Της Αναστασίας Ζήση
Το μακελειό του προηγούμενου Σαββάτου στην συνοριακή πόλη του Ελ Πάσο, Τέξας από τον οπλισμένο νεαρό που προκάλεσε τη μαζική δολοφονία 22 ανθρώπων σε αλυσίδα γνωστού πολυκαταστήματος και λίγες ώρες μετά, ένα δεύτερο μακελειό στο Ντέιτον του Οχάιο με 10 νεκρούς συμπεριλαμβανομένου του δράστη έρχονται να προστεθούν στον μακρύ κατάλογο των πολύνεκρων επιθέσεων, της αιματηρής βίας με την χρήση πυροβόλων όπλων από πολίτες προς πολίτες σε περίοδο ειρήνης στις Η.Π.Α. (Gun Violence Archives). Η πρώτη μαζική δολοφονία συγκέντρωσε υλικό που την στοιχειοθετεί ως έγκλημα μίσους, φυλετικά υποκινούμενη. Ο Πρόεδρος των Η.Π.Α., στις επίσημες δηλώσεις του για το βαρύ αιματοκύλισμα ζήτησε την μεταρρύθμιση του συστήματος ψυχικής υγείας λέγοντας ότι: «η ψυχική αρρώστια είναι αυτή που οπλίζει», και ότι «χρειάζεται βελτίωση στην ικανότητα εντοπισμού της ψυχικής αρρώστιας». Πρόκειται για δηλώσεις που έχουν ως κεντρικό στόχο να μεταμφιεστεί η κρίση ανθρωπίνων δικαιωμάτων που προκαλεί η ελεύθερη πρόσβαση στα όπλα σε ζήτημα μιας ατομικής, βιολογικής ψυχοπαθολογίας. Η οπλοφορία στις Η.Π.Α. επιτρέπεται δια νόμου, και είναι η χώρα όπου τα όπλα είναι περισσότερα από τους κατοίκους. Η αναγωγή, δια του στόματος του Προέδρου Τράμπ, ενός πολύπλοκου ζητήματος συνδεδεμένου με ισχυρά συμφέροντα μιας βαριάς βιομηχανίας όπλων, και μιας κουλτούρας βίας, σε ατομική ψυχοπαθολογία είναι ενδεικτική της πολιτικής βούλησης σ’ όλα τα επίπεδα να «προστατευτούν τα όπλα» και όχι οι πολίτες.
Το σύστημα ψυχικής υγείας στις Η.Π.Α. είναι οργανωμένο από ένα βαρύ ψυχιατρικό κατεστημένο και στη βάση του δόγματος ότι η ψυχική ασθένεια είναι μια οργανική πάθηση η οποία αντιμετωπίζεται με ψυχοφάρμακα. Το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο των Ψυχικών Διαταραχών, κατασκεύασμα της Αμερικάνικης Ψυχιατρικής Εταιρείας, είναι το επίσημο εργαλείο για την ψυχιατρική διάγνωση και την καταβολή αποζημιώσεων από τις ασφαλιστικές εταιρείες. Ωστόσο, στην ουσία του θέματος, το εργαλείο αυτό είναι μια γραμμή παραγωγής ψυχικών ασθενειών, μια βιομηχανία της τρέλας, όπως αυτή εκτενώς έχει κριτικά συζητηθεί από τον Thomas Szasz, καθώς τα διαθέσιμα εμπειρικά ευρήματα για την οργανική βάση αυτών των διαταραχών είναι μη επαρκή. Η εγκυρότητα των ψυχιατρικών διαγνώσεων είναι ιδιαίτερα επισφαλής γιατί η σύνδεση των συμπτωμάτων ως υποκειμενικών κρίσεων με την νευροχημεία του εγκεφάλου δεν τεκμαίρεται, όπως και η δράση των ψυχοφαρμάκων. Για αυτά γνωρίζουμε τις βαριές παρενέργειες τους, όπως ενδεικτικά: καταστολή, εθισμός, ψυχοκινητική επιβράδυνση, έκπτωση μνήμης, γνωστικών λειτουργιών. Στις Η.Π.Α., επιδημιολογικές έρευνες έχουν δείξει ότι σε ποσοστό 26% οι Αμερικανοί πολίτες αντιμετωπίζουν κοινές ψυχικές διαταραχές (1 στους/ις 4) ενώ περίπου 6% εκτιμώνται εκείνοι/ες που αντιμετωπίζουν σοβαρές ψυχικές δυσκολίες, όπως σχιζοφρένεια (1 στους/ις 17). Η καθημερινή γνώση έχει αφομοιώσει το επίσημο, ψυχιατρικό δόγμα για την οργανική προέλευση της ψυχικής ασθένειας και ένα βαρύ κοινωνικό στίγμα την σκεπάζει. Έρευνα και θεραπεία χρηματοδοτούνται σε ομοσπονδιακό επίπεδο για την ανακάλυψη των φαρμάκων που θα επιφέρουν την αποτελεσματική θεραπεία. Ο τότε Πρόεδρος των Η.Π.Α. George H. W. Bush είχε εγκαινιάσει τη δεκαετία του 1990 ως την χρυσή «Δεκαετία του Εγκεφάλου» κατά την οποία επενδύθηκαν μεγάλοι προϋπολογισμοί στις νευροεπιστήμες, τις επιστήμες της συμπεριφοράς και τη γενετική. Σήμερα, στις Η.Π.Α. η αντιμετώπιση των προβλημάτων ψυχικής υγείας με ψυχοφάρμακα είναι παραπάνω από διαδεδομένη φέρνοντας πολύ υψηλά κέρδη στις φαρμακοβιομηχανίες οι οποίες ανταγωνίζονται για το «πιο αποτελεσματικό» σκεύασμα κυρίως στην τροποποίηση της διάθεσης. Εύκολα κανείς μπορεί να συνάγει πώς αυτό το δόγμα της οργανικής ψυχοπαθολογίας εναρμονίζεται με τους στόχους της κερδοφορίας στο όχημα της ελεύθερης αγοράς και του καπιταλισμού.
Η κυριαρχία του βιοϊατρικού μοντέλου μέσω της θεσμικής, επίσημης ψυχιατρικής και της πολιτικής ηγεσίας στις Η.Π.Α. αποκρύβει τα πραγματικά αίτια των ψυχικών προβλημάτων που είναι βαθιά κοινωνικά και σχετίζονται με την ανεργία, τη φτώχεια, τις διακρίσεις, τις ρατσιστικές επιθέσεις, τον κοινωνικό στιγματισμό, την εθνικότητα, και τα εμπόδια στην αναζήτηση βοήθειας ενώ ένα ποσοστό των Αμερικάνων είναι χωρίς ασφάλιση και χωρίς δικαίωμα πρόσβασης στο σύστημα παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Φτωχοί και φτωχές, μαύροι και μαύρες, ισπανόφωνοι μετανάστες και μετανάστριες είναι αυτοί που πρώτοι θα δεχτούν αστυνομικό έλεγχο, θα συρθούν στα κρατητήρια, θα έχουν ακούσιες και βίαιες εισαγωγές στα ψυχιατρεία όπου θα λάβουν βαριές διαγνώσεις, καθηλώσεις και συνδυασμό ψυχοφαρμάκων.
Μετά τη ρητορική απώθησης που έχει αναπτύξει ο Πρόεδρος των Η.Π.Α. απέναντι στους μετανάστες, τις μειονότητες, διαναγγέλλει το δόγμα της οργανικής ψυχο-παθολογίας και μέσω του επίσημου, ψυχιατρικού λόγου πετυχαίνει την προστασία των όπλων και των ψυχοφαρμάκων.