Είμαι ο ίδιος παιδί μεταναστών και δεν θα δεχτώ ποτέ να μην με αντιμετωπίζουν ως ίσος προς ίσον. Το να παραιτηθείς από την απαίτηση για ένα μουσουλμάνο – το ίδιο ισχύει και για ένα εβραίο ή ένα προτεστάντη – να αποδεχθεί την κριτική της θρησκείας του, αυτό είναι ρατσισμός.
Έγινα δικηγόρος του Charlie Hebdo το 1992 όταν ήμουν 23 ετών. Πέρασα την πρώτη δεκαετία υπερασπίζοντας την εφημερίδα απέναντι σε φανατικούς καθολικούς. Κερδίσαμε τις υποθέσεις και η νομολογία κατοχύρωσε την ελευθερία της θρησκευτικής καρικατούρας. Σύσσωμη τότε η Αριστερά μας χειροκροτούσε, μας αποκαλούσε ήρωες και όλα ήταν μια χαρά. Στην πραγματικότητα, δεν κάναμε τίποτα ηρωικό αλλά αυτό ήταν το πνεύμα της εποχής.Τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Δεχόμασταν μηνύσεις και επιθέσεις με τα ίδια νομικά επιχειρήματα για παρόμοιες γελοιογραφίες και σκίτσα, λιγότερο αιχμηρά αλλά αυτήν την φορά οι επιθέσεις ήταν από μουσουλμάνους που δεν ανέχονταν να είναι ο Μωάμεθ αντικείμενο σάτιρας. Τώρα το κλίμα είχε αλλάξει.
Η ιστορικά αφοσιωμένη στην ελευθερία της έκφρασης Αριστερά, η κληρονόμος των αξιών της Γαλλικής Επανάστασης και της Δημοκρατικής Ενωσης ( Union républicaine ) του Victor Hugo, άρχισε να εμφανίζεται διχασμένη, αντιφατική και επιφυλακτική. Κάποιοι διανοούμενοι και πανεπιστημιακοί άρχισαν να μας λένε περίπου τα εξής : για τους καθολικούς κανένα πρόβλημα, είμασταν σύμφωνοι αλλά με το Ισλάμ πρέπει να είμαστε προσεκτικοί γιατί είναι μειονότητα.
Είναι άνθρωποι που δεν έχουν επίπεδο και γνώσεις τέτοιες, ώστε να καταλάβουν το χιούμορ μας και δεν μπορούν να αποστασιοποιηθούν από την θρησκεία τους για να δεχτούν τα σκίτσα και τις καρικατούρες που κάνουμε. Θα έπρεπε να το σεβαστούμε…
– Υπάρχει κάτι το ανομολόγητα ρατσιστικό σε αυτό ;
Ακριβώς. Ενα αίσθημα ανωτερότητας που αντιλαμβάνεται τους ανθρώπους με προκατασκευασμένα μοντέλα και αντιλήψεις. Είμαι ο ίδιος παιδί μεταναστών και δεν θα δεχτώ ποτέ να μην με αντιμετωπίζουν ως ίσος προς ίσον. Το να παραιτηθείς από την απαίτηση για ένα μουσουλμάνο – το ίδιο ισχύει και για ένα εβραίο ή ένα προτεστάντη – να αποδεχθεί την κριτική της θρησκείας του, αυτό είναι ρατσισμός.
– Και φτάνουμε στις καρικατούρες του Μωάμεθ το 2006 …
Και εκεί η Αριστερά βγάζει όλες τις αντιφάσεις της. Οχι όμως μόνο η Αριστερά. Οι καταδικαστικές δηλώσεις πέφτουν βροχή από όλες τις παρατάξεις : τον Chirac που καταγγέλλει τις “προκλήσεις που μπορούν να προκαλέσουν πάθη”, τον πρωθυπουργό Dominique de Villepin, ο οποίος ζητά “σεβασμό και αποφυγή οτιδήποτε που βλάπτει άσκοπα τις θρησκευτικές πεποιθήσεις”. Στη συνέχεια, ο σοσιαλιστής Jean-Marc Ayrault εκδηλώνει την “αποδοκιμασία του για κάθε υπέρβαση” και ζητά “πνεύμα ευθύνης από όλους”. Η σοσιαλίστρια Élisabeth Guigou που καταγγέλλει “μια απολύτως απαράδεκτη επίθεση στο Ισλάμ που είναι μία θρησκεία ειρήνης” …
Είστε λοιπόν “ανεύθυνοι” …
Που είναι η “ανευθυνότητα” στο να επικρίνουμε τον Θεό ; Αυτό έφερε η Γαλλία στον κόσμο : την ελευθερία να επιλέγουμε τον τρόπο ζωής μας με την λογική, όχι με τις θεϊκές εντολές ! Την θρησκευτική ουδετερότητα του κράτους ( laïcité ). Είναι το άρθρο 1 του Συντάγματός μας. Και ακριβώς για να πετύχουμε να εξουδετερώσουμε τα θρησκευτικά πάθη, η ελευθερία της έκφρασης πρέπει να είναι όσο το δυνατόν ευρύτερη, συμπεριλαμβανομένου και αυτού που “πονάει, σοκάρει και πληγώνει”, όπως μας υπενθυμίζει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αυτό που οι φανατικοί απορρίπτουν στην ελευθερία της έκφρασης είναι τον σπόρο της αμφιβολίας, την αμφισβήτηση τρελών δογμάτων που σκοτώνουν την ελευθερία : ντυθείτε έτσι, φάτε έτσι, απαγορεύστε στον εαυτό σας να αγαπάτε και να απολαμβάνετε ότι θέλετε … Ωστόσο, εάν ο Θεός μας προικίσε με τον νου, είναι για να μπορούμε να κρίνουμε. Και είναι αυτή η ελευθερία της κριτικής, συμπεριλαμβανομένης της σάτιρας, που μας προστατεύει από τον φανατισμό. Τον 18ο αιώνα, οι εγκυκλοπαιδιστές σκέφτηκαν έναν κόσμο απαλλαγμένο από τον Θεό για να κατανοήσουν τις επιστήμες, τις τέχνες, την ελευθερία, την πολιτική ζωή… Ο πολιτισμός μας χτίστηκε πάνω σε αυτήν την ιδέα για να απομακρυνθεί από τον σκοταδισμό.
– Και ξαφνικά αυτά το 2006, δεν είναι πλέον προφανή….
(…) Σήμερα, στα σχολεία μαθαίνουν στα παιδιά ότι πρέπει, λέει, να σεβόμαστε τις θρησκείες και να μην πληγώνουμε ανθρώπους. Το αντίστροφο είναι αυτό που πρέπει να τους διδάσκουμε ! Αυτό το επιχείρημα περί πληγωμένης ευαισθησίας, σεβασμού των θρησκευτικών πεποιθήσεων είναι ένα όπλο μαζικής καταστροφής της ελευθερίας της έκφρασης. Σεβόμαστε τους ανθρώπους όχι τις χίλιες δυό πεποιθήσεις, διαφορετικά πρέπει να σταματήσουμε κάθε συζήτηση, κάθε κριτική, κάθε διαφορετική άποψη.
– Στο τρομοκρατικό χτύπημα φτάσαμε μέσα από μία σταδιακή πορεία . Μετά τη δημοσίευση των γελοιογραφιών έγινε η αγωγή – την οποία κέρδισε η εφημερίδα – και μετά ήρθαν οι πρώτες απειλές μέχρι την πυρπόληση των εγκαταστάσεων του “Charlie”το 2011 …
Kαι σε κάθε στάδιο αυτής της πορείας είμασταν όλο και πιο μόνοι. Μετά τη φωτιά στις 2 Νοεμβρίου 2011,19 διανοούμενοι δημοσίευσαν ένα κείμενο απίστευτης βίας εναντίον κάθε στήριξης στο Charlie Hebdo : Αφού κήρυξαν την αλληλεγγύη τους σε αυτούς που δεν είχαν για χρόνια κανένα χώρο έκφρασης στα μέσα πρόσθεσαν ότι “δεν χρειάζονται καμμία λύπηση οι δημοσιογράφοι του Charlie, οι υλικές ζημιές θα καλυφθούν από την ασφάλεια”. Αυτό τόλμησαν να γράψουν και εξέφραζαν την αηδία τους για την ισλαμοφοβία μας κτλ. Εν ολίγοις δηλαδή “τα γύρευε ο πισινός μας.” Μα αυτό είναι που οπλίζει τους τρομοκράτες : η θεματική της ταπείνωσης. Είναι η πηγή της βίας και όλων των γενοκτονιών. Πώς μετέτρεψαν την δεκαετία του 30 τους Γερμανούς σε ένα αιμοδιψές έθνος ; Επαναλαμβάνοντας τους ξανά και ξανά ότι ταπεινωθήκανε από τη Συνθήκη των Βερσαλλιών, ότι είναι θύματα και θα τους επιστρέψουν την υπερηφάνεια τους. Πώς φτιάχνετε ένα τρομοκράτη όπως τον Μοhamed Merah ; Λέγοντας του συνέχεια από όταν είναι παιδί ότι είναι θύμα της κοινωνίας, των μέσων μαζικής ενημέρωσης, του γαλλικού ρατσισμού και, φυσικά, των Εβραίων. Προσθέστε κατάλληλες δόσεις θρησκευτικής τύφλωσης και φτιάξατε μια πολεμική μηχανή.
– Νοιώθετε οργή και θυμό ;
Ναι, απέναντι σε αυτούς που πρόδωσαν την υπόθεση της ελευθερίας, από δειλία, τύφλωση, ή υπολογισμό… και θυμό απέναντι σε αυτή την Αριστερά που ξαφνικά μας προέκυψε θεοσεβούμενη. Που τώρα υπερασπίζεται τις ταυτότητες των μειονοτήτων. Τι απέγινε η ελευθεριακή, οικουμενική και απαλλαγμένη από τις θρησκείες Αριστερά ;
Αποσπάσματα από την συνέντευξη του δικηγόρου του Charlie Hebdo, Richard Malka στις 13/8/20.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου