Του Γιάννη Χαραλαμπάκη*
Γράφει μεταξύ άλλων ο Χαραλαμπάκης :
«Η πολιτική οικολογία γεννήθηκε από τα κινήματα της
δεκαετίας του ’60 , κινήματα κριτικής της ποιότητας, της πρωτοφανούς
ευμάρειας, που χαρακτήρισε τον δυτικό τρόπο ζωής.
Η ευμάρεια όμως, έπαψε να υπάρχει και μαζί της ό,τι
συνδέεται με αυτήν, δηλαδή και η κριτική της.
Πως θα αναφερθούμε, πχ στο κυκλοφοριακό όταν
πλέον οι φτωχοί καταθέτουν πινακίδες γιατί δεν μπορούν να πληρώσουν τα τέλη
τους; Υπάρχουν μέρες ,που σε μεγάλες πόλεις , οι μεγάλοι δρόμοι δεν έχουν παρά
χαμηλή κυκλοφορία….
Κι’ όμως , η οικολογία σαν στάση
ζωής και κατ’ επέκταση η πολιτική της θεώρηση, έχει ολιστικό χαρακτήρα.........»
Εν όψει, εθελοντές της Ορνιθολογικής Εταιρείας
ΟΛΟ ΤΟ
ΚΕΙΜΕΝΟ του Χαραλαμπάκη
Φτώχεια,
διαφθορά, μνημόνιο, χρεωκοπία, απολύσεις , δημόσιο έλλειμμα,
συρρίκνωση της αγοράς με «λουκέτα», μείωση συντάξεων και μισθών, τραπεζική
φούσκα.
Αυτές οι
λέξεις αντιστοιχούν στην σημερινή κατάσταση τα τελευταία χρόνια. Τις ακούμε να
αναφέρονται καθημερινά. Στην Ευρώπη αυτές οι λέξεις ακούγονται σε
διάφορες κλίμακες έντασης. Στην Ελλάδα όμως με ιδιαίτερη ένταση.
Όσο παρακολουθούμε την πορεία αυτής της καταστροφής, κύρια στην Ελλάδα, οι
πολίτες δηλαδή, τα μόνιμα θύματα όλων των κρίσεων, προς τα που
παρατηρούμε ότι προσανατολίζονται πολιτικά;
Στους
συντηρητικούς, γιατί νομίζουν ότι «η εποχή χρειάζεται «μετρημένες» και
ρεαλιστικές κινήσεις».
Στους
αριστερούς, γιατί «αυτοί είναι πάντα με το συμφέρον του λαού».
Στους
φασίστες, γιατί η πειθαρχία, η αντιπάθεια στο νέο ή ό,τι άλλο έχουν πει
οι ψυχολόγοι, στρέφει κόσμο προς αυτούς.
Στους
αναρχικούς, γιατί θα εκδηλωθεί σε κάποια διαδήλωση τους, το μένος μας για την
εξουσία, που μας έφερε στην κατάντια του σήμερα.
Την πολιτική
οικολογία δεν ξέχασα να την αναφέρω. Δεν αναφέρθηκε γιατί πολύ απλά
, στην σημερινή εποχή δεν αποτελεί επιλογή λύσης –καταφύγιο για τον
συντριπτικά περισσότερο κόσμο. Είναι μια αμελητέα ποσότητα.
Για να το
θέσω κάπως διαφορετικά , η πολιτική οικολογία δεν συμπεριλαμβάνεται στα
κοινωνικά αντανακλαστικά αντιμετώπισης της κρίσης.
Ο πλανητικός
κίνδυνος είναι πλέον, μακρύτερα από τον κίνδυνο να μείνουμε χωρίς λεφτά για να
αγοράσουμε τα απαραίτητα και « τα παιδιά μας στα οποία ανήκει
ο μελλοντικός πλανήτης» μπορεί, προτού καταστραφούν μαζί με αυτόν, να
μεγαλώσουν υποσιτισμένα.
Η πολιτική
οικολογία γεννήθηκε από τα κινήματα της δεκαετίας του ’60 , κινήματα κριτικής
της ποιότητας, της πρωτοφανούς ευμάρειας, που χαρακτήρισε τον
δυτικό τρόπο ζωής.
Η ευμάρεια
όμως, έπαψε να υπάρχει και μαζί της ό,τι συνδέεται με αυτήν, δηλαδή και η
κριτική της.
Πως θα
αναφερθούμε, πχ στο κυκλοφοριακό όταν πλέον οι φτωχοί καταθέτουν
πινακίδες γιατί δεν μπορούν να πληρώσουν τα τέλη τους; Υπάρχουν μέρες ,που σε
μεγάλες πόλεις , οι μεγάλοι δρόμοι δεν έχουν παρά χαμηλή κυκλοφορία.
Αιτήματα και
κινήματα για περιβαλλοντικά προβλήματα, βέβαια συνεχίζουν να υπάρχουν. Κορυφαίο
παράδειγμα οι εξορύξεις χρυσού στην Χαλκιδική, που αν και είχαν
πανελλαδική εμβέλεια υποστήριξης ,το παράδειγμα των κατοίκων της Ιερισσού, δεν
το ακολούθησαν οι κάτοικοι άλλων, ιδιαίτερα επιβαρυμένων περιβαλλοντικά,
περιοχών.
Κι’ όμως , η
οικολογία σαν στάση ζωής και κατ’ επέκταση η πολιτική της θεώρηση, έχει
ολιστικό χαρακτήρα. Πέραν όμως ενός διανοουμενίστικου κύκλου, απασχολεί πολύ
μικρό αριθμό ανθρώπων αφιερωμένων σε αυτήν.
Το
αντιθετικό δίπολο «αριστερός-δεξιός» παραμένει κυρίαρχο χωρίς να έχει
δώσει την θέση του σε κάποιο άλλο δίπολο του τύπου «οικολόγος –μη οικολόγος».
Η βαθιά
οικολογία ή ο περιβαλλοντισμός, η αποανάπτυξη ή η διαχειριστική
οικολογία, συζητιούνται σε έναν στενό κύκλο ανθρώπων ή ρέπουν να γίνουν
συμπληρωματικές απόψεις σε άλλες πολιτικές. Δεν αποτελούν θέμα συζήτησης
ούτε στις παρέες ,ούτε στα καφενεία.
Η αλήθεια
είναι ότι κινήματα, όπως τα εργατικά, που τροφοδότησαν πολιτικές αλλαγής
της κοινωνίας, έθεσαν τα ζητήματα τους εδώ και αιώνες και η οικολογία ως κίνημα
γεννή-θηκε από την δεκαετία του 60 και μετά . Στην Ελλάδα ειδικά,
γεννήθηκε αργότερα. Μήπως τα χρόνια δεν είναι αρκετά για να ωριμάσει και να
επιβληθεί στην συνείδηση του κόσμου ο πολιτικός της λόγος;
Μήπως
οι φορείς, που εκφράζουν την πολιτική οικολογία, έχουν επικοινωνιακό πρόβλημα
και δεν γίνονται κατανοητές οι απόψεις τους;
Ίσως τα
παραπάνω-όπως και άλλα- να έχουν παίξει τον ρόλο τους. Όμως αν ήταν οι
από-κλειστικές αιτίες θα φαινόταν τουλάχιστον, ότι υπάρχει μια δυναμική, που θα
έδειχνε το καλύτερο μέλλον της πολιτικής οικολογίας. Δεν φαίνεται όμως αυτή η
δυναμική.
Ιστορικά,
η πολιτική οικολογία στην Ελλάδα, έχει αναδείξει ζητήματα ,που έχουν
δημιουρ-γήσει συνείδηση στην κοινωνία. Έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την
περιβαλλοντική κρίση όταν κανείς δεν ασχολείτο. Έθεσε το θέμα της οργάνωσης με
Άμεση Δημοκρατία.
Έτσι και το
λιθαράκι της έβαλε για τις κινητοποιήσεις τύπου Ιερισσού και έδωσε
προτάσεις για εδώ και τώρα (πχ αρνητική σχέση εξορύξεων πετρελαίου με τον
τουρισμό). Από αυτά τα θετικά αποτελέσματα θα πρέπει να βγάλει τα συμπεράσματα
της για τις κατευθύνσεις της στο μέλλον.
Δεν έκανε το
μεγάλο «μπαμ» ,όμως, όπως πρέπει να κάνει κάθε άποψη ,που φιλοδοξεί να αλλάξει
τον κόσμο. Στην κρίση «ξεχάστηκε» τελείως.
Μάλιστα σε
μια εποχή , που γνωρίζουμε ότι ο νεοφιλελευθερισμός δημιουργεί την κρίση και η
αριστερά έχει τα γνωστά της, ιστορικά προβλήματα , το γεγονός ότι η
πολιτική οικολογία δεν διογκώνεται, δείχνει ότι είναι αδύναμη να σηκώσει το
ιστορικό βάρος, που χρειάζεται.
Η συγκρότηση
της έχει θεμέλια στην κριτική μιας άλλης εποχής, αν μπορέσει να πάψει να είναι
ανιστόρητη, τότε ίσως να μπορέσει να αλλάξει και τον κόσμο.
*Σύνοψη τοποθέτησης του Γιάννη Χαραλαμπάκη (μέλος του ΔΙΚΤΥΟΥ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ) σε
εκδήλωση με θέμα "Η Πολιτική Οικολογία Σήμερα” που έγινε στο Nosotros στις
28.11.2013.
