Εξοικονομώ κατ’ οίκον

Του Σίμου Καβελίδη*

Το πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» συμπληρώνει τέσσερα χρόνια λειτουργίας και κλείνει, όπως φαίνεται, το πρώτο κύκλο του. Συνεπώς θα πρέπει να γίνει η αξιολόγησή του, έτσι ώστε να γίνει η εκτίμηση των θετικών στοιχείων του, να αναδειχθούν οι αρνητικές του πλευρές και να γίνουν οι προτάσεις για τα επόμενα στάδια. Με δεδομένο μάλιστα, πως έχουμε μία νέα κυβέρνηση για την οποία:

·           η ανθρωπιστική κρίση είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός της,

·           η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί βασική προτεραιότητά της,

·           η αναδιάρθρωση της οικονομίας και η παραγωγική ανασυγκρότηση θεωρούνται αναγκαία στοιχεία για τη μετάβαση από τη περίοδο της κρίσης στη περίοδο της ανάκαμψης,

 το πρόγραμμα αυτό θα πρέπει να ιδωθεί κάτω από νέα ματιά.

Ιστορικό πλαίσιο

Η μεταπολεμική φθηνή ενέργεια (που οφείλονταν κύρια στην υπερεκμετάλλευση των πετρελαϊκών χωρών του αραβικού κόσμου), οδήγησε σε ενεργειοβόρες πολιτικές του δυτικού κόσμου. Τόσο για βιομηχανική χρήση, όσο και στη αυτοκίνηση, δεν υπήρχε καμία πρόνοια για έλεγχο της κατανάλωσης ενέργειας. Αντίστοιχα στις κατασκευές, τα κτίρια κατασκευάζονταν με ελάχιστη ή καμία πρόβλεψη για θερμομονώσεις.

Η συνεχής άνοδος της τιμής του πετρελαίου από την δεκαετία του 1970 (και ιδιαίτερα στο τέλος του αιώνα), παράλληλα με τις οικολογικές ανησυχίες που αρχίζουν να αναπτύσσονται, σηματοδοτεί την αλλαγή πολιτικής στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας.
Στο όλο σκηνικό δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί και η παρέμβαση των βιομηχανιών, που αντιλαμβάνονται το σκηνικό και ως ένα νέο πεδίο άντλησης κερδών από «οικολογικά» προϊόντα. Έτσι και στα νεόδμητα κτίρια στην Ελλάδα ξεκινά από το 1979 η υποχρέωση εφαρμογής του Κανονισμού Θερμομόνωσης Κτιρίων (ΚΘΚ), χωρίς όμως να γίνεται πάντα στη πράξη.

Η έντονη ρύπανση (φαινόμενο θερμοκηπίου) και οι φιλοπεριβαλλοντικές(;) πολιτικές μεταφράζονται σε στόχους (20-20-20) και οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και υποχρεώσεις των χωρών να προσαρμόσουν τις νομοθεσίες τους σ’ αυτές. Η Ελλάδα, που καθυστερεί στην προσαρμογή και κινδυνεύει το 2010 να υποστεί τις σχετικές συνέπειες, προχωρά στη θέσπιση του Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ). Ταυτόχρονα προχωρά στη σύσταση του σώματος των Ενεργειακών Επιθεωρητών και την καθιέρωση έκδοσης των Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης κτιρίων (ΠΕΑ) μέσα από τη πλατφόρμα του υπουργείου.

Πρόγραμμα Εξοικονομώ σε συνθήκες κρίσης

Στο πλαίσιο αυτό, του ευρωπαϊκού προγράμματος εξοικονόμησης ενέργειας μέσω της ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων, ξεκινά το πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ οίκον». Η αρχική του αναγγελία γίνεται το 2009, στις 20-7-2010 υπογράφεται η σύσταση του Ειδικού Ταμείου Χρηματοδότησης «Εξοικονομώ κατ’ οίκον», όμως η εφαρμογή του ξεκινά ένα τουλάχιστον χρόνο αργότερα και συγκεκριμένα το 2011, με συνολικό προϋπολογισμό 396 εκατομμύρια €. Η οικονομική κρίση έχει εγκατασταθεί για τα καλά στην ελληνική κοινωνία, η μείωση των εισοδημάτων των πολιτών είναι έντονη και το πρόγραμμα, ως στόχος μείωσης των εξόδων για θέρμανση, φαίνεται να είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον για τον κόσμο. Τέλος η εξίσωση του φόρου του πετρελαίου θέρμανσης με το πετρέλαιο κίνησης, που αποφασίζεται από τη τρικομματική κυβέρνηση το 2012, δίνει νέα ώθηση στους πολίτες να ενταχθούν στο πρόγραμμα.

Στο πρόγραμμα προβλέπονταν:

1.      οι εργασίες που καλύπτονταν,

2.      η κατηγοριοποίηση, ανάλογα με το εισόδημα του ενδιαφερόμενου (ατομικό ή οικογενειακό), με διαφορετική επιδότηση και κάλυψη του υπολοίπου ποσού από άτοκο δάνειο τεσσάρων ετών.

3.      το προϋπολογιζόμενο ποσό διάθεσης ανά γεωγραφικό διαμέρισμα

Η διαδικασία για την ένταξη της κατοικίας ενός πολίτη στο πρόγραμμα, ήταν η ακόλουθη:

·           ο ενδιαφερόμενος απευθυνόταν στις συμβεβλημένες με το υπουργείο τράπεζες,  υποβάλλοντας σειρά δικαιολογητικών (κύρια φορολογικών) για τον έλεγχο της πιστοληπτικής του ικανότητας,

·           εφόσον είχε πιστοληπτική ικανότητα («προέγκριση» χαρακτηριζόταν από τις τράπεζες), προχωρούσε στον έλεγχο της κατοικίας του με τον Ενεργειακό Επιθεωρητή, ο οποίος εξέδιδε το ΠΕΑ, πρότεινε τις εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης και ετοίμαζε τον σχετικό φάκελο. Οι εργασίες αυτές στο σύνολό τους δεν μπορούσαν να ξεπεράσουν τις 15.000 €,

·           ο φάκελος υποβάλλονταν στη τράπεζα,

·           η σχετική υπηρεσία της τράπεζας προχωρούσε στον έλεγχο του φακέλου,

·           εφόσον κρινόταν η πληρότητα του φακέλου, καλούνταν ο ενδιαφερόμενος να υπογράψει την έγκριση της υποβολής του από τη τράπεζα προς το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης (ΕΤΕΑΝ),

·           το ΕΤΕΑΝ προχωρούσε τον έλεγχο του φακέλου και εξέδιδε ανά διαστήματα, τις αποφάσεις υπαγωγής στο πρόγραμμα,

·           η τράπεζα καλούσε τον ενδιαφερόμενο για την υπογραφή σύμβασης της δανειακής σύμβασης,

·           ο συμβεβλημένος πολίτης προχωρούσε σε συμφωνία με τους προμηθευτές και τα συνεργεία και ξεκινούσε τις εργασίες,

·           μετά την ολοκλήρωση των εργασιών, γινόταν ο τελικός έλεγχος από τον Ενεργειακό Επιθεωρητή, εκδίδοντας το τελικό ΠΕΑ και ετοιμάζοντας τον φάκελο με τα τιμολόγια (τα οποία όφειλαν να είναι επί πιστώσει) και τα πιστοποιητικά ποιότητας υλικών,

·           ο φάκελος υποβάλλονταν στη τράπεζα,

·           γινόταν ο έλεγχος από τη τράπεζα,

·           γινόταν πίστωση των χρημάτων στο τραπεζικό λογαριασμό του πολίτη, από τον οποίο λογαριασμό μεταφέρονταν τα χρήματα που αντιστοιχούσαν στα υποβληθέντα τιμολόγια, στους τραπεζικούς λογαριασμούς των προμηθευτών και των κατασκευαστών.   

Κατά την διάρκεια λειτουργίας του προγράμματος, έγιναν κάποιες τροποποιήσεις (όπως για παράδειγμα της προκαταβολής του 30% του προϋπολογιζόμενου έργου), χωρίς όμως να αλλάζει η βασική δομή του.

Απολογισμός προγράμματος

Μετά από τέσσερα χρόνια λειτουργίας του προγράμματος, μπορούν να βγούνε τελικά συμπεράσματα. Σε ημερίδα του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) στις 26-2-2015, υπήρξαν ενδιαφέρουσες εισηγήσεις, που όμως προέρχονταν είτε από δομές του υπουργείου, είτε από εταιρείες κατασκευής υλικών. Δυστυχώς, δεν υπήρξε παρέμβαση είτε από μεριάς Ενεργειακών Επιθεωρητών, είτε από συμμετέχοντες στο πρόγραμμα ιδιώτες, που να αναδείξουν τα προβλήματα των υπαγομένων. Με την οπτική λοιπόν των Ενεργειακών Επιθεωρητών (που έρχονταν σε άμεση σχέση με τους υπαγόμενους ιδιώτες), και με βάση την προαναφερθείσα διαδικασία λειτουργίας του προγράμματος, παρατηρούμε τα ακόλουθα:

·           υποχρεωτική συμμετοχή των τραπεζικών ιδρυμάτων. Ο ενδιαφερόμενος ιδιώτης έπρεπε υποχρεωτικά να συμβληθεί με κάποια από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες και να λάβει δάνειο. Ακόμη και αν μπορούσε με ίδιους πόρους να κάνει τις ενεργειακές παρεμβάσεις και να τύχει της όποιας επιδότησης, αυτό δεν ήταν δυνατό.

·           Άρνηση τραπεζών σύναψης δανείων σε ανθρώπους με χαμηλό εισόδημα. Ουσιαστικά, οι ομάδες πολιτών που θα έπρεπε να είναι στη πρώτη γραμμή ενίσχυσης (μιας και στα πλέον παλιά, προβληματικά και ενεργειοβόρα κτίρια διαμένουν οι πιο ανίσχυροι οικονομικά), έμεναν έξω από το πρόγραμμα, αφού δεν είχαν τη πιστοληπτική ικανότητα που απαιτούσαν οι τράπεζες. Οι τροποποιήσεις του προγράμματος που έγιναν με την συμμετοχή εγγυητή, δεν ευνόησαν ιδιαίτερα (πέραν των συνταξιούχων που εγγυητές γινόταν τα παιδιά τους).

·           Η κοστολόγηση από μέρους του προγράμματος κάθε εργασίας ενεργειακής αναβάθμισης, ήταν ενιαία για όλη την Ελλάδα. Έτσι, παρόλο που η χώρα έχει χωρισθεί σε τέσσερις κλιματικές ζώνες, όπου κάθε μια έχει άλλες απαιτήσεις θερμομόνωσης (διαφορετικό πάχος θερμομονωτικού υλικού, διαφορετικά είδη κουφωμάτων κλπ), το πρόγραμμα δικαιολογεί ίδιο κόστος, είτε το ακίνητο βρίσκεται στη Δυτική Μακεδονία (Δ ζώνη), είτε στη Κρήτη (Α ζώνη). Αντίστοιχα, δεν λαμβάνει υπόψη του, τις κατασκευαστικές ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής. Έτσι για παράδειγμα, ενώ στη Βόρεια Ελλάδα είναι απαραίτητη η κατασκευή θερμομονωμένης στέγης, στα κόστη κατασκευής δεν συμπεριλαμβάνει την ξυλεία ενώ συμπεριλαμβάνει τα κεραμίδια.

·           Ο συνολικός προϋπολογισμός κάθε ακινήτου δεν μπορούσε να ξεπεράσει τις 15.000 €, σε οποιαδήποτε περιφέρεια και αν βρίσκονταν αυτό. Γίνεται φανερό και από τα προηγούμενα, ότι κάτι τέτοιο δεν ήταν λογικό.

·           Η κατανομή της χρηματοδότησης των περιφερειών, έγινε κύρια με βάση τα πληθυσμιακά χαρακτηριστικά και όχι με τις πραγματικές ανάγκες (κλιματολογικές, παλαιότητας κτιρίων, τρόπου δόμησης κλπ). Δεν είναι τυχαίο ότι η πρώτη περιφέρεια που εξάντλησε την αρχική χρηματοδότηση ήταν της Δυτικής Μακεδονίας.

·           Η μεγάλη γραφειοκρατία στο πρόγραμμα. Όπως φαίνεται από τις κινήσεις που γινόταν από την αρχική επίδειξη ενδιαφέροντος ενός ιδιώτη έως την τελική εκταμίευση, οι διαδικασίες ήταν απαράδεκτα γραφειοκρατικές. Όλοι οι φάκελοι ενδιαφέροντος κάθε τράπεζας συλλέγονταν και ελέγχονταν από μια κεντρική μονάδα. Αντίστοιχα, όλοι οι φάκελοι όλων των τραπεζών, συλλέγονταν και ελέγχονταν από τη κεντρική υπηρεσία του ΕΤΕΑΝ. Ενώ το προβλεπόμενο έργο του Ενεργειακού Επιθεωρητή, πριν την έναρξη των εργασιών, ήταν να επιθεωρήσει το κτίριο και να συντάξει το σχέδιο παρεμβάσεων, στη πράξη προχωρούσε και στη σύνταξη όλου του υπολοίπου φακέλου (για να επιταχύνει τη διαδικασία), που ήταν υποχρέωση της τράπεζας. Μετά από κάποια τροποποίηση, προβλέφθηκε η ύπαρξη τεχνικού συμβούλου του πελάτη (με ιδιαίτερη χρηματοδότηση από το πρόγραμμα), που μεταξύ άλλων φρόντιζε και για τους σχετικούς φακέλους. Παρόλα αυτά, για την οποιαδήποτε διόρθωση και ενός τυπικού στοιχείου, η πορεία ήταν: κεντρική δομή τράπεζας – κατάστημα τράπεζας πελάτη – πελάτης – τεχνικός σύμβουλος/επιθεωρητής και ξανά πίσω με τον ίδιο τρόπο. Και αυτά παρόλο που υπήρχαν στο φάκελο τα στοιχεία του τεχν. συμβούλου/επιθεωρητή (τηλέφωνα, email).

·           Σημαντικές καθυστερήσεις. Η μεγάλη γραφειοκρατία συνεπαγόταν τεράστιες καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση κάθε έργου. Έτσι, το χρονικό διάστημα του ενάμιση χρόνου, από την έναρξη της διαδικασίας υποβολής αρχικών δικαιολογητικών στη τράπεζα, έως τη τελική εκταμίευση των ποσών του έργου, να είναι το ελάχιστο δυνατό.

·           Έλλειψη χρηματοδοτήσεων προγράμματος. Στα προηγούμενα προβλήματα ήρθε να συμπληρωθεί και η έλλειψη χρηματοδοτήσεων, στις περιφέρειες που είχαν εξαντλήσει τον αρχικό προϋπολογισμό τους.

·           Οικονομική δυνατότητα ιδιοκτητών – συνεργείων – προμηθευτών. Όπως προαναφέρθηκε, η πληρωμή των συνεργείων/προμηθευτών, προβλέπονταν από το πρόγραμμα να γίνεται με προκαταβολή 30% και εξόφληση στο τέλος με τιμολόγια που θα ήταν επί πιστώσει. Αυτό, σε συνδυασμό με τις τεράστιες καθυστερήσεις, ανάγκαζε είτε τους ιδιοκτήτες να πληρώνουν τα συνεργεία/προμηθευτές με δικά τους χρήματα (τα οποία έπαιρναν πίσω στο τέλος), είτε τα συνεργεία/προμηθευτές να κατασκευάζουν/προμηθεύουν με δικά τους κεφάλαια και να περιμένουν μεγάλα διαστήματα μέχρι την αποπληρωμή τους. Όπως γίνεται φανερό, στις εποχές της οικονομικής κρίσης και στις δύο περιπτώσεις ο κόσμος που εμπλέκονταν, πολύ γρήγορα έφθανε σε δυσκολία κάλυψης των απαιτήσεων. Χαρακτηριστικά είναι τα δεκάδες υπομνήματα εμπορικών φορέων, ερωτήσεων στο κοινοβούλιο και δημοσιευμάτων στο τύπο.  

Όλα τα παραπάνω προβλήματα, οδηγούσαν πολλούς ενδιαφερόμενους να μην προχωρήσουν σε ένταξη στο πρόγραμμα. Έτσι, ενώ η πρόβλεψη του υπουργείου ήταν για περίπου 100.000 ακίνητα, έγινε υπαγωγή 49.514, συμβασιοποιήθηκαν 44.356 και ολοκληρώθηκαν 39.607 έργα.

Προτάσεις νέου «Εξοικονομώ κατ’ οίκον»

Όπως γίνεται φανερό, ο αριθμός των ακινήτων που ολοκλήρωσαν τις εργασίες είναι πολύ μικρός σε σχέση με αυτά που έχουν ανάγκη για ενεργειακή αναβάθμιση. Σε συνδυασμό αφενός με τις ανάγκες μεγάλου τμήματος του ελληνικού λαού που ζει κάτω από το όριο της φτώχιας σε υποβαθμισμένα ενεργειακά κτίρια, αφετέρου με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για εξοικονόμηση ενέργειας και μείωσης των ρύπων, προκύπτει η αναγκαιότητα να υπάρξει νέο πρόγραμμα.

Με βάση την εμπειρία που αποκτήθηκε, θα πρέπει στο νέο πρόγραμμα να αποφευχθούν τα προβλήματα του παρελθόντος. Έτσι προτείνουμε:

·           Διαφοροποίηση διαδικασίας – Απεμπλοκή τραπεζών. Δεν είναι δυνατόν ένα φιλολαϊκό πρόγραμμα, είτε ουσιαστικά (δεν είναι δυνατόν οι τράπεζες ουσιαστικά να αποφασίζουν ποιός εντάσσεται και ποιος όχι), είτε σημειολογικά, να ξεκινά μέσα από τις τράπεζες. Οι τράπεζες θα έπρεπε να εμπλέκονται μόνο στο τελικό στάδιο και αφού γινόταν όλοι οι υπόλοιποι έλεγχοι.

·           Αποκέντρωση διαδικασίας ελέγχου φακέλων. Οι φάκελοι να ελέγχονται από αποκεντρωμένα κλιμάκια της ΕΤΕΑΝ (ή άλλης υπηρεσίας) σε επίπεδο περιφέρειας. Αυτό θα είχε ως συνέπεια τον ταχύτερο έλεγχο και την επόμενη προώθηση του φακέλου.

·           Ηλεκτρονική υποβολή φακέλου. Δεδομένης της τεχνολογίας θεωρείται αδιανόητο να μην υποβάλλεται ο φάκελος ηλεκτρονικά από τον Ενεργειακό Επιθεωρητή/Τεχνικό σύμβουλο του πελάτη.

·           Απλοποίηση διαδικασία σύνταξης φακέλου – κατάργηση πολλών υπεύθυνων δηλώσεων – ενσωμάτωση σε ενιαία αίτηση υπαγωγής.

·           Διαφοροποίηση προβλεπόμενου κόστους κάθε εργασίας, ανάλογα με την κλιματική ζώνη που βρίσκεται κάθε ακίνητο. Αποτέλεσμα θα είναι η αποφυγή υπερτιμολογήσεων – υποτιμολογήσεων εργασιών.

·           Διαφοροποίηση μέγιστου συνολικού κόστους ανά κτίριο, ανάλογα με την κλιματική ζώνη.

·           Διαφοροποίηση επιδότησης από συνδυασμό εισοδήματος – υφιστάμενης ενεργειακής κατηγορίας ακινήτου - εξοικονόμησης ενέργειας από τις παρεμβάσεις που θα γίνουν – κόστος παρεμβάσεων.

·           Αύξηση του χρόνου δανειοδότησης από τέσσερα σε περισσότερα χρόνια, ανάλογα με το εισόδημα του εντασσόμενου.

·           Επιτάχυνση της διαδικασίας αποπληρωμής των δικαιούχων, χωρίς γραφειοκρατικές διαδικασίες (υποχρέωση δημιουργίας επαγγελματικών λογαριασμών κλπ).

·           Δυνατότητα εντασσόμενου να πάρει την όποια επιδότηση χωρίς να υποχρεώνεται σε δανειοδότηση.

Έτσι, η διαδικασία που προτείνουμε είναι:

1.      Ο ενδιαφερόμενος ιδιώτης απευθύνεται στον Ενεργειακό Επιθεωρητή του.

2.      Ο Ενεργειακός Επιθεωρητής επιθεωρεί το ακίνητο και προτείνει τις παρεμβάσεις.

3.      Μέσα από πλατφόρμα του υπουργείου, συμπληρώνονται τα οικονομικά στοιχεία του ιδιώτη, το κόστος των προτεινόμενων παρεμβάσεων, οι ενεργειακές κατηγορίες πριν και μετά τις παρεμβάσεις και η προβλεπόμενη εξοικονόμηση ενέργειας. Το σύστημα υπολογίζει το ποσοστό επιδότησης, το χρόνο αποπληρωμής του δανείου και το ποσό των δόσεων.

4.      Εφόσον ο ενδιαφερόμενος συμφωνεί, υποβάλλεται, μέσα από το σύστημα, η αίτηση υπαγωγής με τις προτάσεις παρεμβάσεων και με σκανάρισμα των απαραίτητων δικαιολογητικών. Η αίτηση υποβάλλεται στην αποκεντρωμένη δομή.

5.      Ελέγχεται από την αποκεντρωμένη δομή ο φάκελος και εκδίδεται η απόφαση ένταξης δικαιούχου.

6.      Με την απόφαση ένταξης δικαιούχου, ο ενδιαφερόμενος πηγαίνει σε κάποια από τις συνεργαζόμενες τράπεζες, η οποία είναι υποχρεωμένη (εφόσον ο ενδιαφερόμενος δεν έχει κάποιο άλλο βάρος πέρα από τα δηλωθέντα από αυτόν) να προχωρήσει σε σύμβαση.

7.      Ο συμβεβλημένος ιδιώτης προχωρά σε εργασίες, με τα συνεργεία/προμηθευτές (τα οποία έχουν λάβει το 30% του προβλεπόμενου κόστους).

8.      Με την ολοκλήρωση των εργασιών και τη σύνταξη του τελικού φακέλου παρεμβάσεων από τον Ενεργειακό Επιθεωρητή/ Τεχνικό σύμβουλο, ο οποίος συμπληρώνεται πάλι ηλεκτρονικά μέσα από τη πλατφόρμα του υπουργείου, ολοκληρώνεται η διαδικασία και η καταβολή του υπολοίπου ποσού των παρεμβάσεων. Η διαδικασία τελικού ελέγχου και καταβολής, πρέπει να ολοκληρώνεται σε ελάχιστο δεσμευτικό διάστημα.  

Με βάση τις παραπάνω προϋποθέσεις και την προαναφερθείσα σειρά ενεργειών, θεωρούμε ότι το νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» θα γίνει περισσότερο λειτουργικό, πιο γρήγορο και επιπλέον θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινωνίας και των ανθρώπων στη περίοδο της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε.

Σχετική αρθρογραφία

1.        «Η θέρμανση στο χειμώνα των Μνημονίων». Σίμος Καβελίδης, Οτώβριος 2012.

2.        Οδηγός εφαρμογής προγράμματος Εξοικονόμηση κατ’ οίκον. ΥΠΕΚΑ, Μάρτιος 2012.

3.        Προτάσεις για το πρόγραμμα «εξοικονομώ κατ’ οίκον». ΤΕΕ/ΤΔΜ, 2013

4.        Το Πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ οίκον» - Αποτελέσματα και προοπτικές. Δημήτρης Τσαλέμης, Εκπρόσωπος Επιτελικής Δομής ΕΣΠΑ, ΥΠΑΠΕΝ, 26-2-2015

5.        Υπόμνημα: «Εξοικονομώ κατ΄οίκον»: Προβλήματα – Προτάσεις Βελτίωσης / Γενικά & ειδικά Δυτ. Μακεδονία, Χρ. Νικόπουλος, Απρίλιος 2013

Ο Σίμος Καβελίδης είναι Τοπογράφος Μηχανικός – Ενεργειακός Επιθεωρητής, Μέλος της Κεντρικής Αντιπροσωπείας του ΤΕΕ. Επίσης μέλος της ΝΕ ΣΥΡΙΖΑ Καστοριάς και μέλος του Συντονιστικού Δυτ. Μακεδονίας.