του Σπύρου Στάλια *
‘Η δυσχέρεια δεν έγκειται εις τας νέας
ιδέας αλλά εις την διαφυγή από τας παλαιάς, αι οποίαι διακλαδούνται εις κάθε
γωνία του εγκέφαλου μας, εφ’ όσον ανετράφημεν με αυτάς, όπως συνέβη με τους
περισσότερους μας’.
John Meynard Keynes
Ο
προϋπολογισμός είναι ένα εργαλείο στα χέρια μιας Κυβέρνησης για να επηρεάσει
την παραγωγή και την απασχόληση μέσω των κρατικών δαπανών και των φόρων. Η
πολιτική αυτή ονομάζεται ‘λειτουργική χρηματοδότηση’ και αποσκοπεί, όπως
σημείωσε ο μεγάλος κεϋνσιανός οικονομολόγος A.P. Lerner, ‘στο να διατηρεί σε υψηλά ποσοστά τις δαπάνες στα
προϊόντα που η χώρα παράγει έτσι ώστε όλη η
δυνατή παραγωγή να μπορεί να αγοραστεί’.
Η
βασική ιδέα που στηρίζει την κυβερνητική λειτουργική χρηματοδότηση της
οικονομίας είναι ότι σε περίπτωση που η ιδιωτική δαπάνη πέφτει κάτω από το επίπεδο στήριξης
της πλήρους απασχόλησης, τότε το κράτος
αυτόνομα δρα στην οικονομία με στόχο την ανάπτυξη και την πλήρη απασχόληση.
Τα
παραπάνω προϋποθέτουν ότι το μέγεθος του ελλείμματος ή του πλεονάσματος του
προϋπολογισμού δεν είναι στόχος προτεραιότητας αλλά προτεραιότητα αποτελεί η
προοπτική της οικονομίας και η πλήρης απασχόληση. Ο κόσμος να έχει δουλειά.
Οι
παραπάνω ιδέες λείπουν από το σχέδιο προϋπολογισμού που κατατέθηκε στην Βουλή
πριν λίγες μέρες και οποιεσδήποτε αλλαγές επέλθουν δεν θα αφορούν στην
φιλοσοφία που ο προϋπολογισμός στηρίζεται.
Η
φιλοσοφία αυτού του προϋπολογισμού, γνήσιο παράγωγο της φιλελεύθερης
οικονομικής σκέψης, είναι η εξής. Εξισώνοντας τις ελάχιστες δαπάνες του κράτους
με την φορολογία, βγάζουμε το κράτος από την μέση, να παίζει οποιοδήποτε ρόλο
στην οικονομία και έτσι ο ιδιωτικός τομέας αναλαμβάνει από τα περισσεύματά του,
όποτε και όταν γεννηθούν και αν γεννηθούν, να χρηματοδοτεί και τις επενδύσεις
και το ισοζύγιο πληρωμών.
Ο
προϋπολογισμός του 2014 λοιπόν, είναι προϋπολογισμός σαν αυτούς του 19ου
αιώνα και των αρχών του 20ου, που θα μπορούσε να φέρει στη Βουλή ο
καγκελάριος της Γερμανίας Μπρούνινγκ το 1930 ή ο Πρόεδρος Χούβερ την ίδια εποχή
στην Αμερική ή κάποια άλλη Κυβέρνηση του μεσοπολέμου.