Κύπρος : Οικονομία ή Οικολογία

του Γιώργου Περδίκη*

Πολλοί θεωρούν τις έννοιες οικονομία και οικολογία ως εξ ορισμού αντίθετες και αλληλοσυγκρουόμενες. Έχουμε ακούσει τόσες πολλές φορές (εσχάτως ακόμα και από τον ίδιο τον πλανητάρχη) απαξιωτικές αναφορές στην οικολογία.  Εδώ στην Κύπρο η απαξίωση του κυρίαρχου πολιτικού και οικονομικού συστήματος προς την οικολογία είναι σχεδόν καθολική. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο κινείται και η κυβερνητική οικονομική πολιτική. 

Κατά τη δική μας άποψη η κυβερνητική οικονομική πολιτική δεν ανταποκρίνεται στις σημερινές περιβαλλοντικές ανάγκες της κοινωνίας.

Δεν ενσωματώνονται στους οικονομικούς σχεδιασμούς της χώρας μας πρόνοιες που να αφορούν την προσαρμογή στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Δεν προωθείται η κυκλική οικονομία και δεν λαμβάνονται υπόψη στο σχεδιασμό του κρατικού προϋπολογισμού οι δεκαεπτά στόχοι για τη βιώσιμη ανάπτυξη του ΟΗΕ. Στο εξωτερικό και ιδιαίτερα στην Ευρώπη η Κύπρος θέλει να παρουσιάζεται ως πρωτοπόρος ή τουλάχιστον μέσα στις πρώτες χώρες της υφηλίου στα θέματα περιβάλλοντος. Όμως εμείς που ζούμε καθημερινά τα αποτελέσματα της ανύπαρκτης κυβερνητικής πολιτικής για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή έχουμε διαφορετική άποψη.

Για εμάς, ο άνθρωπος και η φύση, πρέπει να είναι οι κύριες αξίες που εξυπηρετεί η ανάπτυξη και η οικονομία, και όχι τα κέρδη των επιχειρήσεων των μεγάλων ελεγκτικών οίκων, των μεγαλοδικηγόρων και των developers. Εκφράζουμε αυτούς που δεν θέλησαν να μπουν στο κύκλωμα με τις μίζες, τις βίζες και τους ουρανοξύστες, όσοι δεν είναι στη λίστα Λαγκάρντ, στα Panama Paper και στις λίστες των ληστών. Και βεβαίως όσους δεν τυγχάνουν ανταμοιβής γιατί δεν έχουν φιλήσει τα οπίσθια της εξουσίας, δεν έμαθαν να έρπουν και να γλείφουν και να χειροκροτούν τον Καίσαρα και τους πραιτοριανούς παρακοιμωμένους του.
Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι στις 2572 λέξεις της ομιλίας του νέου Υπουργού Οικονομικών κ. Πετρίδη για τον νέο προϋπολογισμό, πριν λίγες μέρες στη Βουλή, δεν γίνεται καμία αναφορά στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, στην κυκλική οικονομία, στην αειφορία και στην υλοποίηση των στόχων για βιώσιμη ανάπτυξη που έθεσε ο ΟΗΕ για το 2030.

Η μόνη αναφορά που γίνεται για κάτι σχετικό είναι για την εφαρμογή της «πράσινης φορολογίας», αναφορά που παραπλανάει και αποπροσανατολίζει. Αυτό που χρειαζόμαστε δεν είναι ακόμα μια φορολογία αλλά τη δημιουργία επιτέλους του Ταμείου Πράσινης Ανάπτυξης (Green Fund), το οποίο θα χρηματοδοτείται από τη φορολόγηση της ρύπανσης και των αρνητικών προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο αναπτυξιακών δραστηριοτήτων.

Όμως για να προκύψουν  έσοδα για το πράσινο ταμείο πρέπει να εφαρμοστεί η αρχή « ο ρυπαίνων και πληρώνει».

Όμως δυστυχώς το «ο ρυπαίνων και πληρώνει» έμεινε στην Κύπρο κενό γράμμα σε μια ξεχασμένη νομοθεσία που ψήφισε πριν λίγα χρόνια η Βουλή. Ισχύει ακόμα στην Κύπρο το αντίθετο ρητό: «Όποιος έχει τη δυνατότητα να λαδώνει τον τροχό της εξουσίας, δικαιούται και να ρυπαίνει». Η χώρα της μίζας, της βίζας και της δυσωδίας, δηλαδή.

Πρέπει να σας πω ότι έχουμε καταθέσει προ πολλού συγκεκριμένη πρόταση για δημιουργία του «Πράσινου Ταμείου», κατεύθυνση την οποία έχουν υιοθετήσει πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδιαίτερα του πρώην Ανατολικού Μπλοκ, γεγονός που τις έχει βοηθήσει να ξεκολλήσουν από τον περιβαλλοντικό πάτο στον οποίο βρίσκεται – δυστυχώς – η χώρα μας.

Πριν λίγες μέρες μια έκθεση του ΟΗΕ έχει κατατάξει την Κύπρο στην 61η θέση του SDG index, δηλαδή του δείκτη που καταγράφει την πρόοδο προς επίτευξη των 17 στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης. Η χώρα μας, με αυτήν την Κυβέρνηση, κατρακύλησε 11 ολόκληρες θέσεις μέσα στον περασμένο χρόνο και είναι σήμερα η τελευταία χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με ιδιαίτερες ελλείψεις (ακόμα και οπισθοδρομήσεις) στους τομείς της κλιματικής αλλαγής, της ποιοτικής εκπαίδευσης και της ισότητας των φύλων.

Άλλωστε, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία, η Κύπρος βρίσκεται σε μια από τις χειρότερες θέσεις στην κατάταξη της αξιολόγησης μιας σειράς περιβαλλοντικών δεικτών και παραμέτρων. Δεν θα ήταν υπερβολή να ειπωθεί ότι η Κύπρος ανήκει στην ομάδα των περιβαλλοντικά ουραγών χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Δεν διαφωνούμε ότι σε ορισμένους τομείς έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος τα τελευταία χρόνια αλλά η πρόοδος αυτή φαίνεται ότι δεν είναι αρκετή για να μας ξεκολλήσει από τον περιβαλλοντικό πάτο της Ευρώπης.

Άρα το δίλημμα δεν είναι αν θα διαλέξουμε μεταξύ οικονομίας και οικολογίας, διότι απλά η σύγχρονη αντίληψη ταυτίζει τις δύο έννοιες με ένα τρόπο πολύ συγκεκριμένο και εύκολα αντιληπτό. Απλά κάνετε Google τη λέξη SDG Index.

Γιώργος Περδίκης - Βουλευτής και Πρόεδρος του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών