του Γιάννου Χαραλαμπίδη*
Σίγουρος για τη βιωσιμότητα του EastMed ο Μητσοτάκης και συγκρατημένος ο Λακκοτρύπης - Η Άγκυρα αλλάζει τις γραμμές βάσης για τον καθορισμό των θαλάσσιων συνόρων κατά το δοκούν και εκτός της Κρήτης και των λοιπών νησιών έχει εξαφανίσει από τον χάρτη ακόμη και την Εύβοια
Η Τουρκία, εκτός από εισβολέας, εξελίσσεται σε κομπιναδόρο του Διεθνούς Δικαίου και δη της θάλασσας, αφού στηρίζει την υφιστάμενη πολιτική της στην Ανατολική Μεσόγειο στα εξής επίπεδα: Πρώτον, εξαφανίζει τα νησιά από τον χάρτη, ακόμη και την Εύβοια, ισχυριζόμενη ότι δεν έχουν ΑΟΖ, παρά μόνο την αιγιαλίτιδα ζώνη των 12 ναυτικών μιλίων (νμ) και εκεί όπου δεν της συμφέρει την περιορίζει στα 6 νμ. Εξ ού και το casus belli στο Αιγαίο. Την ίδια στιγμή, όμως, στη Μαύρη Θάλασσα διατηρεί για τον εαυτό της τα 12 νμ και ΑΟΖ στα 200 νμ. Ως προς την εξαφάνιση της Εύβοιας, αυτή προκύπτει από τις τουρκικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο, που φτάνουν ως τον 25ο παράλληλο. Με βάση το διάγραμμα Voronoi, επί τη βάσει του οποίου η Άγκυρα υπολογίζει τη μέση γραμμή, για να δύναται να έχει τις διεκδικήσεις, τις οποίες προβάλλει στο Αιγαίο, σημαίνει ότι δεν λαμβάνει υπόψη την Εύβοια ως ακτογραμμή και γραμμή βάσης.
Δεύτερον, αλλάζει τα σημεία του καθορισμού της γραμμής βάσης για την οριοθέτηση της μέσης γραμμής. Το 1964 η Άγκυρα είχε δώσει άλλα σημεία καθορισμού γραμμής βάσης από τα υφιστάμενα. Τότε είχε δώσει χάρτες, στους οποίους αποδεχόταν την ύπαρξη των νησιών ως φορέων δικαιωμάτων με βάση το Διεθνές Δίκαιο. Αργότερα, όταν το Δίκαιο της Θάλασσας τέθηκε σε ισχύ, η Τουρκία άλλαξε τη νομοθεσία το 1982 καθορίζοντας νέες γραμμές βάσης, χωρίς όμως να δώσει συντεταγμένες και χάρτες.
Η σιωπή της Άγκυρας έσπασε στην παρούσα φάση όταν καθόρισε νέες γραμμές βάσης διαφορετικές από τις παλιότερες και εξαφάνισε τα ελληνικά νησιά, καθώς και την Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία δεν αναγνωρίζει, για να καθορίσει τις υφαλοκρηπίδες και τις ΑΟΖ όπως η ίδια βολεύεται και για να υπογράφει παράνομες συμφωνίες με τη Λιβύη και το ψευδοκράτος. (Τα ανωτέρω αναφέρονται σε σχετικές εκθέσεις των υπηρεσιών των ΗΠΑ από το 71 ώς σήμερα, που αφορούν την Τουρκία και το Δίκαιο της Θάλασσας. Οι Αμερικανοί, όπως και η λοιπή διεθνής κοινότητα, γνωρίζουν την αλήθεια).
Η Τουρκία δεν στηρίζεται στο Διεθνές Δίκαιο, αλλά στην ισχύ της ως εργαλείο της αναθεωρητικής της πολιτικής. Δηλαδή ό,τι είναι σήμερα παράνομο επιδιώκει την επομένη να το καταστήσει νόμιμο, εξυπηρετώντας έτσι το εθνικό της συμφέρον. Αυτό έπραξε με τη Λιβύη, καθώς και με τις συμφωνίες τις οποίες υπέγραψε με το ψευδοκράτος. Και αυτή είναι η επιδίωξή της με την ομοσπονδιακή λύση στο Κυπριακό, αφού θέτει τους εξής βασικούς όρους: Καθορισμό υφαλοκρηπίδας και νέα συμφωνία για την ΑΟΖ -δηλαδή ανακατανομή με βάση τις δικές της γραμμές βάσης, για να γίνουν με τη δική μας υπογραφή οι υφιστάμενες παράνομες τουρκικές θέσεις νόμιμες- και τμήμα του Διεθνούς Δικαίου.
Όποιος υποτιμήσει την Τουρκία μετά τον EastMed, κινδυνεύει με τιμωρία
Συμφωνία για την κάλυψη των αναγκών του αγωγού κατά 20%
Οικονομική βιωσιμότητα και τελική απόφαση
Απάντηση στην τουρκική αναθεωρητική πολιτική, που εποφθαλμιά το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου, συνιστά ο άξονας Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ στο πλαίσιο του οποίου εντάσσεται και ο EastMed. Η συμφωνία για τον EastMed υπεγράφη την περασμένη Τρίτη, 2 του μήνα, και ο Έλληνας Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ήταν σαφής ως προς την οικονομική βιωσιμότητα του έργου, καθώς και ως προς τις γεωπολιτικές και γεωστρατηγικές προεκτάσεις του. Ο λόγος του ήταν τέτοιος, που δεν άφηνε περιθώρια ότι υπάρχει περίπτωση να μην υλοποιηθεί το έργο. Αντίθετα, μιλούσε ως να πρόκειται για τετελεσμένο γεγονός. Είπε χαρακτηριστικά ότι ο EastMed «μπορεί να δίνει φτηνό φυσικό αέριο» και πρόσθεσε: «Είναι τεχνικά υλοποιήσιμος και είναι ανταγωνιστικότερος συγκριτικά με άλλες επιλογές». Διευκρίνισε, δε, ότι η ανταγωνιστικότητα και η βιωσιμότητα του EastMed αποδεικνύονται «από μια σημαντική συμφωνία, η οποία υπογράφθηκε ήδη σήμερα μεταξύ της ΔΕΠΑ και της Energean για τη μεταφορά 2 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου». Δηλαδή υπάρχει ένα προσύμφωνο για την κάλυψη των αναγκών του αγωγού της τάξης του 20% από το Ισραήλ, αφού εκτιμάται ότι ο EastMed θα μπορεί να μεταφέρει περί τα 10 δις κυβικά μέτρα ετησίως, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό θα καλυφθεί από τον Γλαύκο και άλλα οικόπεδα της Κύπρου. Προσδοκάται, δε, ότι στο παιχνίδι μπορεί να μπει και η Αίγυπτος. Ταυτοχρόνως, ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΠΑ, Κωνσταντίνος Ξιφαράς, τόνισε ότι περί τα μέσα Ιανουαρίου θα ανακοινωθούν οι ανάδοχοι για τις μελέτες του έργου, προκειμένου σε ορίζοντα δύο ετών να ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση. Υπογράμμισε ότι από τις προκαταρκτικές μελέτες προκύπτει πως το έργο είναι βιώσιμο, ενώ εκτίμησε ότι το κόστος (περί τα 7 δις ευρώ) θα είναι πολύ μικρότερο, καθότι οι τεχνολογίες έχουν προοδεύσει. Επεσήμανε, μάλιστα, ότι το έργο εμπορικά θα βοηθήσει τόσο την ευρύτερη περιοχή όσο και τον ρόλο της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια. Εάν οι τρεις ηγέτες με τους συνεργάτες τους έχουν ξεσηκώσει τον κόσμο χωρίς να έχουν θετικές ενδείξεις για τη βιωσιμότητα του έργου, όπως έχουν δεσμευτεί, τότε ενεργούν ανεύθυνα. Πάντως, ο Υπουργός Ενέργειας, Γ. Λακκοτρύπης, διευκρίνισε ότι υπάρχουν θετικές ενδείξεις για τη βιωσιμότητα του EastMed, όμως, πρόσθεσε, οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν σε δύο χρόνια. Τότε, παρατήρησε, θα κριθεί εάν θα ολοκληρωθεί το έργο. Η σχετική απόφαση θα ληφθεί επί τη βάσει διαφόρων μεταβλητών, όπως είναι τα συμφέροντα των εμπλεκόμενων κρατών, οι αγορές, οι επενδυτές και οι πωλήσεις. Υπάρχουν, όπως είπε, ακόμη δύο επιλογές. Η μία είναι αυτή του τερματικού και η άλλη της πλωτής εξέδρας. Συνεπώς, την Πέμπτη λήφθηκε η πολιτική απόφαση και όχι η τελική για την κατασκευή του έργου, που θα πάρει τρία χρόνια, δηλαδή περί το 2025. Προφανώς, η θέση Λακκοτρύπη είναι πιο συγκρατημένη από εκείνη του Έλληνα Πρωθυπουργού και των Αναστασιάδη, Νετανιάχου.
Ο EastMed ως στρατηγικός και γεωπολιτικός σχεδιασμός
Ο άξονας Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ, ως αμυντική πρακτική δράσης, αποτελεί βασικό γεωστρατηγικό σχεδιασμό που προκαλείται από την τουρκική απειλή. Ο αγωγός έδεσε με τον άξονα και ευνοήθηκε: 1) Από την πολιτική της Ρωσίας και της Τουρκίας μαζί με το Ιράν, που χαρακτηρίζεται από τις ΗΠΑ ως ένας ακόμη άξονας του κακού, καθότι επιδιώκει να τρυπήσει το δυτικό αμυντικό τόξο στην περιφέρεια της Ευρασίας, με αιχμή του δόρατος την Άγκυρα. 2) Από την κατασκευή του βόρειου αγωγού, που αυξάνει τις εξαρτήσεις της Ευρώπης από τη Ρωσία. Η κατάσταση για τις ΗΠΑ γίνεται χειρότερη λόγω του Turkish Stream για δύο λόγους: Αφενός διότι αυξάνεται ακόμη πιο πολύ η εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία ενεργειακά, αλλά και πολιτικά. Αφετέρου, διότι αυξάνεται η εξάρτηση της Τουρκίας από τη Ρωσία και οι σχέσεις των δύο χωρών ενδυναμώνονται γεωπολιτικά σε βάρος των αμερικανικών συμφερόντων. 3) Από την ανάγκη του Ισραήλ να αποκτήσει ζωτικό χώρο λόγω της έλλειψης στρατηγικού βάθους. Αφού το Ισραήλ είναι περικυκλωμένο από την Τουρκία και άλλες μουσουλμανικές χώρες, η μοναδική του διέξοδος είναι προς Κύπρο και Ελλάδα. Μέχρι πρότινος γινόταν λόγος για στρατιωτική συνεργασία. Τώρα με τον EastMed και την παροχή φυσικού αερίου, το Ισραήλ μπορεί να φτάσει ως τις Βρυξέλλες και να έχει όσο λόγο μπορεί να έχει στη λήψη αποφάσεων ένεκα των αλληλεξαρτήσεων που θα δημιουργηθούν. 4) Από την ανάγκη των ΗΠΑ να περιορίσουν την εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία και ενεργειακά και πολιτικά. Ο EastMed μπορεί αρχικά να μεταφέρει στην Ευρώπη 10 bcm φυσικού αερίου με δυνατότητα έως και 20 bcm ετησίως. Μπορεί αρχικά να καλύπτει ανάγκες της Ευρώπης, που θα φθάνουν έως και 5%, ενώ, όπως αναφέρουν οι Financial Times, το ποσοστό αυτό μπορεί να φτάσει ώς το 15%.
Μέσα σε αυτό το γεωπολιτικό παιχνίδι οι Αμερικανοί ευνοούν τον EastMed για τους εξής λόγους: Α. Είναι ο αγωγός που θα μεταφέρει φυσικό αέριο στην Ευρώπη και θα μειώσει, έστω και μερικώς, τη ρωσική εξάρτηση. Β. Θα είναι αγωγός ευρωπαϊκών, ισραηλινών και αμερικανικών συμφερόντων και όχι ρωσικών, όπως οι βόρειοι αγωγοί 1 και 2, καθώς και ο Turkish Stream. Γ. Βάζουν ακόμη έναν σημαντικό τους σύμμαχο στην ΕΕ από το παράθυρο, δηλαδή το Ισραήλ, και περιορίζουν την Άγκυρα που τους κάνει νερά. Δ. Δημιουργούν συνθήκες ανάσχεσης ως προς τη ρωσική πολιτική στην περιφέρεια της Ευρασίας και δη στη θάλασσα, όπου οι Αμερικανοί προσδίδουν μεγάλη σημασία. Αυτή η ανάσχεση αποτυπώνεται επί του συμμαχικού άξονα Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ, που δημιουργεί μια αποτροπή σε βάρος της τουρκικής απειλής. Η αποτροπή αυτή γίνεται και οικονομική λόγω της διάθεσης κεφαλαίων από τους ξένους για την κατασκευή του EastMed.
Ζητήματα ασφάλειας και κατατριβή Ερντογάν
Επί των ανωτέρω επισημαίνονται τα ακόλουθα: Πρώτον, η κατασκευή του EastMed δεν σημαίνει ότι οι ΗΠΑ εγκαταλείπουν την Τουρκία. Και να θέλουν δεν γίνεται, για γεωπολιτικούς λόγους και ένεκα των χρεών που έχει να πληρώσει η Άγκυρα στην Ουάσιγκτον. Δεν τη χαρίζουν στη Μόσχα. Σε αυτό τον καβγά εμείς αποκτούμε πλεονέκτημα στις σχέσεις με τις ΗΠΑ και την ΕΕ λόγω εξισορρόπησης συμφερόντων και δη στρατηγικών στη λογική της αλλαγής των ισοζυγίων δυνάμεων που μας παρέχουν: Α. Περισσότερη ασφάλεια για την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, καθώς και τη διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στη ζωή. Το τονίζουμε αυτό, διότι όλα τα σχετικά με το φυσικό αέριο δικαιώματά μας πηγάζουν από την Κυπριακή Δημοκρατία. Β. Την ευκαιρία για λύση καλύτερη από την ομοσπονδία, επί τη βάσει της οποίας θα χάναμε και το κράτος και το φυσικό αέριο. Δηλαδή μπορούμε να διεκδικήσουμε λύση για την αποκατάσταση της παραβιασθείσας από την Άγκυρα εννόμου τάξεως και όχι ομοσπονδιακή λύση που θα τη νομιμοποιήσει στη βάση της τουρκικής αναθεωρητικής πολιτικής.
Δεύτερον, η ασφαλής εκμετάλλευση του φυσικού αερίου μέσω του EastMed δεν είναι συναφής μόνο με το οικονομικό σκέλος του έργου αλλά και με τα αμυντικά ζητήματα. Το επόμενο, συνεπώς, στάδιο είναι η υπογραφή αμυντικού συμφώνου και δη μη επιθέσεως μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και υπεράσπισης του EastMed με όλα τα μέσα. Μια πρώτη σχετική επί τούτου παράγραφος υπάρχει εντός της υπογραφείσας συμφωνίας της περασμένης Πέμπτης. Είναι αφέλεια να πιστεύουν οι Κύπριοι ότι χωρίς συμμαχίες και χωρίς οι ίδιοι να δαπανήσουν για την άμυνά τους θα σπεύσουν να τους υπερασπιστούν άλλοι, χωρίς τα ξένα συμφέροντα να τελούν εν κινδύνω. Δεν είναι συμμαχική σχέση να δαπανούν χρήματα για την άμυνά τους η Ελλάδα και το Ισραήλ και εμείς όχι και να περιμένουμε από αυτούς να μας σώσουν. Τα χρήματα για την άμυνα είναι επένδυση για ανάπτυξη και ασφάλεια μέσω του φυσικού αερίου. Και εδώ θα πρέπει να τονιστεί το εξής: Εάν η επιλογή του EastMed θα φέρει λιγότερα κέρδη για τις εταιρείες από ό,τι η επιλογή προς Τουρκία, τότε ας έχουμε λιγότερα κέρδη ως κράτος για να καλυφθούν εκείνα των εταιρειών, αφού με τον τρόπο αυτό θα έχουμε μεγαλύτερη ασφάλεια και απεξάρτηση από την Άγκυρα, η οποία δεν θα υποχωρήσει λόγω της συμφωνίας για τον EastMed. Το αντίθετο, και αυτό είναι πρόδηλο μετά την απόφαση που ελήφθη την περασμένη Πέμπτη από τη Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση για την αποστολή στρατιωτικής στήριξης στην Κυβέρνηση της Λιβύης. Ο Ερντογάν δεν θα υποχωρήσει, διότι θα βρεθεί ηττημένος και εκτεθειμένος. Η αντιπολίτευση δεν τον πιέζει για μια ηπιότερη πολιτική, αλλά τον περιμένει στη γωνιά στην περίπτωση που θα κατατριβεί στα μέτωπα που έχει ανοίξει και τα οποία έχουν μεγάλο οικονομικό κόστος σε μια εξασθενημένη οικονομία. Με τον άξονα Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ, όπως αποτυπώνεται πλέον επί του EastMed, θα φτάσει μέχρι του σημείου που τον παίρνει. Δεν θα ρισκάρει εάν δεν είναι σίγουρος. Εκείνο που ψάχνει είναι να του δοθεί η αφορμή για κρίση προσδοκώντας ότι θε περάσει εν συνεχεία σε ένα διπλωματικό πάρε δώσε για να κερδίσει μέρος των όσων διεκδικεί ή να επιβάλει γκρίζες ζώνες. Δηλαδή, εφόσον δεν υποκύπτουμε στις αξιώσεις του, ούτε εμείς θα έχουμε όφελος.
Η υποτίμηση της Τουρκίας και τα αξιώματα
Η υποτίμηση της Τουρκίας λόγω του EastMed είναι λανθασμένη και επικίνδυνη προσέγγιση. Το ίδιο επικίνδυνο είναι και το εγχείρημα του EastMed χωρίς στρατηγικό πλάνο και η ανάληψη εφαρμογής του από ανθρώπους, που δεν πίστεψαν και δεν πιστεύουν σε αυτό. Συνεπώς, τώρα γεννάται θέμα ενίσχυσης της άμυνας στη βάση των όσων έχουν αναφερθεί. Δηλαδή στρατηγικής πλέον συμμαχίας μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ. Όσο, δε, για τον EastMed, είναι πρόδηλο ότι η υπογραφή για την κατασκευή του δεν άρεσε σε πολλούς εκ των ημετέρων και δη σε εκείνους που δεν πίστευαν στην εναλλακτική επιλογή ισχυριζόμενοι ότι η μόνη επιλογή είναι αυτή μέσω Τουρκίας. Η Άγκυρα είναι ο εξωτερικός κίνδυνος, αλλά πολύ φοβούμαστε ότι εξίσου επικίνδυνη είναι η εκ των έσω υπόσκαψη από την Πέμπτη Φάλαγγα, η οποία έχει οικοδομήσει πολιτικές καριέρες και συμφέροντα στον αγωγό προς Τουρκία. Αξιώματα και θέσεις στο πλαίσιο μιας διχοτομικής και τουρκικών προδιαγραφών ομοσπονδία…
Τουρκικές διεκδικήσεις και το τετελεσμένο του EastMed
Στο σημείο Α του χάρτη η Τουρκία τονίζει ρητώς ότι αποτελεί περιοχή επί τη βάσει της οποίας θα καθορίσει την ΑΟΖ της με την Αίγυπτο, που σημαίνει εκ νέου καθορισμό της κυπριακής ΑΟΖ, που προκύπτει άλλωστε μέσω των σημείων από το F στο N, στο ύψος των οικοπέδων 7 και 11 της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ταυτοχρόνως, επί τη βάσει των προηγούμενων σημείων, από το Α ως το G η Άγκυρα θέλει να καθορίσει την ΑΟΖ της με την Ελλάδα, χωρίς όμως να λαμβάνει υπόψη τα νησιά. Στόχος είναι να ματαιώσει τον EastMed, να κόψει δηλαδή την περιοχή στα δύο, να ελέγξει το Εuroafrica, από την Αίγυπτο στην κυπριακή ΑΟΖ και από εκεί στην Ευρώπη και τον Εuroasia για την ηλεκτρική τροφοδοσία από το Ισραήλ και την Κύπρο προς την Ελλάδα. Εκεί δηλαδή που η Τουρκία δεν έχει νόμιμο δικαίωμα σε κανένα από αυτά τα ενεργειακά δίκτυα, θέλει να αποκτήσει, αλλά και να περάσει τον αγωγό προς τα δικά της παράλια για να γίνει κυρίαρχη του παιχνιδιού. Γι’ αυτό και ο EastMed, εάν υλοποιηθεί, θα συνιστά γεωπολιτικό και στρατηγικό τετελεσμένο σε βάρος της τουρκικής επιθετικότητας. Εάν δεν τορπιλιστεί εκ των ημετέρων…
Το ραβδί της Άγκυρας
Ο χάρτης αυτός αποτυπώνει την αντίληψη της Τουρκίας περί του καθεστώτος της Ανατολικής Μεσόγειου. Μια θαλάσσια περιοχή χωρίς νησιά, χωρίς την Κρήτη και την Κύπρο, την οποία δεν αναγνωρίζει. Η Άγκυρα ευθυγραμμίζει τις ακτογραμμές της, καθώς και της Λιβύης. Όχι μόνο αλλάζει τις γραμμές βάσεις, αλλά με το μαγικό της ραβδί εξαφανίζει όσα νησιά δεν τη βολεύουν για την ερμηνεία του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας και της εξυπηρέτησης των εθνικών της συμφερόντων.
*Δρ των Διεθνών Σχέσεων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου