Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
6 Φεβρουαρίου 2025
Τις ανησυχητικές ομοιότητες του συνθήματος «Πρώτα η Αμερική» (America First) με το σύνθημα του Αδόλφου Χίτλερ «Η Γερμανία πάνω από όλους» (Deutschland über alles), υπογραμμίζει ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Σεργκέι Λαβρόφ σε εκτενές άρθρο του, που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Η Ρωσία στις διεθνείς υποθέσεις».
Μια εξωτερική πολιτική που βασίζεται στη διεκδίκηση της «εξαίρεσης» (μοναδικότητας, exceptionalism) κινδυνεύει να υπονομεύσει την παγκόσμια τάξη. Κατά τον επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας, η προσέγγιση της Ουάσιγκτον υπονομεύει τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ και τη μεταπολεμική τάξη πραγμάτων που στηρίχτηκε στην ισότητα κυρίαρχων κρατών (sovereign equality), αρχή που επισφραγίστηκε από τις συμφωνίες της Γιάλτας και του Πότσνταμ, που υπέγραψαν ΕΣΣΔ, ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο το 1945. Η προσέγγιση του τύπου «Πρώτα η Αμερική» και «ειρήνη μέσω της ισχύος» μπορεί να δώσει τη χαριστική βολή στη διπλωματία, ενώ αυτός ο τύπος δηλώσεων αποδεικνύει παντελή έλλειψη σεβασμού για τις υποχρεώσεις της Ουάσιγκτον εκ του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, υπογραμμίζει στο άρθρο του ο Ρώσος υπουργός.
Είναι η πρώτη φορά που Ρώσος κυβερνητικός αξιωματούχος ασκεί κριτική και μάλιστα με τόσο οξείς όρους και πρωτοφανείς συγκρίσεις απέναντι στην προσέγγιση Τραμπ στις διεθνείς υποθέσεις. Αλλά ούτε και διεθνώς έχουν υπάρξει τόσο οξείες κριτικές, ακόμα και από κράτη που θίχτηκε άμεσα η ίδια τους η υπόσταση! Η Ευρωπαϊκή Ένωση π.χ. αντέδρασε με πολύ πιο ήπιους τόνους όταν ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε ότι θα αρπάξει, χωρίς καμία δικαιολογία και περιστροφή, τη Γροιλανδία από τη Δανία, γιατί τη «χρειάζεται».
Είναι γεγονός ότι μερικοί σχολιαστές συνέκριναν το σχέδιο Τραμπ με την προσάρτηση της Αυστρίας από τη ναζιστική Γερμανία (το περιβόητο Άνσλους) αλλά μέχρις εκεί. Για ακόμα μια φορά απεδείχθη ότι η ευρωπαϊκή ηγεσία αποτελείται από ανθρωπάκια που δεν έχουν καμία διάθεση και καμία δυνατότητα να πολεμήσουν την αμερικανική πολιτική. Ούτε πριν που τους έσπρωχνε αφρόνως σε έναν πόλεμο καταστροφικό για τα συμφέροντα της Ευρώπης, μη διστάζοντας να χρησιμοποιήσει ακόμα και τους Ουκρανούς νεοναζί, ούτε και σήμερα που θέλει να «εξάγει» σε όλη την Ευρώπη ένα είδος «τεχνο-ακροδεξιάς», όπως αυτή που επαγγέλλεται ο Ίλον Μασκ. Αν ο Τραμπ αποφασίσει ειρήνη με τη Μόσχα, θα τον ακολουθήσουν, έστω και γκρινιάζοντας, αν συνεχίσει τον πόλεμο θα τον χειροκροτήσουν!
Η ηγεσία της Ευρώπης δεν είναι, σημειωτέον, σε θέση να αντιμετωπίσει κανένα είδος άκρας δεξιάς, πρωτο-ή νεοφασισμού. Είναι έτοιμη να του παραδοθεί, αφού άλλωστε η δική της πολιτική (όπως και η πολιτική μιας συμβιβασμένης και «εξαφανισμένης» στην πλειοψηφία της, με ελάχιστες εξαιρέσεις, αριστεράς), έχουν καταστήσει, 80 χρόνια μετά το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, την άκρα δεξιά, καμιά φορά και καθαρά φασιστικές τάσεις, αξιόπιστη πολιτική πρόταση στη Δύση!
Σημειωτέον ότι η κριτική Λαβρόφ διατυπώθηκε προτού ο Αμερικανός πρόεδρος προκαλέσει παγκόσμιο χάος ανακοινώνοντας την πρόθεσή του να αρπάξει τη Λωρίδα της Γάζας, να διώξει τους κατοίκους της και να την αξιοποιήσει τουριστικά (μαζί προφανώς με τον γαμπρό του, που φέρεται ως ο αρχιτέκτων του «σχεδίου Γάζα». Είχαν προηγηθεί οι απειλές του κατά της Γροιλανδίας, του Καναδά και του Παναμά, με τις οποίες περίπου γκρέμισε όλο το διεθνές δίκαιο και τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ, προκαλώντας όμως ασήμαντες αντιδράσεις παγκοσμίως.
Είναι πιθανό ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, «παλιά καραβάνα» και ο εμπειρότερος ίσως σήμερα Υπουργός Εξωτερικών παγκοσμίως να θέλησε με την τοποθέτησή του να κάνει μια αναγκαία καταγραφή αντίθεσης στα όσα συμβαίνουν. Ίσως η Μόσχα να θέλησε επίσης να αποστείλει μια νέα προειδοποίηση προς τη νέα αμερικανική εξουσία ότι η Ρωσία δεν θα δεχθεί μια συμφωνία για την Ουκρανία που θα απέχει από τους όρους της. Αν δηλαδή οι δηλώσεις του Λαβρόφ δεν συνιστούν και μια «προειδοποίηση» της Ρωσίας στον… εαυτό της.
Στο τέλος τέλος στη Μόσχα θυμούνται πολύ καλά το πώς οι Αμερικανοί παραπλάνησαν επανειλημμένα τη Ρωσία και παρέβησαν συστηματικά υποσχέσεις και συμφωνίες τα τελευταία 30 χρόνια (για να μην πάμε πιο πίσω, στην περίοδο του γερμανοσοβιετικού συμφώνου). (Σε μια άλλη ομιλία του εξάλλου, σχεδόν ταυτόχρονα με το άρθρο, ο Ρώσος Υπουργός υπενθύμισε ότι ήταν λάθος η στροφή της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής προς τη Δύση, η οποία πραγματοποιήθηκε μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης).
Αν η Μόσχα προειδοποιεί, δεν μοιάζει πάντως να έχει ακόμα χάσει τις ελπίδες της να βγάλει μια κάποια άκρη με τον νέο ένοικο του Λευκού Οίκου. «Σήμερα δεν είναι 1991, ούτε καν 2017» και δεν μπορεί να «υπάρξει επιστροφή στην προγενέστερη κατάσταση (του «μονοπολισμού») γιατί έχουν μεταβληθεί κατά τρόπο μη αντιστρέψιμο», οι δημογραφικές, οικονομικές, κοινωνικές και γεωπολιτικές συνθήκες», γράφει ο κ. Λαβρόφ. Ο Ρώσος Υπουργός Εξωτερικών ελπίζει, αν κρίνουμε από το άρθρο του, ότι το βάρος αυτών των αντικειμενικών παραγόντων θα συνεφέρει τελικά την αμερικανική κυβέρνηση.
«Η πολυπολικότητα κερδίζει έδαφος και, αντί να της αντιτίθενται, οι ΗΠΑ μπορούν να γίνουν στο μέλλον ένα υπεύθυνο κέντρο εξουσίας μαζί με τη Ρωσία, την Κίνα και άλλα κράτη στον παγκόσμιο Νότο, την Ανατολή και τη Δύση». Προς το παρόν βέβαια «μοιάζει ότι η νέα αμερικανική κυβέρνηση θα πραγματοποιήσει καουμπόικες καταδρομές για να δοκιμάσει τα όρια και βιωσιμότητα του υπάρχοντος διεθνούς συστήματος που είναι οργανωμένο γύρω από τον ΟΗΕ έναντι των αμερικανικών συμφερόντων». Και τέλος, ο Ρώσος Υπουργός, διατυπώνει μια αισιόδοξη εικόνα:
“Είμαι βέβαιος, σημειώνει, ότι και αυτή η κυβέρνηση, θα αντιληφθεί σύντομα ότι η διεθνής πραγματικότητα είναι πολύ περισσότερο περίπλοκη από τις καρικατούρες που είναι ελεύθερη να κραδαίνει ενώπιον των αμερικανικών κοινών ή των υποτελών γεωπολιτικών ελίτ”.
Είδομεν. Προς το παρόν, η ρηξικέλευθη συμπεριφορά και πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ και στο εσωτερικό των Ηνωμένων Πολιτειών και διεθνώς προκαλεί όλο και πιο έντονες ανησυχίες και για το τι μέλλει γενέσθαι, όσο και για το είδος και τον χαρακτήρα των δυνάμεων που κατέλαβαν την εξουσία στην ισχυρότερη χώρα του κόσμου. Για πρώτη φορά μετά από έναν αιώνα δεν υπάρχει καμία δεδομένη βάση αναφοράς στον κόσμο μας, όπως άλλωστε κατέδειξαν πανηγυρικά οι πρόσφατες ανακοινώσεις του κ. Τραμπ για την ουσιαστική κατάργηση των Παλαιστινίων και της Παλαιστίνης, υπό το επιδοκιμαστικό βλέμμα του κ. Νετανιάχου, περισσότερο κυρίαρχου από οποτεδήποτε άλλοτε στην πολιτική σκηνή των Ηνωμένων Πολιτειών.
Τόσο η άνευ ουδενός προσχήματος ανοιχτή περιφρόνηση προς το διεθνές δίκαιο, όσο και το νεοφιλελεύθερο πραξικόπημα που η νέα κυβέρνηση Τραμπ πραγματοποιεί στο εσωτερικό των ΗΠΑ, καταλαμβάνοντας με ανθρώπους της και παρανόμως το μεταγαλύτερο μέρος του αμερικανικού κρατικού μηχανισμού, πραξικόπημα που θυμίζει σε ορισμένους όσα συνέβησαν προ αιώνος στην κεντρική Ευρώπη, δεν προοιωνίζεται τίποτα το καλό.
Ασφαλώς είναι πάρα πολλοί στον κόσμο που δεν τρέφουν την παραμικρή συμπάθεια για το κράτος των Ηνωμένων Πολιτειών και τη δράση του παγκοσμίως. Εντούτοις δεν θα βελτιωθεί η κατάσταση, το αντίθετο, αν αυτό το κράτος αντικατασταθεί με έναν ανεξέλεγκτο μηχανισμό στα χέρια μιας συμμορίας ακροδεξιών, «μουρλαμένων» και «ψωνισμένων» δισεκατομμυριούχων, που αντιμετωπίζουν τον κόσμο ως ιδιοκτησία τους και οικόπεδο προς αξιοποίηση. Η λογική της σημερινής εξουσίας στις ΗΠΑ δεν είναι ασφαλώς η κατάργηση του αμερικανικού κράτους, βασικού εργαλείου του αμερικανικού ιμπεριαλισμού επί πάνω από έναν αιώνα, αλλά η κατάργηση όσων δημοκρατικών ή λαϊκών στοιχείων μπορεί να του έχουν απομείνει, η ιδιωτικοποίησή του προς όφελος μιας πολύ μικρής συμμορίας δισεκατομμυριούχων, μακριά από οποιονδήποτε έλεγχο.
Μοιάζει να πηγαίνουμε από το όραμα μιας «κυβέρνησης από το λαό, με τον λαό, για τον λαό» που διακήρυσσε πριν από μερικά χρόνια ο Τζέρεμι Κόρμπιν στην Αγγλία, σε μια «κυβέρνηση -καλύτερα να πούμε σε ένα καθεστώς- από τους πλούσιους, με τους πλούσιους και για τους πλούσιους».
Όλα αυτά δεν μπορούν παρά να προκαλέσουν μεγάλες κοινωνικές συγκρούσεις. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα μας οδηγήσουν και σε μια παγκόσμια σύγκρουση πολύ μεγαλύτερη από αυτές που ήδη γνωρίζουμε στην Ουκρανία, στη Μέση Ανατολή και αλλού.
Πηγή:kosmodromio.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου