Τουρκική «καλή θέληση»: Αττίλας αστακός, σε επιθετική διάταξη

                                                                   

                                

 Του Γιάννου Χαραλαμπίδη

 

        

                  

Ενώ γίνεται λόγος για τριμερή στη Νέα Υόρκη και για άτυπη ή τυπική Πενταμερή, για αποχώρηση των στρατευμάτων και κατάργηση των εγγυήσεων, καθώς και για καλή ή όχι τουρκική θέληση, ο Αττίλας είναι στην Κύπρο αστακός. Και σε επιθετική διάταξη. Χωρίς, μάλιστα, να υπάρχουν ενδείξεις και πρόθεση αποχώρησής του για στρατηγικούς λόγους, καθώς και κουλτούρας, που σχετίζονται με την εσωτερική πολιτική κατάσταση στην Τουρκία. Κατά τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη την περασμένη Παρασκευή, ο κατοχικός Μουσταφά Ακιντζί ήταν σαφής επί του θέματος. Καμιά αλλαγή στάσης, ούτε στο θέμα της πλήρους αποχώρησης ούτε σε εκείνο των εγγυήσεων. Πηγές από ξένους διπλωμάτες αναφέρουν ότι «η Άγκυρα είναι δύσκολο να δεχθεί την πλήρη αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων. Οι τουρκικοί σχεδιασμοί δεν επιτρέπουν κάτι τέτοιο. Είναι θέμα κουλτούρας και εσωτερικής πολιτικής σκηνής, καθώς και στόχων. Αυτά προκύπτουν από τις επαφές των εμπλεκομένων στο Κυπριακό με την τουρκική Κυβέρνηση, αλλά και με την αντιπολίτευση». Τις προάλλες, άλλωστε, ο Τούρκος Υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ δήλωσε από τα κατεχόμενα τα εξής: «Κανένας να μην προσπαθήσει να δοκιμάσει την ισχύ μας, γιατί το τίμημα θα είναι μεγάλο». 

Πώς έχουν μπει στο ράφι τα εργαλεία της ΕΕ

Από την ταξική στη νεοφιλελεύθερη προσέγγιση του Κυπριακού

Ο πανίσχυρος Αττίλας
Η Τουρκία στηρίζει τη δράση της σε δυο αντίστροφες καταστάσεις. Η μία είναι η δεινή θέση στην οποία έχει περιέλθει η Εθνική Φρουρά και τα οπλικά της συστήματα παρά την αγορά από τη Σερβία πυροβολαρχιών αυτοκινούμενων πυροβόλων 155 χιλιοστών. Η άλλη είναι η πλήρης τουρκική υπεροχή, που δίνει το πλεονέκτημα στην Άγκυρα να επιβάλλεται διά της σκιάς της ισχύος της. Οι Τούρκοι είναι οργανωμένοι σε μείζονα σχηματισμό επιπέδου Σώματος Στρατού («Διοίκηση Τουρκικών Ειρηνευτικών Δυνάμεων στην Κύπρο» (Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığı: KTBK). Ως εκ τούτου διαθέτουν:
Α. 2 Μηχανοκίνητες Μεραρχίες πεζικού (28η και 39η)
Β. 1 Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία (14η)
Γ. 1 Mηχανοκίνητο Σύνταγμα (ΤΟΥΡΔΥΚ Kıbrıs Türk Kuvvetleri Alayı: KTKA))
Δ. 1 Σύνταγμα Καταδρομών
Ε. 1 Σύνταγμα Πυροβολικού
ΣΤ. 1 Ναυτική Διοίκηση. Σε αυτές τις δυνάμεις προστίθενται οι λεγόμενες Δυνάμεις Ασφαλείας του ψευδοκράτους («Διοίκηση Δυνάμεων Ασφαλείας»,Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı: GKK). Η Δύναμη αυτή είναι συγκροτημένη σε σχηματισμό επιπέδου Μεραρχίας από το 1976 και στελεχώνεται από Τουρκοκυπρίους. Περιλαμβάνει 4 Συντάγματα Πεζικού (2 ενεργά και 2 επιστρατευμένα), καθώς και τα «Σώματα Ασφαλείας» του ψευδοκράτους. Η Μεραρχία διοικείται από Τούρκο ανώτατο αξιωματικό με βαθμό Ταξιάρχου, ενώ καθήκοντα υποδιοικητή ασκεί ομοιόβαθμος Τουρκοκύπριος.
Η Τουρκία διαθέτει παρανόμως στην Κύπρο: Α) 287 άρματα μάχης Μ48Α5 Τ2 και 41 Leopard 2A4.
Β) 640 ερπυστριοφόρα τεθωρακισμένα μεταφοράς προσωπικού και μάχης M113 και NUROL.
Δ) Πυροβόλα διαφόρων διαμετρημάτων και δη 155 χιλιοστών (Αναλυτικότερα στο πυροβολικό ο Αττίλας διαθέτει 72 αυτοκινούμενα πυροβόλα M-110A2, M44T, M52T 16, πολλαπλούς εκτοξευτές ρουκετών T-122 Sakarya και 96 ρυμουλκούμενα πυροβόλα M115, M59, M114A2 και M101A1. Ακόμη έχει στη δύναμή του 400 αντιαρματικά διαφόρων τύπων, 600 όλμους και 513 αντιαεροπορικά πυροβόλα).
Τα τουρκικά τεθωρακισμένα βρίσκονται από 2 έως 16 χλμ από τη γραμμή αντιπαράταξης και το πυροβολικό από 3 έως 18 χλμ. Η ακτίνα δράσης των πυροβόλων από τις θέσεις μάχης φθάνει μέχρι τα 40 χλμ και μπορεί να κτυπήσει ζωτικές περιοχές των ελευθέρων εδαφών (στρατηγικούς στόχους). Την ίδια στιγμή η Άγκυρα διαθέτει πλήρη κυριαρχία στη θάλασσα και στον αέρα λόγω της απουσίας ναυτικών και αεροπορικών δυνάμεων. Υπό αυτές τις συνθήκες πώς να διεξαχθούν συνομιλίες για βιώσιμη λύση;

Ο χάρτης αποτυπώνει τα χωριά και τις πόλεις όπου σταθμεύουν οι δυνάμεις του Αττίλα, έχοντας σαφή επιθετική διάταξη. Στην επίλυση συγκρούσεων, τα ανισοζύγια δυνάμεων αποτυπώνονται επί των συνταγματικών διατάξεων. Χωρίς επαρκείς ένοπλες δυνάμεις και συμμαχίες είτε θα οδηγηθούμε σε νέα αδιέξοδα, είτε σε λύση τουρκικών προδιαγραφών. Αυτό διδάσκει ο κλασικός ρεαλισμός από το Θουκυδίδη ώς σήμερα.

Αποδυνάμωση ΕΦ και ο ρόλος της ΕΕ
Η αποξήλωση και το πάγωμα κονδυλίων στην Εθνική Φρουρά άρχισε από την Προεδρία του Τ. Παπαδόπουλου και συνεχίστηκε επί Δ. Χριστόφια, καθώς και επί Ν. Αναστασιάδη. Επικράτησε το πολιτικό δόγμα ότι ουδέν δυνάμεθα να πράξουμε και ότι το Κυπριακό είναι λυμένο καθώς και ότι, με την ένταξη στην ΕΕ η Τουρκία ουδέν θα έπραττε, διότι θα την είχαμε δεμένη στην ενταξιακή της πορεία. Αυτή η πολιτική, δεν υπολόγισε επαρκώς ότι:
Πρώτο, οι Ευρωπαίοι εταίροι δεν ήθελαν ποτέ την πλήρη ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ. Αυτό είναι πρόδηλο στο άρθρο 23 των συμπερασμάτων του Δεκεμβρίου του 2004, όταν δινόταν το πράσινο φως για την έναρξη των τουρκικών ενταξιακών διαδικασιών. Το εν λόγω άρθρο τονίζει ότι οι διαδικασίες είναι ανοικτές ως προς το αποτέλεσμα, δηλαδή ως προς την πλήρη ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ ή όχι. Εάν, προστίθεται, δεν υπάρχει θετική κατάληξη στην ενταξιακή διαδικασία, θα πρέπει να εξευρεθεί τρόπος να αγκιστρωθεί η Άγκυρα στην ΕΕ, με ειδική, προφανώς, σχέση.
Δεύτερο, η Τουρκία ανέκαθεν έβλεπε την ένταξή της στην ΕΕ με τον δικό της τρόπο, χωρίς δηλαδή πλήρη εκδημοκρατικοποίηση, διότι κάτι τέτοιο θα απειλούσε τη δική της συνοχή. Ενώ η βασική μεταβλητή συνοχής της ΕΕ είναι η περισσότερη δημοκρατία, στην Τουρκία συμβαίνει το αντίθετο.
Τρίτο, η ΕΕ δεν έχει δικό της στρατό ούτε μπορεί να εδρεύει σε κράτη μέλη με δική της δύναμη εάν συγκροτηθεί για συγκεκριμένο σκοπό στη λογική της soft power. Η ΕΕ θα ήταν δυνατό να στηρίξει την Κύπρο μόνο επί τη βάσει του άρθρου 42 παράγραφος 7 των Συνθηκών. Όταν δηλαδή το κράτος μέλος προβάλλει ενώπιον του Συμβουλίου των Υπουργών και των Αρχηγών Κρατών ότι έχει δεχθεί επίθεση από τρίτο κράτος. Ερώτημα: Η Τουρκία δεν εισέβαλε στην Κύπρο και δεν τελούμε κάτω από διαρκή επίθεση; Ο ίδιος ο Πρόεδρος δεν είπε δημόσια ότι έγινε εισβολή στην κυπριακή ΑΟΖ; Δεν ισχυριζόμαστε ότι, μια τέτοια απόφαση μπορεί να ληφθεί σε μια νύχτα; Επί μακρόν βλέπαμε τον τουρκικό στόλο να ενισχύεται και τονίζαμε ότι θα έπλεε προς την κυπριακή ΑΟΖ και ότι θα έπρεπε να γίνει σαφές προς την ΕΕ ότι θα ζητούσαμε την ενεργοποίηση του άρθρου 42 παράγραφος 7. Δυστυχώς, δεν οικοδομήθηκε εντός της ΕΕ μια τέτοια πολιτική υπό την έννοια ότι θα έπρεπε να κατευναστεί η Τουρκία.
Ο εξευμενισμός και οι αποτυχημένες προσεγγίσεις
Γενικότερα, η Κύπρος και η Ελλάδα αντί να χρησιμοποιούν την τουρκική ενταξιακή πορεία για να εισπράττουν ανταλλάγματα στο Κυπριακό, την διευκόλυναν, υπό τον φόβο ότι, εάν προκληθεί κόστος στην άλλη πλευρά, δεν θα συμμετάσχει σε συνομιλίες ή δεν θα γίνει πιο διαλλακτική. Τελικώς, η ελληνοκυπριακή πλευρά έδινε δώρα χωρίς αντίδωρα. Και όταν η Άγκυρα είχε να προτιμήσει μεταξύ των ωφελημάτων από την ΕΕ και της δικής της συνοχής προτίμησε το δεύτερο, εξουδετερώνοντας τον μοχλό πίεσης της τουρκικής ενταξιακής διαδικασίας. Συνεπώς, είχαμε κακές εκτιμήσεις και διπλή λογική εξευμενισμού: Ο πρώτος ήταν ο διπλωματικός. Διευκόλυναν οι κυπριακές Κυβερνήσεις την Άγκυρα στην ΕΕ με την προσδοκία ότι θα ήταν διαλλακτικότερη στο Κυπριακό. Άνθρακας ο θησαυρός. Η δεύτερη αφορά στη στρατιωτική. Σαφής ηθελημένη άγνοια των κανόνων λειτουργίας των διεθνών σχέσεων και της επίλυσης των συγκρούσεων. Ενώ οι συγκρούσεις όπως και η αποτροπή τους καθώς και των απειλών και των κρίσεών τους στηρίζεται στην ισχύ ενός εκάστου, στα ισοζύγια και στα ανισοζύγια δυνάμεων, στην Κύπρο αποφασίστηκε και από την Αριστερά και από τη Δεξιά το εξής:

1. Η Αριστερά ισχυρίζεται ότι το Κυπριακό είναι πρόβλημα ταξικό και ότι εάν οι αριστεροί ενωθούν και από τις δυο πλευρές, θα επέλθει λύση. Η προσπάθεια αυτή απέτυχε επί διακυβέρνησης Χριστόφια και Ταλάτ.
2. Η νεοφιλελεύθερη δεξιά κυρίως της ηγεσίας του ΔΗΣΥ αλλά και μέρος του ΔΗΚΟ πίστευαν ότι με το χρήμα και το εμπόριο, καθώς και με το αμοιβαίο όφελος, θα διαβρωθούν οι εθνικές ταυτότητες και τα συμφέροντα και θα αντικατασταθούν από την αξία του χρήματος.

Και η προσέγγιση του ΑΚΕΛ και αυτή του ΔΗΣΥ, όπως κι αυτή του ΔΗΚΟ έχουν αποτύχει παταγωδώς, διότι δεν λαμβάνουν επαρκώς υπόψη την κύρια μεταβλητή επίλυσης των διαφορών, δηλαδή αυτήν της ισχύος. Για να γίνει αντιληπτό το επιχείρημά μας: Οι ΗΠΑ είναι μια νεοφιλελεύθερη χώρα που ρυθμίζει την παγκόσμια οικονομία. Εάν, όμως, αύριο το πρωί διαλύσει το στρατό της, τι θα συμβεί; Ο πλούτος της θα είναι πρόκληση για τις υπόλοιπες δυνάμεις, που θα της πουν το εξής: Ή θα τον παραδόσεις με το καλό, είτε θα χρησιμοποιήσουμε όπλα. Χωρίς τη στρατιωτική τους ισχύ οι ΗΠΑ δεν μπορούν να είναι υπερδύναμη, ούτε καν μπορούν να έχουν επαρκή ασφάλεια. Θα είναι προτεκτοράτα άλλων. Συναφές είναι το παράδειγμα της Σοβιετικής Ένωσης. Όσο είχε στρατιωτική ισχύ ήταν σε συνοχή και αποτελούσε ένα άλλο οικονομικό μοντέλο, αυτό του ταξικού αγώνα του ΑΚΕΛ, που έφερνε σε δεύτερη μοίρα τις εθνικές ταυτότητες και στηριζόταν στη δικτατορία του προλεταριάτου. Όταν έχασε την κούρσα των εξοπλισμών και όταν το οικονομικό μοντέλο του υπαρκτού σοσιαλισμού εξελίχθηκε σε δικτατορία της νομενκλατούρας, επήλθε ή αύξηση του εθνικισμού, η αξίωση του δικαιώματος της αυτοδιάθεσης και η διάλυση του κομμουνισμού και της Σοβιετικής Ένωσης.
Οι δε χώρες της, ακόμη και αυτή η Ρωσία, τέθηκαν αρχικά υπό την επίδραση των ΗΠΑ για κάποιο χρονικό διάστημα, μέχρι την άνοδο στην εξουσία του Πούτιν, ο οποίος ανέστησε τις ένοπλες δυνάμεις και την οικονομία μέσω του φυσικού αερίου, το οποίο επί Γιέλτσιν παρ’ ολίγον να κλέψουν οι Αμερικανοί…
Η διάλυση του Δόγματος
Ακόμη και αν έχει αντιληφθεί η ηγεσία μας τη σημασία της ισχύος, την έχει εφαρμόσει ανορθόδοξα. Από την ανάποδη. Εξ ου και το γεγονός ότι οδηγήθηκε στον εξευμενισμό και στην ομοσπονδιακή ουτοπία, η οποία για να γίνει ρεαλισμός πρέπει να γίνουν δεκτές οι τουρκικές θέσεις. Ποια είναι η αποτυχημένη συνταγή των Αθηνών και της Λευκωσίας; Επικεντρώθηκε στην εξής λογική: Εφόσον τα ισοζύγια δυνάμεων στην Κύπρο είναι υπέρ της Άγκυρας, είναι πεταμένα τα χρήματα που διατίθενται για την άμυνα και την αλλαγή των ισοζυγίων δυνάμεων, καθώς και για τη δημιουργία αξιόπιστης αποτροπής. Και συμβαίνει αυτό παρότι ρητορικά ακούμε για την αποτρεπτική μας δήθεν ικανότητα και για συμμαχίες με τους γείτονές μας όπως είναι το Ισραήλ και η Αίγυπτος. Πώς, όμως, να σε πάρουν στα σοβαρά οι γείτονές σου όταν γνωρίζουν ότι δεν διαθέτεις και δεν θέλεις ένοπλες δυνάμεις, που να είναι αποτρεπτικές και αξιόπιστες; Πώς να σε πάρουν στα σοβαρά όταν εσύ από μόνος σου διέλυσες το Δόγμα; Εάν το Δόγμα ήταν εν ζωή θα έπρεπε:

1. Να είχε τελειώσει ο ναύσταθμος στο Ζύγι και θα έπρεπε να στάθμευαν ελληνικά πολεμικά πλοία ενώ ταυτοχρόνως θα έπρεπε να σταθμεύουν και ελληνικά πολεμικά ή θα έπρεπε να είχαμε δώσει από τα 8 δις ευρώ που πλήρωσε ο φορολογούμενος πολίτης, το 1 δις ευρώ για ένα σμήνος δικών μας αεροσκαφών.
2. Να διενεργούνταν ασκήσεις με την Ελλάδα αεροναυτικές για να καλύπτεται ολόκληρος ο γεωστρατηγικός χώρος και όχι να είναι τσιφλίκι της Τουρκίας.

Σύμμαχοι και προτάσεις…
Πολλοί μάλιστα διερωτώνται, καλά, γιατί δεν επεμβαίνουν οι σύμμαχοί μας, οι Ισραηλινοί, ακόμη και οι Αμερικανοί να μας σώσουν από την Άγκυρα; Ας είμαστε ορθολογιστές: Αυτοί δίνουν δις ευρώ και δολάρια για την άμυνά τους. Συνεπώς, γιατί να πληρώνουν αυτοί προκειμένου να έχουν αεροπορία ή ναυτικό, το οποίο να θέλουμε για την υπεράσπιση της Κύπρου, τη στιγμή που εμείς αρνούμαστε να έχουμε αξιόπιστες ένοπλες δυνάμεις; Ερώτημα: Εμείς, θα στέλναμε στρατό στο Ισραήλ να πολεμήσει σε βάρος των Παλαιστινίων; Όταν το Ισραήλ κλιμακώνει τους διπλωματικούς τόνους με την Άγκυρα, εμείς τι κάνουμε; Σιωπούμε ή όχι; Εάν τα τουρκικά πλοία έμπαινα στα οικόπεδα του Ισραήλ θα στέλναμε βοήθεια ή θα λουφάζαμε; Ας αναρωτηθούμε και κάτι άλλο συναφές: Γιατί τα τουρκικά πλοία δεν ενοχλούν τα οικόπεδα του Ισραήλ; Διότι γνωρίζουν ότι το Ισραήλ δεν αστειεύεται. Έχει ισχύ και δη αποτρεπτική. Και επί τη βάσει αυτής της ισχύος είναι που επεμβαίνουν οι Αμερικανοί και λένε στους Τούρκους «καθίστε ήσυχα, αυτοί δεν μασούν»! Εμείς υιοθετήσαμε το μοντέλο του εξευμενισμού που αποθρασύνει τους Τούρκους. Εγκαταλείψαμε το Δόγμα και την αποτροπή. Άστε, που από τη μια φωνάζουμε φονιάδες των λαών Αμερικάνοι και από την άλλη κατηγορούμε τους φονιάδες γιατί δεν μας προστατεύουν. Και πότε συμβαίνει αυτό; Όταν οι ΗΠΑ αίρουν το εμπάργκο πώλησαν όπλων και όταν στηρίζουν τη κατασκευή του EastMed και όταν οι Ρώσοι παίζουν με τους Τούρκους ενισχύοντάς τους με τους S-400. Δεν ισχυριζόμαστε ότι θα πρέπει να φάμε τα μουστάκια μας με τη Μόσχα, αλλά να δούμε το δικό μας εθνικό συμφέρον. Αυτό δεν σημαίνει ότι η εμβάθυνση των σχέσεων με τις ΗΠΑ και οι δεσμοί με το ΝΑΤΟ θα πρέπει να γίνουν με κατεβασμένα τα παντελόνια. Το αντίθετο, θα πρέπει να γίνουν με αξιοπρέπεια για να γίνουμε σεβαστοί.
Εάν δεν επενδύσουμε στην άμυνα, κανείς τρίτος δεν θα πληρώσει, ούτε θα μας σώσει εάν εμείς δεν θέλουμε να σωθούμε. Και καμιά συμμαχία δεν θα είναι αξιόπιστη εάν εμείς δεν έχουμε ένοπλες δυνάμεις, που σημαίνει: 1. Διάθεση πόρων. 2. Εξοπλιστικά προγράμματα. 3. Γεωπολιτική εκμετάλλευση του EastMed και εμπλοκή της ΕΕ και των ΗΠΑ με επενδύσεις. Ο EastMed είναι η εναλλακτική για την Ευρώπη παροχή φυσικού αερίου σε σχέση με τον Turkish Stream. Και οι Αμερικανοί δεν θέλουν την αύξηση της επιρροής της Ρωσίας επί της Ευρώπης για πολιτικούς και οικονομικούς λόγους.
Η κεφαλή του Ερντογάν…
Αφού λοιπόν το κομματικό κατεστημένο φρόντισε να βάλει στο ράφι τα πλείστα νομικά και πολιτικά εργαλεία που μας πρόσφερε η ΕΕ, όπως η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005 για την υποχρέωση της Τουρκίας να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία και αφού φρόντισε να διαλύσει το Δόγμα και να ξηλώσει την ΕΕ, αφήνοντας τις ελεύθερες περιοχές στο έλεος του Αττίλα, τι ισχυρίζεται σήμερα; Ότι έχουμε μόνο την επιλογή του διαλόγου. Ποιου διαλόγου όμως; Αυτού που τελείται υπό τη σκιά της ισχύος του Αττίλα. Επειδή, λοιπόν, η Κύπρος είναι εγκλωβισμένη στα ανισοζύγια δυνάμεων, η όποια λύση θα είναι τουρκικών προδιαγραφών. Εκτός και αν αλλάξει η κατάσταση. Εάν οικοδομηθεί νέα αποτρεπτική στρατηγική. Με την Κύπρο να μην έχει υποτυπώδη αποτροπή, η Άγκυρα δεν έχει λόγο να υπογράψει λύση, που θα είναι για την ίδια χειρότερη από την υφιστάμενη διχοτόμηση. Ούτε έχει λόγο να αποσύρει πλήρως τον στρατό της από την Κύπρο. Εάν ο Ερντογάν πράξει κάτι τέτοιο, το Κυπριακό θα είναι το Βατερλώ του. Η αντιπολίτευση τον περιμένει στη γωνιά. Και θα τον κατηγορήσει για εσχάτη προδοσία! Χωρίς ισχύ και αλλαγή ισοζυγίων δυνάμεων, δυο πράγματα μπορούν να συμβούν. Ή αδιέξοδο ή τουρκική λύση.