Τέλος το όραμα του Ερντογκάν για Τουρκία στις 10 πρώτες χώρες το 2023

Η αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού στην Τουρκία θα γραφτεί στην ιστορία, όπως αναφέρει δημοσίευμα της κυπριακής εφημερίδας “Φιλελεύθερος”.

Όχι τόσο ως προς τη ραγδαία επιδείνωση της κατάστασης, όσο ως προς την αρχική στάση του καθεστώτος Ερντογάν έναντι σε αυτήν. Μια χώρα που συνορεύει με το Ιράν, το οποίο ήταν σε εξαιρετικά κακή κατάσταση πίσω στις αρχές του Μάη, ανακοίνωσε περιστατικό κορονοϊού μόλις στις 11 Μαρτίου. Είχε δε επικρατήσει η έκφραση “κανένα τεστ, κανένα κρούσμα“, για τη μεγάλη Τουρκία του Ερντογάν, που βλέπει τον “μεγαλοϊδεατισμό” του 2023 να απομακρύνεται οριστικά.

Πια, η Τουρκία είναι στην έβδομη θέση στον παγκόσμιο χάρτη της πανδημίας, με πέραν των 120.000 κρουσμάτων και 3.174 θάνατους, αν και είναι κοινός τόπος ότι στις αχανές εκτάσεις της Ανατολίας, υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με τον ιό.

Ακόμα και σ’ αυτό το σκηνικό, ο Ταγίπ Ερντογάν, υποστήριξε ότι “η Τουρκία είναι στην καλύτερη θέση σε όλη την Ευρώπη από την άποψη της θνητότητας” και εξήρε το τουρκικό σύστημα υγείας γιατί διαχειρίστηκε “πολύ εύκολα” την επιδημία του κορονοϊού. Πότε; Την 27η Απριλίου σε διάγγελμά του προς τον τουρκικό λαό.

Επί της ουσίας, το πρόβλημα του Τούρκου προέδρου (δηλαδή οι παρεμβάσεις του για την πανδημία) κάθε άλλο παρά “υγειονομικό” είναι και επί τούτου προσπαθεί –με κάθε τίμημα– να κρατήσει το κεφάλαιο σε εγρήγορση. Η τουρκική οικονομία πλέον νοσεί και μάλιστα βαρύτερα από όσο στο πρόσφατο παρελθόν της. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκτιμά ότι η οικονομία της Τουρκίας πρόκειται να συρρικνωθεί φέτος κατά 5%, με την ανεργία να ξεπερνάει το 17% έως τα τέλη του 2020 (τον Φεβρουάριο ήταν 13,8% και οι άνεργοι 4.4 εκατομμύρια) και τον πληθωρισμό να φθάνει κοντά στο 12%.

Ερήμωση στο φαραωνικό αεροδρόμιο της Πόλης

Η ισοτιμία της τουρκικής λίρας έναντι του δολαρίου έσπασε προσωρινά το φράγμα των 7 λιρών ανά δολάριο (από 3,78 που ήταν στην αρχή της χρονιάς) προσεγγίζοντας εκείνα τα ύψη (7,23) που είχε αγγίξει για ένα φεγγάρι και τον Αύγουστο του 2018.

Ο τουρκικός τουριστικός κλάδος επίσης βλέπει πια την κατάρρευση να βρίσκεται προ των πυλών, και μάλιστα σε μια χρονιά για την οποία οι προσδοκίες ήταν εξαιρετικά υψηλές. Μόλις τον περασμένο Ιανουάριο, ο Τούρκος υπουργός Τουρισμού Μεχμέτ Νουρί Έρσοϊ προέβλεπε 58 εκατομμύρια επισκέπτες από το εξωτερικό για το 2020 και συνολικά έσοδα 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Περίπου τρεις μήνες μετά, τα εν λόγω νούμερα δεν υπάρχουν πια ούτε στα καλύτερα όνειρα, με τον Μεχμέτ Νουρί Έρσοϊ να έχει στρέψει εν τω μεταξύ τις όποιες εναπομείνασες ελπίδες του στην τουριστική κίνηση από το εσωτερικό και τον Μπουλούτ Μπαγκτζί, πρόεδρο του World Tourism Forum Institute, να βλέπει τον τουριστικό κλάδο της γείτονος να συρρικνώνεται κατά 80%. Είναι ένας κλάδος που αντιστοιχεί περίπου στο 12% με 13% της τουρκικής οικονομίας και απασχολεί περισσότερα από 1,5 εκατομμύριο άτομα.

Με σοβαρότατα προβλήματα βρίσκονται, ωστόσο, πλέον αντιμέτωπες και οι τουρκικές αερομεταφορές. Μόλις έναν χρόνο αφότου ξεκίνησε να λειτουργεί (ήταν Απρίλιος του 2019), το νέο φαραωνικό αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης (Istanbul Airport) πλέον παρουσιάζει σε μεγάλο βαθμό εικόνα ερήμωσης. Το εν λόγω αεροδρόμιο, ένα έργο αμφιλεγόμενο από πολλές απόψεις (πολιτικά, περιβαλλοντικά) το κόστος του οποίου άγγιξε τα 12 δισεκατομμύρια δολάρια, φτιάχτηκε για να εξυπηρετεί περίπου 90 εκατομμύρια επιβάτες ετησίως, ενώ μόνο το ετήσιο ενοίκιο του (το ποσό που καλείται να καταβάλει η διαχειρίστρια IGA στο τουρκικό κράτος κάθε χρόνο) αγγίζει τα 962 εκατομμύρια δολάρια…

Εμπόδια για Turkish Airlines και εξαγωγές

Προβλήματα υπάρχουν, ωστόσο, και για τις αερογραμμές Turkish Airlines (στις οποίες το τουρκικό κράτος διατηρεί μερίδιο 49%) που αναδιαρθρώθηκαν ακριβώς για να μπορέσουν να επεκταθούν έτι περαιτέρω διεθνώς αλλά πλέον έχουν αναγκαστεί να αναστείλουν τις διεθνείς πτήσεις τους λόγω πανδημίας.

Πτώση θα σημείωναν όμως, μέσα σε όλα αυτά, και οι τουρκικές εξαγωγές που μειώθηκαν τον Μάρτιο κατά 17,8% (σε σύγκριση με τον Μάρτιο του 2019) με τις τουρκικές εισαγωγές αντιθέτως να αυξάνονται κατά 3% year-on-year και το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου να υπερδιπλασιάζεται σε σχέση με τον Μάρτιο του 2019, από τα 1,9 δισεκατομμύρια δολάρια στα 5,9 δισεκατομμύρια δολάρια τον τρίτο μήνα του 2020.

Η τουρκική κυβέρνηση επιχειρεί να αντιμετωπίζει την κρίση ξοδεύοντας, με το δημοσιονομικό έλλειμμα να αγγίζει πια επίπεδα ρεκόρ (τα 6,2 δισεκατομμύρια δολάρια τον Μάρτιο του 2020). Πολλοί είναι εκείνοι ωστόσο που υποστηρίζουν ότι η Άγκυρα έχει ήδη εξαντλήσει μέρος του οπλοστασίου της, ενώ παράλληλα αμφισβητούν και τη στρατηγική του Ερντογάν.

“Μια από τις 10 ισχυρότερες χώρες του κόσμου”;

Τον Νοέμβρη του 2016, ο Ταγίπ Ερντογάν, με μύρια μέτωπα ανοιχτά γύρω απ’ τα σύνορα της Τουρκίας, δήλωνε ότι στόχος είναι το 2023 η Τουρκία να είναι “μια από τις 10 ισχυρότερες σε κάθε πεδίο χώρες του κόσμου“.

Σύμφωνα με το σχέδιο, που συνδέεται με τη συμπλήρωση 100 ετών από την ίδρυση του σύγχρονου τουρκικού κράτους, η Τουρκία θα ήταν μια από τις 10 πιο ισχυρές οικονομίες με ΑΕΠ ύψους 2 τρισ. δολαρίων (από 750 δισ. το 2016), εξαγωγές 500 δισ. και κατά κεφαλήν εισόδημα 25.000 δολαρίων (από 9.500 το 2016).

Σύμφωνα πάντα με το σχέδιο του Ταγίπ Ερντογάν, το 2023 η Τουρκία θα ήταν ο 5ος τουριστικός προορισμός στον πλανήτη και θα είχε τρεις πυρηνικούς σταθμούς. Στην εξωτερική πολιτική, θα ήταν “παγκόσμιος γεωστρατηγικός παίκτης, περιφερειακή υπερδύναμη“, συνομιλητής στα Βαλκάνια, στη Μέση Ανατολή, στη Μεσόγειο και στην Κεντρική Ασία.

Το 2023, η Τουρκία θα ήταν κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης…

Το ενδεχόμενο να πετύχει όλα αυτά η Τουρκία, αν ήταν δύσκολα πριν την πανδημία, πια είναι απίθανα. Το καθεστώς Ερντογάν, άλλωστε, αναθεώρησε πέρσι τους στόχους για το 2023, σε 1.1 τρισεκατομμύρια δολάρια για το ΑΕΠ, 12.244 δολάρια για το κατά κεφαλήν εισόδημα, 226.6 εκατομμύρια για τις εξαγωγές και 9.9% για την ανεργία.

Ακόμα δε κι αυτοί οι στόχοι μοιάζουν άπιαστοι, την ώρα που ο Ερντογάν δέχεται μεγάλη αμφισβήτηση εντός της Τουρκίας (σοβαρή ένδειξη οι δημοτικές εκλογές του Μαρτίου του 2019), ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι έπαιζε χωρίς αντίπαλο εδώ και είκοσι σχεδόν χρόνια. Οι εντάσεις στη Συρία, στη Λιβύη, στην Κύπρο, στο Αιγαίο και το Μεταναστευτικό δεν βοηθούν, όσο κι αν ο Τούρκος πρόεδρος επιχειρεί να κερδίσει παλιούς και νέους συμμάχους με τη διπλωματία της πανδημίας. Η επιστολή στον Τραμπ, η βοήθεια στην Ισπανία και στη Βρετανία δεν βγάζουν τον 66χρονο ηγέτη από το αδιέξοδο.

Και στα κατεχόμενα

Στον βάλτο δε του Ερντογάν, φαίνεται να οδηγείται και το κατοχικό καθεστώς στην Κύπρο. Η οικονομία του ψευδοκράτους βρίσκεται επίσης σε αδιέξοδο, ενώ μόλις προχθές ο λεγόμενος πρωθυπουργός Ερσίν Τατάρ δήλωσε ότι “βρισκόμαστε στον πάτο, δεν έρχονται λεφτά από την Τουρκία“.