Του ΘΑΝΟΥ ΜΙΧΑΛΑ*
Εξετάζοντας το ζήτημα του τουρισμού, ο
οποίος διαδραματίζει καίριο μέχρι σήμερα ρόλο στη συνολική ελληνική πραγματική
οικονομία, προέχει να αντιμετωπίσουμε το θέμα στον πυρήνα, τη σύνθεσή του και
τα ιδιαίτερα ταυτοτικά του συστατικά.
Να τονίσουμε ότι για εμάς, τον ΣΥΡΙΖΑ,
το κεφάλαιο τουρισμός δεν αποτελεί απλώς ένα «προϊόν», του οποίου μάλιστα η
χρήση αντανακλά μία -ξερά- ταμειακή σχέση. Είναι υπηρεσίες, ανάπτυξη,
κοινωνικός πόρος, περιβάλλον, επικοινωνία και ανθρώπινες σχέσεις καθώς και
πολλές άλλες συναφείς ανθρωπολογικές παράμετροι. Και ιδίως, είναι πολιτισμός.
Όμως η επικρατούσα, η κυρίαρχη στείρα
αντίληψη σχέσης με τον Τουρισμό, η -κατ' αποκλεισμόν- ταμειακή και μάλιστα προς
όφελος μόνο των μεγάλων συμφερόντων που καλλιεργεί αυτή η κυβέρνηση, αλλά και οι
προηγούμενες, αυτή η αποστραγγισμένη, στερεμένη σχέση μάς αποστερεί, κατά
προέκταση, από την αξιοποίηση κάθε ιδιαίτερου και συγκριτικού πλεονεκτήματος
της χώρας μας, και σ' αυτόν τον τομέα, έναντι άλλων χωρών και συμφερόντων σε
μία εποχή σκληρότατων ανταγωνισμών και επιθέσεων. Μας δένει τα χέρια και,
περίπου, μας αφοπλίζει από ιδιαίτερα πλεονεκτήματά μας. Η παρούσα, η αγοραία
χρήση του τουρισμού παρακάμπτει και «αποσιωπά» το ίδιο το πλούσιο περιεχόμενο
που δύναται να εμπερικλείει ο ελληνικός σχεδόν ολοκληρωτικά, τουτέστι στην
πραγματικότητα τον περιορίζει και τον κατεβάζει από την αξιακή
κλίμακα.
Η συγκεκριμένη διαχείριση του
τουριστικού ζητήματος δεν είναι σε θέση να συσχετίσει με τον κορμό της
ανάπτυξης τον ευρύτατο πλούτο της πολυθεματικότητάς του, η οποία ως σύνθεση
δυνατοτήτων απελευθερώνει τα πλείστα πλεονεκτήματα. Η μονοδιάσταση,
οικονομιστικού - ωφελιμίστικου χαρακτήρα αντίληψη δεν αποδεσμεύει -ούτε βεβαίως
διαθέτει- την ικανότητα να αξιοποιήσει τις πλούσιες εναλλακτικές μορφές, που
εμπεριέχουν τη δυναμική μιας σημαντικής συμβολής στην ανασυγκρότηση της
ρημαγμένης ελληνικής υπαίθρου και της χώρας.
Ο κυρίαρχος τρόπος αντίληψης και
λειτουργίας του τουρισμού, δεν μπορεί να τροφοδοτείται από τη φιλοσοφία μας.
Έτσι στερείται της ικανότητας να εμπλουτιστεί με ριζικό τρόπο με το αναγκαίο
κεφάλαιο: δηλαδή το ολικό πολιτισμικό μας απόθεμα και δυναμικό - παλαιότερο και
νέο, υλικό, άυλο και ανθρώπινο. Συνεπώς αποστερείται της δυνατότητας να αμυνθεί
ενώπιον των ισχυρότατων ανταγωνισμών. Καθίσταται αδύναμος ο τουρισμός ερήμην
των βασικών συστατικών στοιχείων της πολιτισμικής ταυτότητας (με όλες τις
ρήξεις που αυτή συμπεριλαμβάνει), ώστε να εγγράψει ένα υψηλό, διακριτό και
ξεχωριστό προφίλ στον σημερινό παγκοσμιοποιημένο και εν πολλοίς ομογενοποιημένο
κόσμο. Ουσιαστικά αποκρύπτει, σαν να ντρέπεται να τα αναδείξει, τα ουσιώδη και
ιδιαίτερα γνωρίσματα και πολιτισμικά μας κοιτάσματα που είναι αποδεδειγμένα
ικανότατα να απελευθερώνουν τη μέγιστη ελκτική δυναμική προς όφελος της χώρας.
Απογυμνωμένος, έτσι, ο ελληνικός τουρισμός
προβάλλει και περιφέρει τη γύμνια του στις αγορές κλαυθμυρίζοντας ενίοτε για
την υποδοχή που του επιφυλάσσουν εκεί. Η αξιακή πολιτιστική και πολιτική
γυμνότητα των ανθρώπων που τον διαχειρίζονται και τον εκμεταλλεύονται
αντικατοπτρίζεται σε αυτόν ευθέως...
Για τον ΣΥΡΙΖΑ, αυτός ο κόμβος σύνθεσης τομέων
του τουρισμού + του πολιτισμού αποτελεί πολύτιμο κεφάλαιο, ειδικότερα στις
ειδικές συνθήκες της εθνικής - κοινωνικής και παραγωγικής ανασυγκρότησης, υπό
τους εξής ωστόσο όρους: ο πολιτισμός, οι δημιουργοί και οι άνθρωποί του, το
έργο τους κυρίως, δεν θα προσεγγιστούν ως άλλοθι, επιδόρπιο ή ορντέβρ στα
μεγάλα φαγοπότια των συναλλαγών, των συμφερόντων και της οικονομίστικης
αντίληψης. Ο πολιτισμός, όπως και το περιβάλλον, αντιμετωπίζονται ούτως ή άλλως,
και έτσι πρέπει, ως αυταξία από την Αριστερά. Σ' αυτό το σημείο να
υπογραμμιστεί ότι πρέπει να τεθούν οι όροι ούτως ώστε να καταστεί ξεκάθαρο πως
οι ενότητες δράσεων που θα σχεδιαστούν αποτελούν συνέργεια δύο διαφορετικών
υπουργείων, του υπουργείου Πολιτισμού και του υπουργείου Τουρισμού. Δεν θα
προσεταιριστεί το ένα τις αρμοδιότητες του άλλου. Ούτε αυτές θα εκχωρηθούν.
Σε καταστάσεις οριακές όπως οι παρούσες
στις οποίες μας οδήγησαν συγκεκριμένες πολιτικές μεθοδεύσεις και στις ειδικές
συνθήκες κάτω από τις οποίες θα λάβει χώρα η ανασυγκρότηση, είναι ζωτικά
απαραίτητη η διεξοδική ανάπτυξη και δημιουργική σύνθεση και ανάπτυξη όλων των
«ημετέρων δυνάμεων».
Επειδή, βεβαίως, σκοπός δεν είναι η
δικαίωση επιμέρους τομέων. Σκοπός του ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή της Αριστεράς, είναι η
σφαιρική, ολόπλευρη, πραγματική άνοδος της κοινωνίας και της χώρας με βάση μία
αντίληψη στην οποία από τον πυρήνα, τη βάση και τις απολήξεις της θα
απελευθερώνεται και θα εκπορεύεται το ανθρωποκεντρικό.
* Ο Θάνος
Μιχαλάς είναι Ανθρωπολόγος Πολιτισμού, σκηνοθέτης, μέλος τμ.
Πολιτισμού και Γραμματείας Τουρισμού του ΣΥΡΙΖΑ
