό : Υδροπολιτική, υδροδιπλωματία,
υδροηγεμονία, υδρο-iμπεριαλισμός. Ενδεχομένως σύντομα και υδροδημοκρατία ή
υδροαντίσταση. Η Βαντάνα Σίβα μάλιστα μας
εξοικειώνει και με τον όρο «υδροτζιχάντ», που άκουσε να χρησιμοποιούν οι Σιίτες
των βάλτων του Σατ-ελ-Άραμπ στο νότιο Ιράκ, που αντιστέκονταν στο σχέδιο του
Σαντάμ Χουσεϊν να δημιουργήσει ένα τεχνητό κανάλι 560 χιλιομέτρων και να αποξηράνει
τις εκτάσεις τους.
Ο γλωσσικός εμπλουτισμός πιστοποιεί από
μόνος του την άνοδο των προβλημάτων διαχείρισης του νερού στην παγκόσμια πολιτική
ατζέντα, καθώς στην αύξηση του πληθυσμού προστίθεται η ραγδαία εμπορευματοποίηση
των φυσικών πόρων και η κλιματική αλλαγή. Δεν είναι κατά τη γνώμη μου τυχαίο
που αυτή η τελευταία βιώνεται κατά κύριο λόγο είτε ως πλημμύρα είτε ως ξηρασία,
ως διαταραχή δηλαδή του υδρολογικού κύκλου της φύσης. Μια γενική έννοια, που μπορεί
να καλύψει όλο το φάσμα, είναι η «αρπαγή του νερού» - στα αγγλικά water
grabbing. Περιγράφει την κατάσταση, στην οποία ισχυροί παράγοντες, δημόσιοι ή
ιδιωτικοί, αποκτούν τον έλεγχο και ανακατανέμουν τη χρήση υδάτινων πόρων για
τους δικούς τους σκοπούς σε βάρος των αδυνάτων, που είναι συνήθως οι τοπικές
κοινότητες αλλά και τα οικοσυστήματα, στα οποία έχει βασιστεί η ζωή τους.
Πρόκειται για ένα πλανητικό πόλεμο με αποκορύφωμα την εκδίωξη πληθυσμών λόγω
της κατασκευής μεγάλων φραγμάτων, την ιδιωτικοποίηση των αποθεμάτων του νερού
και των δικτύων ύδρευσης, την υποβάθμιση του νερού εξαιτίας βιομηχανικών,
μεταλλευτικών και μεγάλης κλίμακας αγροτικών δραστηριοτήτων και τον έλεγχο των
πηγών και των διασυνοριακών ποταμών για στρατιωτικούς και οικονομικούς λόγους.
Η εισήγηση επικεντρώνεται γεωγραφικά στη
Μέση Ανατολή, όπου τρεις είναι οι λεκάνες απορροής, οι οποίες αποτελούν εστίες διεθνούς
έντασης.
Α. ΝΕΙΛΟΣ
Ο
Νείλος είναι ο μακρύτερος ποταμός του κόσμου και τον μοιράζονται 11 Αφρικανικές
χώρες και 500 εκατομμύρια άνθρωποι