Τα ρέματα είναι πολυλειτουργικά

Του Γιάννη Σχίζα

Δημοσιεύεται στην ΑΥΓΗ της 3.10.15

Το 1669 ο Γάλλος περιηγητής Robert de Dreux παρατηρεί  κάποια  μεταλλικά υπολείμματα στο χώρο του Ιλισού και αποφαίνεται ότι παλιά    ήταν πλωτός ποταμός.  Φυσικά κάνει λάθος, υπερεκτιμώντας αυτό  που ο Πλάτων αποκαλούσε «υδάτιον» - δηλαδή ρεματάκι…

Ο Ιλισός προβιβάζεται σε ποταμό από το τραγούδι του Χατζηδάκη, όμως η   συμβολή του και πριν αλλά και στο καιρό της  μεγάλης αστικοποίησης  αναφέρεται  , μεταξύ «άλλων»,   στην ομαλή  απορροή των  ομβρίων υδάτων  σε περιόδους ισχυρών βροχοπτώσεων : Τα  «άλλα» είναι η άγρια βλάστηση, η πανίδα που εποικίζει το χώρο, η επίδραση στο μικροκλίμα, ο  εμπλουτισμός του αστικού τοπίου με γραμμές και επιφάνειες αποκλίνουσες από τα στερεότυπα της ασφάλτου και του οπλισμένου σκυροδέματος .  Ο  Καραμανλής ο πρεσβύτερος αποφασίζει την μετατροπή του Ιλισού στη σημερινή οδό Καλιρρόης – και γι αυτό καταγγέλλεται από τον    Τρίτση -   όμως ευτυχώς δεν καταφέρνει την πλήρη εξάλειψη  του : Το  «ηπειρωτικό» τμήμα του Ιλισού  στη περιοχή Γουδή δίνει μια αίσθηση του  τι θα μπορούσε να είναι η  ανατολική Αθήνα, αν διαπερνιώταν από ένα τέτοιο φυσικό σχηματισμό….

Η Αθήνα δεν μπορεί να διακτινισθεί στην εποχή της φυσικής κοίτης του Ιλισού, όμως μπορεί να μην πάει στο χειρότερο.

Εν όψει, φράγμα στο όρος Πάνειο (Ανατολική Αττική)

Και το χειρότερο είναι οι επεμβάσεις στις κοίτες των ρεμάτων με μηχανικά μέσα, η «απόξεση» της βλάστησης και η έξωση της πανίδας που συλλειτουργούν – απόξεση και έξωση-  σαν ένα είδος χωροταξικής προβοκάτσιας : Όπως η απόθεση σκουπιδιών σε κάποιες περιοχές προλειαίνει το έδαφος για το χειρότερο, έτσι και στη περίπτωση των ρεμάτων οι «καθαρές» κοίτες προετοιμάζουν τα πνεύματα για την τελική φάση, που είναι η ολική τσιμεντοποίηση και επικάλυψη…

Η Περιφέρεια Αττικής φαίνεται αποφασισμένη να παραχωρήσει στους εργολάβους το έργο του καθαρισμού της κοίτης των ρεμάτων με μηχανικά μέσα, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις εκφράζουν  αντιρρήσεις . Η αντιπλημμυρική προστασία του λεκανοπεδίου είναι σημαντική και η παροχέτευση των ομβρίων  μέσω των ρεμάτων σημαντικότατη, όμως γιατί θα έπρεπε να εξοβελισθούν οι άλλες παράμετροι ;

Εδώ ο συμβατικός αναγνώστης αναμένει να του αραδιάσουμε διάφορες προτάσεις μακροπρόθεσμης αντιπλημμυρικής προστασίας – του τύπου ταρατσόκηπων ή  αλλαγής του δαπεδοτοπίου της πόλης με τη  «συντριβή»  κάποιων  τσιμεντοστρώσεων  και ασφαλτοστρώσεων . 

Εμ δε ! Υπάρχει ένα αμεσότατο  μέτρο που μπορεί να ρίξει την μάζα των βροχοπτώσεων υπό το «κατώφλιο εισόδου»  σε  πλημμυρικές συνθήκες ! Κι αυτό δεν είναι άλλο από τα  φράγματα στις υπώρειες περιοχές του λεκανοπεδίου !

Όλα αυτά δηλώνουν την ανάγκη ενός πρακτικού κώδικα διαχείρισης ρεμάτων – χωρίς προχειρότητες αλλά και χωρίς απεραντολογίες .   Χρειάζεται προστασία από τη συμβατική «λογική» , όπως επίσης και από τους παρόχθιους  καταπατητές…