Σύγχρονοι Αγιάννηδες

Του Γιάννη Σχίζα

Δημοσιεύεται στην ΑΥΓΗ της 28.5.16

Προ ημερών  το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο της Ιταλίας ανέτρεψε την καταδίκη ενός αστέγου σε φυλάκιση  επειδή προσπάθησε  να κλέψει από σούπερ μάρκετ τρόφιμα μικρής αξίας. H απόφαση του δικαστηρίου βασίστηκε στο  ότι ο πολίτης δεν ήταν   κλέφτης από πλεονεξία, αλλά διακατεχόταν από πείνα.

Η απόφαση ήταν  σημαντική, ιδιαίτερα λόγω της «παραγωγής» της σε μια χώρα όπου η εκτελεστική εξουσία πειθαρχεί στην δικαστική  -   ή τουλάχιστον η δικαστική εξουσία δεν αλλοιώνεται εύκολα  εκ των ένδον. Εάν η ανάγκη της πείνας «δικαιολογεί» μια απόπειρα  «απαλλοτρίωσης» τροφίμων, γιατί η ανάγκη της κατοικίας δεν θα δικαιολογούσε  κάτι ανάλογο, όπως είναι η αντίσταση σε μια προσπάθεια έξωσης κατοίκων; Να ένα σκεπτικό που θα μπορούσε να επηρεάσει   και  άλλες- πλην της Ιταλικής – νομολογίες.  

Σήμερα η περίπτωση του  Γιάννη Αγιάννη των «Αθλίων» που τιμωρήθηκε με  14 χρόνια  καταναγκαστικής εργασίας  για το σπάσιμο μιας βιτρίνας και την κλοπή  ψωμιού φαίνεται εξωφρενική, όμως οι κυρώσεις εναντίον των φτωχοδιάβολων στις αρχές του 19^ου αιώνα ήταν   απίστευτα σκληρές. Από ένα βιβλίο του Δημήτρη Κωστόπουλου για την εγκληματικότητα(«Ο Νταβέλης στο Σικάγο») μαθαίνουμε ότι το 1808 η Αγγλική Νομοθεσία περιελάμβανε 200 αδικήματα, που επέφεραν την ποινή του θανάτου !  Ακόμη και ο Μαρξ αναφερόταν στις μερικές χιλιάδες απαγχονισμών που εκτελούντο στην Αγγλία – κυριολεκτικά για «ψύλλου πήδημα», λ.χ. για το αδίκημα της αλητείας !

Ο Βίκτωρ Ουγκώ προτάσσει στο διάσημο μυθιστόρημά του την περίπτωση Γιάννη Αγιάννη, ως συνηγορία   στους  Δημοκρατικούς αγώνες της εποχής του. Και πραγματικά, εκείνη η εποχή και εκείνοι οι αγώνες θα αποτελέσουν προπομπό του Νομικού Πολιτισμού σε αρκετές χώρες του κόσμου. Ιδιαίτερη επιδίωξη  του νέου δημοκρατικού  ήθους ήταν  η κατάργηση των μεσαιωνικών   και απάνθρωπων ποινών, η εξάλειψη  των σωματικών ποινών , της δήμευσης της περιουσίας και του «πολιτικού θανάτου» - που επέρχονταν όταν κάποιος καταδικαζόταν σε ισόβια και εθεωρείτο νεκρός…

Στην ιστορία βεβαίως δεν υπάρχει μια αέναη κίνηση προς το καλύτερο , κι αυτό πιστοποιείται στη σημερινή  συγκυρία.. Πριν λίγο καιρό επιβλήθηκε το ασύλληπτο πρόστιμο των  5000 ευρώ σε υπαίθριο πωλητή – δηλαδή  του ζητήθηκε το πλεόνασμα πάνω από τα έξοδα συντήρησής του τα επόμενα 20 χρόνια !Την ίδια περίοδο η απουσία  κυρώσεων σε μεγαλοπαραπτωματίες  έδειξε  ένα νέο είδος δικαιοσύνης,  βάσει του συσχετισμού  δυνάμεων….

Σε μικρές ή μεγάλες κλίμακες νομικών ρυθμίσεων, διαφαίνεται μια επιστροφή στον «παλαιοφιλελευθερισμό» του 19^ου αιώνα, που είναι κανιβαλικότερος  του σημερινού. Όσοι ερευνούν το ζήτημα  περιττεύει να χάνονται σε λεπτομέρειες :  Ας ασχοληθούν μόνο με  αυτούς που χάνουν τα σπίτια τους, έως  την προτεινόμενη  «λύση» του κυπριακού  μακριά από το ευρωπαϊκό κεκτημένο, για να διαγνώσουν το ιδεολογικό υπόβαθρο…..