Της Χαράς Καφαντάρη*
Σήμερα,
το μεγάλο πρόβλημα που κυριαρχεί στην ΕΕ είναι η ενεργειακή ασφάλεια. Αντί
βέβαια να στρέψουν την προσοχή τους οι ιθύνοντες της ΕΕ στην κατάστρωση μιας
νέας ενεργειακής πολιτικής, που θα μπορούσε να οδηγήσει στην ενεργειακή
απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, με ανάπτυξη ΑΠΕ, με ανάπτυξη νέων τεχνολογιών
αξιοποίησης βιομάζας από φύκια, με την παραγωγή υδρογόνου από την περίσσεια
ενέργειας, με την υδρογονοκίνηση και την ηλεκτροκίνηση των οχημάτων, θαμπώθηκαν από την πρόσκαιρη
επιτυχία των ΗΠΑ με το σχιστολιθικό αέριο. Και να, άρχισαν να
προετοιμάζονται για τα νέα Ελ Ντοράντο. Την εξόρυξη του σχιστολιθικού αέριου
και κάποια άλλα εξίσου επικίνδυνα παιχνίδια [in situ coal gasification].
‘Όμως η υδραυλική ρωγμάτωση ή fracking, που χρησιμοποιείται για την εξόρυξη του shale gas,
εγκυμονεί μεγάλους περιβαλλοντικούς κινδύνους από: αλλαγές στις χρήσεις γης,
έλλειψη ικανών ποσοτήτων νερού, ρύπανση από τοξικά ή ραδιενεργά στοιχεία
υπόγειων και επιφανειακών υδάτων, υψηλότατες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου
και ειδικά μεθανίου (τουλάχιστον 3% διαφυγές), που όπως είναι γνωστό είναι χειρότερος
παράγοντας για την κλιματική αλλαγή (επισημαίνουμε ότι σύμφωνα με το Διεθνή
Οργανισμό Μετεωρολογίας οι εκπομπές μεθανίου αυξήθηκαν τα τελευταία χρόνια κατά
πολύ και πλέον οι ανθρωπογενείς εκπομπές ξεπέρασαν τις φυσικές) από το
διοξείδιο του άνθρακα. Κυριότερα
όμως θεωρούνται τα προβλήματα που δημιουργούνται από την χρήση χημικών και την
επαγόμενη σεισμικότητα.
Πάνω από 490 χημικές ενώσεις και μίγματα χημικών
ενώσεων χρησιμοποιούνται κατά την διαδικασία της υδραυλικής ρωγμάτωσης. Σύμφωνα
με καταγγελίες, ακόμα και της Κομισιόν, δεν είναι πλήρως γνωστή ούτε η χημική
σύσταση, ούτε οι επιπτώσεις που μπορεί να έχουν πολλές από αυτές.
Για τον λόγο αυτό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε
την από 22.01.2014 σύσταση ,με σκοπό τη διασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος
και του κλίματος από το fracking. Η σύσταση καλεί τα
κράτη μέλη να μελετήσουν θέματα όπως:
· Προσεκτική αξιολόγηση των
περιβαλλοντικών επιπτώσεων και κινδύνων.
· Εξασφάλιση ότι η
ακεραιότητα του φρέατος ανταποκρίνεται στα πρότυπα της βέλτιστης πρακτικής.
· Έλεγχος της ποιότητας του
νερού ,του αέρα και του εδάφους σε τοπικό επίπεδο, πριν από την έναρξη των
έργων, με σκοπό την παρακολούθηση τυχόν μεταβολών και την αντιμετώπιση
κινδύνων.
· Ενημέρωση του κοινού
σχετικά με τις χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται σε κάθε φρέαρ.
Η επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν τις
ανωτέρω αρχές για 6 μήνες και μετά τον Δεκέμβριο του 2014 να ενημερώσουν την
Επιτροπή σχετικά. Η Επιτροπή θα επανεξετάσει το θέμα σε 18 μήνες.
Μεγάλο πρόβλημα αποτελεί και η επαγόμενη
σεισμικότητα (induced seismicity), που σύμφωνα με πολλούς
ερευνητές οφείλεται στην ίδια την διαδικασία της εξόρυξης του fracking. Στην αρχή παρατηρήθηκαν μικροσεισμοί σε περιοχές ερευνών και
εξόρυξης μεγεθών 1,6-2,7, σε πολλές περιοχές του πλανήτη (Blackpool στην Βρετανία, Ολλανδία, ΗΠΑ, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία), που
ανάγκασαν τις σχετικές υπηρεσίες να παρακολουθούν τα φαινόμενα. Εντούτοις
νεώτερες έρευνες συσχετίζουν την δημιουργία σεισμών πολύ μεγαλύτερου μεγέθους
(π.χ. 5,7 της κλίμακας Ρίχτερ στο Οχάιο των ΗΠΑ) με την διαδικασία του fracking.
Βέβαια, πολλοί ερευνητές συσχετίζουν την
επαγόμενη σεισμικότητα με την εισπίεση με μεγάλη πίεση στις γεωτρήσεις των
αποβλήτων της διαδικασίας εξόρυξης, είτε σε περιπτώσεις χρήσης μεθόδων εμπλουτισμένης
εξόρυξης (EOR –enhanced oil recovery) με την εισπίεση διοξειδίου του άνθρακα.
Μπορεί το σχιστολιθικό αέριο να σώσει την Ευρώπη
ή είναι μια ακόμα φούσκα;
Ø Αμφιβάλλω πολύ ότι μπορεί
να σώσει την ενεργειακή ανεξαρτησία της Ευρώπης, αφού ο βαθμός εξάντλησης των
κοιτασμάτων είναι πολύ μεγάλος[1] (π.χ.
περ. 20% των γεωτρήσεων στην Μασαχουσέτη έχουν εξαντληθεί την τελευταία
πενταετία)
Ø To κόστος εξόρυξης συνεχώς
αυξάνει αφού πρέπει να ανορυχθούν χιλιάδες νέες γεωτρήσεις για να πιάσουν τα
επίπεδα παραγωγής. Συγχρόνως οι Ευρωπαίοι, που δεν διαθέτουν τα αποθέματα των
ΗΠΑ σε συμβατικό αργό και αέριο, δεν μπορούν να επωφεληθούν από τις μειωμένες
τιμές κόστους εξόρυξης, που ακόμα
απολαμβάνουν οι παραγωγοί των ΗΠΑ, λόγω της συμπαραγωγής συμβατικού και σχιστολιθικού
αερίου.
Ø Σημαντικό πρόβλημα
παρουσιάζεται και από την δυσκολία μεταφοράς του σχιστολιθικού αερίου, αφού
είναι δύσκολο να συμπιεσθεί.
Ας πάρει λοιπόν
πρωτοβουλία η κυβέρνηση ως προεδρεύουσα της ΕΕ να προχωρήσει σε μέτρα κατά της
εξόρυξης shale gas, ακολουθώντας και τα
παραδείγματα της Γαλλίας
(Τρίτη χώρα σε πιθανά αποθέματα shale gas) και
της Βουλγαρίας, που είναι ουσιαστικά οι χώρες που ανθίστανται στην εν λόγω
διαδικασία.
*Γεωλόγος, Βουλευτής Β
Αθήνας ΣΥΡΙΖΑ . Ομιλία στο διήμερο διεθνές συνέδριο Athens Energy Forum ( 13
και 14 Μαρτίου)
