του Γιάννου Χαραλαμπίδη
Τι αναφέρει τουρκικό έγγραφο του 1998 για τη συνομοσπονδία, τα κατάλοιπα εξουσίας και τα δύο κράτη - Πώς οι Τούρκοι περιγράφουν από το 1998 τι συμβαίνει σήμερα, το 2021, πώς η ομοσπονδία άνοιξε την πόρτα στην πολιτική ισότητα, στα συνιστώντα και δύο κυρίαρχα κράτη και πώς εκτελέστηκε το Δόγμα και οι S-300.
Οι τουρκικές αξιώσεις για ομοσπονδία και δυο κράτη, καθώς και για το κατάλοιπο εξουσίας, που βρίσκονται σήμερα στο προσκήνιο του Κυπριακού, δεν συνιστούν νέα προσέγγιση. Είναι θέσεις που τέθηκαν στις συνομιλίες από το 1998 και είναι επί αυτών που οικοδομήθηκε το σχέδιο Ανάν και η λύση μιας ομοσπονδίας, συνομοσπονδιακού χαρακτήρα, στη βάση των δυο συνιστώντων κρατών, της πολιτικής ισότητας και της κρυφής ισότιμης κυριαρχίας, επί της οποίας ρίχνει στην παρούσα φάση φως η Άγκυρα μέσω της Πενταμερούς.
Γιατί ο Κληρίδης και άλλοι επέμεναν στο σχέδιο Ανάν, που ήταν καθαρά τουρκικής προελεύσεως
Πώς οι σημερινές ομοσπονδιακές συγκλίσεις είναι τουρκικές συνομοσπονδιακές θέσεις του 1998
Πώς συνέδεσαν τα χωριστά δημοψηφίσματα με τις χωριστές αυτοδιαθέσεις, τις ισότιμες κυριαρχίες και τα δυο κράτη
Πώς η Άγκυρα προανήγγειλε νέα κρίση στην κυπριακή ΑΟΖ
Τελικός στόχος, κατάλοιπο και δημοψηφίσματα
Σε έγγραφο με ημερομηνία 31 Αυγούστου του 1998 του Ραούφ Ντενκτάς, που συνετάχθη με τη συνδρομή της Άγκυρας και κατατέθηκε τόσο ενώπιον του Προέδρου Κληρίδη όσο και ενώπιον του ΟΗΕ, καθορίζονται οι άξονες της τελική λύσης, όπως τονίζεται, του κυπριακού προβλήματος. Στο έγγραφο αναφέρονται, μεταξύ άλλων, και τα εξής: «Ο τελικός στόχος των συνομιλιών θα είναι μία συνεταιρική διευθέτηση, που θα έχει συνομοσπονδιακή δομή, αποτελούμενη από τους δύο λαούς και τα δύο κράτη του νησιού, υποστηριζόμενη από συμμετρικές συμφωνίες με τις δύο αντίστοιχες Μητέρες Πατρίδες και εγγυήτριες χώρες». Στη συνέχεια προστίθενται τα εξής, που αφορούν στο «κατάλοιπο εξουσίας», το οποίο περιλήφθηκε στο σχέδιο Ανάν, καθώς και στις τελευταίες συγκλίσεις, παρέχοντας έτσι τη δυνατότητα παραγωγής πρωτογενούς δικαίου στα δύο συνιστώντα κράτη: «Όλα τα δικαιώματα και οι εξουσίες που δεν αναφέρονται στη συνομοσπονδιακή οντότητα θα είναι κατάλοιπο των δύο συνομοσπονδοποιημένων κρατών. Οποιαδήποτε συμφωνία επιτευχθεί ως αποτέλεσμα των συνομιλιών θα υποβληθεί για έγκριση σε χωριστά δημοψηφίσματα». Εκτός λοιπόν από το «κατάλοιπο εξουσίας», και τα χωριστά δημοψηφίσματα ήταν προϊόντα τουρκικής πολιτικής, προκειμένου να προβληθεί από την Άγκυρα ο ισχυρισμός ότι υπάρχουν χωριστά δικαιώματα αυτοδιάθεσης από δύο χωριστούς λαούς, που ενεργούν επί τη βάσει του άρθρου 1, παράγραφος 2 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Η δομή της συνομοσπονδίας
Πέραν των ανωτέρω, στο έγγραφο τονίζονται και τα εξής: «Συμμετέχοντας σε αυτές τις συνομιλίες, τα μέρη αναγνωρίζουν ότι η ελληνοκυπριακή και η τουρκοκυπριακή πλευρά είναι δύο κυρίαρχα και ισότιμα κράτη, με το καθένα από αυτά να διαθέτει δικούς του λειτουργικούς θεσμούς και δικαιοδοσία, που αντικατοπτρίζουν την πολιτική ισότητα και βούληση των αντίστοιχων λαών. Αναγνωρίζουν, επίσης, ότι οι Αρχές των δύο μερών δεν εκπροσωπούν η μία την άλλη».
Ισότιμη κυριαρχία
Είναι πρόδηλον ότι, διά τους εγγράφου Ντενκτάς, η τουρκική πλευρά θέτει την ισότιμη κυριαρχία στο πλαίσιο της πολιτικής ισότητας, η οποία είχε με διάφορους τρόπους ενταχθεί στο Σχέδιο Ανάν στη λογική της ισοϋψούς σχέσης μεταξύ των δύο συνιστώντων κρατών και του γεγονότος ότι κανένα εκ των δύο κρατιδίων και των συνταγμάτων τους δεν θα μπορούσε να υπερέχει του άλλου ούτε καν το κοινό Σύνταγμα έναντι των άλλων δύο. Όλα ήταν νομικά και τυπικά ίσα μεταξύ τους, ενώ τα κρατίδια εξασφάλιζαν με το κατάλοιπο εξουσίας την παραγωγή πρωτογενούς δικαίου, δηλαδή την άσκηση χωριστής εξουσίας και κυριαρχίας. Το έγγραφο Ντενκτάς καταλήγει ως εξής: «Πιστεύουμε ότι μόνο αυτή η δομή,
α) θα προωθήσει την ασφάλεια και των δυο πλευρών,
β) θα διασφαλίσει την ταυτότητα και την ευημερία τους.
»Εάν οι Ελληνοκύπριοι συμφωνήσουν σε αυτήν την τελική βάση, είμαστε έτοιμοι να αρχίσουμε τις συνομιλίες για την εγκαθίδρυση της συνομοσπονδίας στην Κύπρο».
Το τέλος των S-300 και του Δόγματος
Τρεις ημέρες προηγουμένως, στις 28 Αυγούστου, το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών έστελνε διπλωματικό μανιφέστο προς κάθε κατεύθυνση, τονίζοντας ότι στηρίζει πλήρως τις τουρκοκυπριακές θέσεις στο Κυπριακό, οι οποίες βεβαίως κατεγράφησαν στο σχετικό έγγραφο δύο μέρες αργότερα, και διευκρινίζει ότι η τότε υπόθεση τον S-300 δεν μπαίνει σε διαπραγμάτευση διότι ήταν πρόβλημα, το οποίο είχε δημιουργήσει η ελληνοκυπριακή πλευρά από μόνη της. Κατέληγε, δε, ότι η ευθύνη για τις οποιεσδήποτε αρνητικές εξελίξεις προκύψουν από την υπόθεση των πυραύλων θα βαραίνει την Ελλάδα και τους Ελληνοκύπριους. Ως γνωστόν, η εγκατάσταση του αντιπυραυλικού συστήματος των S-300 στην Κύπρο ματαιώθηκε την ίδια περίοδο με τη συνάντηση Γ. Kασουλίδη, Θ. Πάγκαλου και Γιάννου Κρανιδιώτη στον Αστέρα Βουλιαγμένης και ανακοινώθηκε περί το τέλος του έτους για να αρχίσει στη συνέχεια η νέα πρωτοβουλία στο Κυπριακό επί τη βάσει του τουρκικού εγγράφου που κατέθεσε ο Ρ. Ντενκτάς τον Αύγουστο του 1998. Αυτή είναι η ιστορία του τέλους του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου και της αποτρεπτικής στρατηγικής που είχε εγκαθιδρυθεί μεταξύ Αθηνών και Λευκωσίας από το 1993. Και η πολιτική αυτή αντικαταστάθηκε από τον εξευμενισμό και την επιβολή των τουρκικών θέσεων, οι οποίες διαμόρφωσαν το σχέδιο Ανάν. Εξ ου και το γεγονός ότι είχε γίνει αποδεκτό από την Τουρκία. Ταυτοχρόνως, δε, δικαιολογείται πλέον ιστορικά γιατί επέμεναν επί τούτου ο Γλαύκος Κληρίδης, ο Κώστας Σημίτης καθώς και άλλοι συμμετέχοντες στη σύνθεσή του, μεταξύ των οποίων ο Σερ Ντέιβιντ Χάνεϊ και ο Αλέκος Μαρκίδης.
Οι Βρετανοί και νέα φόρμουλα Ανάν
Εκ των πραγμάτων δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι οι Τούρκοι επιμένουν στις πάγιες θέσεις τους και μάλιστα μας εμπαίζουν ισχυριζόμενοι ότι, αντί των δύο κρατών, θα ήταν δυνατόν να δεχθούν μία λύση συνομοσπονδίας. Η τελευταία επίσκεψη του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου την περασμένη Τετάρτη και Πέμπτη στα κατεχόμενα επισφραγίζει τον αμετάθετο συνομοσπονδιακό στόχο της Τουρκίας. Και με τη Βρετανία να διενεργεί απέλπιδες προσπάθειες επιστροφής μιας ανάλογης φόρμουλας του σχεδίου Ανάν που θα είναι μία ομοσπονδία συνομοσπονδιακό χαρακτήρα, στην οποία όπως το Λονδίνο ισχυρίζεται, μπορούν να χωρέσουν τα δύο κράτη. Τι μας λένε, λοιπόν, οι Τούρκοι; Εάν δεν δεχτείτε τη λύση των δύο κρατών διά των υπογραφών σας, θα σας την επιβάλουμε διά των νέων τετελεσμένων. Και όχι μόνο. Εάν διαβάσει κάποιος προσεκτικά τις δηλώσεις του κ. Τσαβούσογλου, θα αντιληφθεί το προανάκρουσμα μιας νέας κρίσης εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Όταν ρωτήθηκε για το θέμα των υδρογονανθράκων, απάντησε ως ακολούθως: 1. Η Κυπριακή Δημοκρατία από το ’60 αποτελείται από δύο λαούς. Και οι Τουρκοκύπριοι έχουν δικαιώματα στους υδρογονάνθρακες. 2. Τμήμα των ερευνών, οι οποίες διεξάγονται από τους Ελληνοκύπριους, εμπίπτουν εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. 3. Δεν πρέπει να έχει κανένας αμφιβολία ότι η Τουρκία θα υπερασπιστεί με κάθε τρόπο και τα δικά της συμφέροντα και εκείνα των Τουρκοκυπρίων.
Τα βέτο και οι κυρώσεις
Πώς άραγε θα απαντήσει η δική μας πολιτική ηγεσία; Όπως ισχυρίζεται: Με διάλογο!! Κωφών, όμως. Και κόστους για μας. Διότι, όπως ελέχθη κυρίως από τον Αβέρωφ Νεοφύτου και το ΑΚΕΛ, προ της Πενταμερούς, θα έπρεπε να μεταβούμε σε αυτή για να μην προκύψουν νέα τετελεσμένα στην Αμμόχωστο και για να μην οδηγηθούμε σε διχοτομική λύση αλλά και για να καταλογιστούν ευθύνες στην τουρκική πλευρά. Συνταγή πλήρους αποτυχίας. Ούτε τα Ηνωμένα Έθνη ούτε η ΕΕ καταλόγισαν ευθύνες στην τουρκική πλευρά για το ναυάγιο της Πενταμερούς στη Γενεύη. Ούτε απετράπησαν τα νέα τετελεσμένα. Ταυτοχρόνως, εκείνο που έχει μείνει στο τραπέζι των συνομιλιών, είναι η πολιτική επιλογή των δύο κρατών. Αυτή, δηλαδή η επιλογή των δυο κρατών, για την οποία το ΑΚΕΛ κατηγορούσε τον Πρόεδρο ότι προωθούσε αλλά συνήργησε μαζί του στη διαδικασία της Γενεύης. Τον έσπρωξε προς αυτήν την κατεύθυνση. Σε ανύποπτο χρόνο υποδείξαμε προς τον Πρόεδρο ότι αυτοί που τον ωθούσαν σε μια Πενταμερή θα ήταν οι πρώτοι που θα του καταλόγιζαν ευθύνες. Τις προάλλες, μάλιστα, ο Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης, σε μία προσπάθειά του να καλύψει τις αποτυχίες του εξευμενιστικού στρατοπέδου, ισχυρίστηκε ότι υπάρχει στρατηγική και διπλωματικά εργαλεία για την αντιμετώπιση της τουρκικής επιθετικής πολιτικής. Εκτιμούμε ότι εργαλεία υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν. Φτάνει να ξέρει μια ηγεσία να τα χρησιμοποιεί. Κυρίως, όμως, μια ηγεσία πρέπει να διαβάζει την πολιτική των αντιπάλων της και δη της Τουρκίας, και ταυτοχρόνως να είναι αξιόπιστη. Αλλιώς πώς θα ληφθεί υπόψη και πώς θα υλοποιήσει την όποια στρατηγική σε διπλωματικό επίπεδο. Πριν από μερικούς μήνες ο Χριστοδουλίδης εκατηγορείτο από το ΑΚΕΛ αλλά και υπογείως από τον ΔΗΣΥ ως «απορριπτικός». Ιδίως η ηγεσία του ΔΗΣΥ, επειδή δεν τολμούσε να χτυπήσει τον Πρόεδρο, χτυπούσε τον Χριστοδουλίδη, που ήταν δίπλα στον Πρόεδρο. Όχι μόνο λόγω των όποιων διαφορών υπήρχαν μεταξύ Πινδάρου και Προεδρικού ως προς τη διαχείριση του Κυπριακού, αλλά και για άλλους λόγους που αφορούν τις επικείμενες προεδρικές εκλογές. Εμείς, επί του παρόντος, ας μείνουμε στην ουσία, η οποία έχει ως εξής: Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ισχυρίστηκε ότι, αν οι Τούρκοι προχωρούσαν σε τετελεσμένα στην Αμμόχωστο, θα ασκούσε βέτο σε κάθε βήμα της Τουρκίας στην ΕΕ. Και επί μακρόν το κυπριακό βέτο και η επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας είχαν γίνει τηλεοπτικό σίριαλ. Ελέγετο ότι θα τιμωρηθεί η Τουρκία λόγω της αδιάλλακτης και επιθετικής της πολιτικής, που αποτυπώνεται στη θέση ότι: Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι εκλιπούσα. Ότι δεν υπάρχει. Τελικώς, ούτε βέτο ούτε κυρώσεις αξίωσαν Αθήνα και Λευκωσία. Έδωσαν, μάλιστα, στην Τουρκία την ευκαιρία να επιβεβαιώνει ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι εκλιπούσα, ενώ αν ασκείτο βέτο ή εάν επιβάλλονταν κυρώσεις θα αντιλαμβανόταν η Άγκυρα την ύπαρξή μας. Συνέβη, δε, και κάτι άλλο: Μας έστειλαν στην Πενταμερή για να πουν οι Τούρκοι ενώπιον του ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών και ενώπιον του Προέδρου ότι θέλουν αυτά τα οποία είχε γράψει από το 1998 ο Ρ. Ντενκτάς και αποτέλεσαν τη βάση των συνομιλιών και του σχεδίου Ανάν.
Η κερκόπορτα της ομοσπονδίας
Ερώτημα: Τι θα πράξει ο Πρόεδρος μετά τα νέα τετελεσμένα και μετά την άφιξη Ερντογάν στην Κύπρο και την επίσκεψή του στην Αμμόχωστο; Θα συνεχίσει να ζει με την ψευδαίσθηση ότι με τον διάλογο κωφών, που οδήγησε στη λύση των δύο κρατών, θα αποτρέψει τη διχοτόμηση και την τουρκοποίηση αμφοτέρων της Αμμοχώστου και της Κύπρου ολόκληρης; Ποια είναι η θέση της Κυβέρνησης έναντι της τουρκικής προτροπής ότι οι Αμμοχωστιανοί θα πρέπει να προσφύγουν στα δικαστήρια αποζημιώσεων του κατακτητή για να τους δικάσει και να αποφανθεί κατά πόσον οι περιουσίες τους στην περίκλειστη πόλη ανήκουν σε αυτούς ή στα ΕΒΚΑΦ; Τι τους συμβουλεύει τελικά; Και αν ο Ερντογάν καλέσει τους Αμμοχωστιανούς να επιστρέψουν και να συμμετάσχουν στις επιχειρηματικές δραστηριότητες υπό το καθεστώς της λεγόμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου», τι θα συμβεί; Θα τους το επιτρέψει η Κυβέρνηση ή θα τους κατηγορήσει για εσχάτη προδοσία; Πώς όμως η ηγεσία του τόπου μπορεί να τύχει της εμπιστοσύνης είτε των Αμμοχωστιανών είτε ολόκληρου του λαού, όταν δεν έχει ακόμη αντιληφθεί ποια είναι η τουρκική πολιτική και ότι η πολιτική της ομοσπονδίας είναι αυτή που άνοιξε τον δρόμο στα υφιστάμενα τραγικά αδιέξοδα και ότι ο μοναδικός ρεαλισμός είναι η ύπαρξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία αναγνωρίζεται διεθνώς και είναι κράτος μέλος του ΟΗΕ και της ΕΕ; Εάν η Τουρκία την θεωρεί ως εκλιπούσα, ευθύνεται όλη αυτή η διαδικασία της ομοσπονδίας, των συνιστώντων κρατών και του εξευμενισμού.
Η επιλογή του Προέδρου και οι ευθύνες των εταίρων
Τελειώνει η κλεψύδρα και σφραγίζεται η αποτυχία. Ώς την επόμενη… Δεν ανήκουμε σε αυτούς που επιχαίρουν με τις αποτυχίες για να επιβεβαιωθούν. Το αντίθετο, έχουμε υποδείξει στο πλαίσιο του δημοκρατικού διαλόγου πολλάκις στον Πρόεδρο πώς θα μπορούσε να ενεργήσει. Έχει και τώρα επιλογή: Να στείλει μία επιστολή στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, με την οποία να ζητάει έκτακτη σύγκληση για να συζητηθεί το θέμα της Αμμοχώστου και της απαράδεκτης τουρκικής στάσης και κατοχής που αποτυπώνονται στην παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας και της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς και του κοινοτικού κεκτημένου. Και κυρίως αυτό που πρέπει να ζητηθεί είναι η επιβολή κυρώσεων. Υπάρχει το προηγούμενο της Λευκορωσίας, που δεν ήταν θέμα κατοχής, αλλά και αυτό της Κριμαίας. Ας το θέσει ο Πρόεδρος και ας πουν όχι οι εταίροι μας. Τότε ας αναλάβουν αυτοί την ευθύνη και ας φανεί η γύμνια της ΕΕ. Ούτως ή άλλως εμείς θα είμαστε χαμένοι...
*Δρ των Διεθνών Σχέσεων
ΠΗΓΗ Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου