ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΙΣ «100 ΔΟΣΕΙΣ»: «ΔΟΚΑΝΟ» ΓΙΑ 1 εκ. ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ

       

                                                                     της Νάντιας Βαλαβάνη

                                                                                 αναρτήθηκε στο ethnos.gr στις 11/10/2015

Τις αμέσως επόμενες μέρες αναμένεται η εφαρμοστική εγκύκλιος της ΓΓΔΕ για τα μέτρα του Γ΄ Μνημόνιου ενάντια στη ρύθμιση «έως 100 δόσεις». Τα μέτρα συμπεριλαμβάνονταν ως προαπαιτούμενα στο βασικό  νόμο για το Μνημόνιο, που ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ-ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-Ποτάμι-ΑΝΕΛ παραμονές Δεκαπενταύγουστου. Μια απλή διερεύνηση των συνεπειών αποκαλύπτει την ένταση των αδιεξόδων από τη συνέχιση των μνημονιακών πολιτικών για τη συντριπτική πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας.

                                         Μικρό ρεσιτάλ υποκρισίας

Προεκλογικά, απαριθμώντας τους λόγους υπερψήφισης του ΣΥΡΙΖΑ,  κορυφαίοι εκπρόσωποι του ξεκινούσαν τις ομιλίες τους επικαλούμενοι τις «100 δόσεις». Όπως δήλωνα τότε, αυτό ήταν σωστό και θεμιτό. Η συγκεκριμένη ρύθμιση κατόρθωσε ό,τι δεν είχε γίνει προηγουμένως δυνατό, τη συμμετοχή 1.000.000 ανθρώπων από τους συνολικά 3,9 εκ χρεοφειλέτες του Δημοσίου - ανακουφίζοντας λαϊκά και μεσαία στρώματα σε άσκημη κατάσταση, κυρίως φυσικά πρόσωπα  αλλά και αυτοαπασχολούμενους, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις: Χάρη στον αριθμό των δόσεων, ανοιχτό για όλους, αλλά και στο «κούρεμα» σημαντικού μέρους των προσαυξήσεων επί της αρχικής οφειλής - τόσο σημαντικότερου όσο λιγότερες ήταν οι δόσεις που επιλέγονταν. Αποτέλεσε έτσι τη σημαντικότερη κοινωνική συμμαχία που συνήψε η προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ κατά τους πρώτους μήνες ζωής της – τότε ακόμα που επιχειρούσε να φθάσει σε συμφωνία απεμπλοκής από τα μνημόνια. Ταυτόχρονα, σε εποχή μεγάλης ανάγκης για έσοδα, ρύθμισε συνολικά 7,5 δις ευρώ (κεφάλαιο και προσαυξήσεις ρύθμισης) - όταν  σύμφωνα με τη ΓΓΔΕ, από τα συνολικά 78 δις ευρώ των ληξιπρόθεσμων, δυνατή ήταν η είσπραξη, κάνοντας χρήση όλων των «μέσων», μόλις 9 δις.

Προεκλογικά, επίσης, έθετα με τη σειρά μου ένα ερώτημα: «Όσοι επικαλούνται τη ρύθμιση έως 100 δόσεις, γιατί αποκρύβουν ότι το Γ΄ Μνημόνιο θα την τινάξει στον αέρα;»

Το ερώτημα δεν ήταν ρητορικό, έμεινε ωστόσο αναπάντητο.

                            Πλήρης μνημονιακή απορύθμιση                   

Ποια είναι τα ήδη ψηφισμένα μέτρα;

Πρώτον, στις ρυθμισμένες οφειλές μέχρι 5.000 ευρώ, σήμερα με μηδενικό επιτόκιο, θα επιβληθεί επιτόκιο 5%. Κατ’ αρχήν σε όλα τα νομικά πρόσωπα: Τους πιο φτωχούς ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις – αυτούς που έμεναν στο έλεος αναγκαστικών μέτρων είσπραξης για χρέη έως 5.000 ευρώ… Στα φυσικά πρόσωπα με αντίστοιχη οφειλή, η επιβολή επιτοκίου εξαρτάται από κριτήρια εισοδήματος και ακίνητης περιουσίας, που θα προσδιοριστούν από τη ΓΓΔΕ έως 15.10.2015. Πόσο σημαντικό είναι, ωστόσο, η ρύθμιση να παραμείνει άτοκη έως αυτό το όριο, φαίνεται εύκολα: Σε σύνολο 3,9 εκ χρεοφειλετών του Δημοσίου,  τα 3,5 εκ χρωστούσαν έως 5.000 ευρώ…

Δεύτερο, το επιτόκιο αυξάνεται από 3% σε 5% για όλους όσοι έχουν ρυθμισμένες οφειλές πάνω από 5.000 ευρώ. 

Τρίτο, μια διάταξη με πολλά προβλήματα ασφάλειας δικαίου και συνταγματικότητας: Η Φορολογική Διοίκηση αποκτά το δικαίωμα ν’ αλλάζει αναδρομικά το σχήμα των δόσεων σε λιγότερες – με αύξηση του ύψους της δόσης -  οποτεδήποτε μέχρι το 2023. Τα κριτήρια θα συγκεκριμενοποιηθούν από τη ΓΓΔΕ έως 15.10.2015. Σύμφωνα με «διαρροές», προκειμένου «να καταπολεμηθούν τα στοιχεία “ηθικού κινδύνου” που έχουν παρεισφρήσει(!) στη ρύθμιση», θ’ αναπτυχθεί ένας αλγόριθμος που θα συνεκτιμά καταθέσεις, ακίνητη περιουσία, ύψος εισοδήματος, μέγεθος οφειλής και αριθμό δόσεων – με «επανελέγχους» στα επόμενα οκτώ χρόνια. Επειδή όμως οι μεγαλοοφειλέτες που συμμετείχαν στη ρύθμιση είναι όλοι-όλοι 260, είναι ολοφάνερο ότι οι 100 δόσεις θα βρεθούν «κλειστές» επίσης για «μεσαίους» κι ίσως και για ακόμη χαμηλότερες οφειλές.   

Τα παραπάνω θα «πετάξουν» εκτός ρύθμισης εκατοντάδες χιλιάδες απ’  όσους αγωνίζονται κάθε μήνα ν’  ανταποκριθούν στην πληρωμή της δόσης τους. Στον αέρα ωστόσο θα τινάξει τη ρύθμιση η τελευταία και πιο παράλογη απ’ τις μνημονιακές παγίδες: Όποιος εξυπηρετεί κανονικά τις δόσεις του, αλλά αποκτήσει έστω και ένα καινούργιο ληξιπρόθεσμο χρέος (μια δόση ΕΝΦΙΑ, φόρου εισοδήματος, τέλη κυκλοφορίας κλπ),  χάνει τη ρύθμιση…

Το ερώτημα προβάλλει αβίαστα – και ρητορικά: Σε έναν χρόνο από σήμερα, πόσοι απ’ το 1 εκ. φορολογούμενους που ρύθμισαν τα χρέη τους, θα έχουν απομείνει εντός ρύθμισης; Και τι ποσό απ’ τα υπολειπόμενα 6,5 δις ευρώ (το 1 δις έχει ήδη εισπραχθεί και αναμενόταν η είσπραξη μισού ακόμα δις εντός 2015) θα έχει απομείνει ακόμα ρυθμισμένο;

                                         

                                      Καταγγέλλει και η ΝΔ!

Αν η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ έπαθε αφωνία, η Ν.Δ. παρουσίασε αιφνίδια αμνησία: Εξέδωσε ανακοίνωση (8.10.2015), στην οποία περιγράφει τα του επιτοκίου, καταλήγοντας: «Αυτές είναι οι ρυθμίσεις του κ. Τσίπρα. Χαριστικές για τους έχοντες, ανεπαρκείς για τους αδύναμους.» Η περιγραφή των μέτρων διακρίνεται από μια περίεργη παράλειψη: Ούτε λέξη για το κύριο μέτρο απώλειας της ρύθμισης, μέσω της απόκτησης νέων ληξιπρόθεσμων. Τερμάτισε πρόωρα το διάβασμα του Μνημόνιου ο συγγραφέας της ανακοίνωσης; Ή θυμήθηκε ότι τα έχουν ψηφίσει όλα κι αποφάσισε να «καταπιεί» την πλέον εκρηκτική πρόβλεψη;    

                         Ποιοι οι κυβερνώντες και ποιοι οι κυβερνώμενοι;             

Μέχρι στιγμής η μοναδική «επίσημη» κυβερνητική δικαιολόγηση είναι ότι, επειδή επρόκειτο για μονομερή ενέργεια, οι δανειστές τη «μαζεύουν» πίσω. Πράγματι, το ΔΝΤ μας είχε προειδοποιήσει να μην προχωρήσουμε. Πρώτον, επειδή αντιστρεφόταν η αρχή του: Πρώτα ρυθμίζονται τα χρέη προς τις τράπεζες. Δεύτερον, επειδή ήθελε «καλλιέργεια φορολογικής συνείδησης» και «όχι δόσεις»: Σε συνθήκες, δηλ., που μόνο τα ληξιπρόθεσμα προς το Δημόσιο έφθασαν στο 40% του ΑΕΠ, κοντά 4 εκ. άνθρωποι να «κόψουν το λαιμό τους» και να τα πληρώσουν. Εμείς ωστόσο νομοθετήσαμε: Επειδή θεωρούσαμε τον εαυτό μας κυβέρνηση και τη Βουλή, Βουλή.

Η εκδικητικότητα των δανειστών θεωρείται δεδομένη. Για κυβέρνηση και μνημονιακή αντιπολίτευση, ωστόσο, η διαφορά είναι ανάμεσα στη δυνατότητα ή όχι διακυβέρνησης της χώρας σου και ουσιαστικής ή προσχηματικής  λειτουργίας της Βουλής. Για τη δημοκρατία και το συμφέρον την μεγάλης πλειοψηφίας της κοινωνίας, είναι μια διαφορά τεράστια.