Η Νομισματική Πολιτική και το Εθνικό Νόμισμα

του Σπύρου  Στάλια, οικονομολόγου ΜΑ, Ph.D

Η πλήρης άσκηση της Νομισματικής Πολιτικής και της Δημοσιονομικής Πολιτικής από μια Κυβέρνηση, είναι αυτή που καθιστά ένα κράτος επικυρίαρχο. Η Ελλάδα, από την στιγμή της εισόδου της στην ευρωζώνη έπαψε να είναι επικυρίαρχη. Δεν ασκεί νομισματική πολιτική, και λίαν περιορισμένα ασκεί την δημοσιονομική πολιτική.

Αυτή είναι και η πραγματική αιτία της κατάρρευσης της, και η αιτία που τα προγράμματα της λιτότητας είναι μάταια και την οδηγούν σε μακροχρόνια συντριβή.

Είναι κάτι, που οι τυφλοί από αγραμματοσύνη και δουλικότητα πολιτικοί προς τους τραπεζίτες, δεν μπορούν να αντιληφτούν. Νομίζουν ότι μόνο με την εισοδηματική πολιτική, εξευτελιστικούς μισθούς και μεροκάματα, θα αντιμετωπίσουν την κρίση. Είναι οικονομικά, τουλάχιστον ανιστόρητοι.

Τι σημαίνει Νομισματική Πολιτική. Με τον όρο  νομισματική πολιτική εννοείται η πράξη έκδοσης νομίσματος και ο καθορισμός των επιτοκίων, από την Κεντρική Τράπεζα. Η καρδιά της νομισματικής πολιτικής είναι ο καθορισμός επιτοκίων.

Μα θα μπορούσε να πει κάποιος, μα το ίδιο δεν κάνει και η ΕΚΤ; Ασκεί την νομισματική πολιτική στην ευρωζώνη. Καθορίζει το βασικό επιτόκιο της ευρωζώνης. Η απάντηση είναι ναι.

Η διαφορά είναι ότι έχει άλλους στόχους η ΕΚΤ και άλλους στόχους ένα εθνικό κράτος όταν καθορίζουν τα βασικά επιτόκια. Στόχος της ΕΚΤ, είναι η προστασία της αξίας του ευρώ, ενώ ενός εθνικού κράτους ο στόχος είναι  πλήρη απασχόληση, ανθρωπίνων και υλικών πόρων.

Η διαφορά των στόχων, σας διαβεβαιώ, έχει δραματική επίπτωση στην καθημερινή μας ζωή. Αυτή η διαφορά στόχων είναι που σέρνει την χώρα για έβδομο χρόνο στην ύφεση, και φτωχαίνει την ζωή μας, και έτσι θα συνεχίσουμε.

Θα προσπαθήσω με σαφήνεια  να διαφωτίσω  αυτή την διαφορά και να γίνει κατανοητό ότι η επιλογή της ΕΚΤ, μας οδηγεί σε εργασιακό μεσαίωνα και διαρκή ύφεση με επίφαση δημοκρατίας, ενώ η εθνική επιλογή, σε πιο ανθρώπινη ζωή και ανάπτυξη, που εμείς θα επιλέξουμε δημοκρατικά.

Για να γίνει κατανοητή το πόσο σπουδαία είναι η άσκηση της ανεξάρτητης νομισματικής πολιτικής πρέπει να έχουμε κατά νου τέσσερες βασικές αρχές.

1)      Το χρήμα δεν είναι ουδέτερο στην οικονομία, η ενεργός ζήτηση ή η δαπάνη του, είναι αυτή που καθορίζει το επίπεδο του ΑΕΠ και την απασχόληση.

2)      Στον καπιταλισμό ή στην ελεύθερη οικονομία, δεν υπάρχει τάση η οικονομία να επανέρχεται, μετά από ένα υφεσιακό γεγονός, στην πλήρη απασχόληση. Ο καπιταλισμός δεν αυτορυθμίζεται.

3)      Η Κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη και δεσμευμένη να επιδιώκει, μέσω δαπανών, την εξάλειψη της ανεργίας, την δίκαιη κατανομή του πλούτου και του εισοδήματος.

4)      Το χρήμα είναι ενδογενές, παράγεται μέσα στην οικονομία. Δηλαδή την προσφορά χρήματος δεν μπορεί να την καθορίσει η Κεντρική Τράπεζα. Η Κεντρική Τράπεζα απλά θέτει το βασικό επιτόκιο εξωγενώς, δηλαδή με δική της απόφαση (η ουσία της νομισματικής πολιτικής), με βάση το όποιο οι Εμπορικές Τράπεζες διαθέτουν πιστώσεις, που μετατρέπονται σε καταθέσεις, δηλαδή ‘νέο χρήμα’, ανάλογα με την ζήτηση των πιστώσεων.

Δεδομένων αυτών γίνεται ξεκάθαρο ότι το ύψος του επιτοκίου επηρεάζει την παραγωγή, την απασχόληση και τις τιμές (μέσω του ύψους της παραγωγής).

Μια αύξηση του ύψους του επιτοκίου επηρεάζει άμεσα την ενεργό ζήτηση-δαπάνη στην οικονομία. Αυτό γίνεται μέσω των παρακάτω πέντε οδών.

1)    Μείωσης των τιμών των ομολόγων και των μετοχών (wealth effect), συνεπώς μειώνεται η δαπάνη,  λόγω λιγότερου πλούτου.

2)    Αύξησης των τιμών των καταναλωτικών αγαθών.

3)    Αύξησης της εξωτερικής (ισοτιμίας) αξίας του νομίσματος, με αποτέλεσμα μείωσης των εξαγωγών.

4)    Αύξησης του κόστους δανεισμού που συνεπάγεται μείωση των δαπανών για επενδύσεις

5)    Αναδιανομής της καταναλωτικής δύναμης υπέρ των υψηλών εισοδημάτων, που αποταμιεύουν πιο πολύ, εις βάρος των χαμηλών εισοδημάτων, που δαπανούν πιο πολύ και αποταμιεύουν λιγότερο.

Λόγω του ότι οι  τιμές των προϊόντων, που παρέχουν και παράγουν οι επιχειρήσεις, είναι δεδομένες από την αγορά, η αύξηση των επιτοκίων, ωθεί τις εισπρακτικές προσδοκίες των επιχειρήσεων προς τα κάτω, με αποτέλεσμα την μείωση του ΑΕΠ και την αύξηση της ανεργίας. Η πιθανή συνεπακόλουθη πτώση των τιμών έχει ως αιτία την μη χρήση των πόρων της οικονομίας.

Συνεπώς είναι προφανές, ότι μια Κυβέρνηση που αποσκοπεί στην πλήρη απασχόληση ανθρωπίνων και υλικών πόρων, οφείλει, με την Κεντρική Τράπεζα, να θέτει το βασικό επιτόκιο σε χαμηλό ύψος. Σε αυτό συνεπικουρεί η δημοσιονομική πολιτική, και κυρίως το μέρος της δημοσιονομικής πολιτική που αναφέρεται στη φορολογία. Η φορολογία έχει σαν στόχο την προστασία της αξίας του νομίσματος, και όχι όπως πολλοί ηλίθιοι πιστεύουν, να βρίσκει το κράτος χρήματα, σε μια χώρα που εκδίδει το νόμισμα της. Το αυστηρό και ποινικοποιημένο φορολογικό σύστημα είναι ο εγγυητής των χαμηλών επιτοκίων και της ανάπτυξης σε μια χώρα με ανεξάρτητη νομισματική πολιτική.

Αντίθετα στην Ευρωζώνη ο στόχος της ΕΚΤ, που ασκεί την Νομισματική Πολιτική, είναι η διατήρηση  σταθερών τιμών ή αλλιώς η διατήρηση χαμηλού πληθωρισμού ή αλλιώς η διατήρηση της αξίας του ευρώ ως αποθεματικού νομίσματος. Αυτό βεβαίως για να επιτευχτεί απαιτεί υψηλά επιτόκια από την μια και από την άλλη πιεσμένη παραγωγή και ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού άνεργο. Με άλλα λόγια, δεν μπορεί στην ΕΕ,  να έχουμε ταυτοχρόνως σταθερότητα τιμών και πλήρη απασχόληση. Είναι καταστάσεις αμοιβαίως αποκλειόμενες.

Ας δούμε πως λειτουργεί το υπόδειγμα της ευρωζώνης. Αν υποθέσουμε ότι η οικονομία εισέρχεται σε ύφεση λόγω αιφνίδιας κάμψης της δαπάνης, όπως συνέβη το 2008, λόγω της ευθύνης του τραπεζικού συστήματος και της ΕΚΤ.  (Οι Έλληνες λόγω προπαγάνδας έχαψαν ότι λόγω διαφθοράς έφταιγαν αυτοί).

Οι επιχειρήσεις, λόγω αυτού του γεγονότος, θα βρεθούν με αποθέματα, και ταυτόχρονα θα σχεδιάσουν να παραγάγουν για την επόμενη περίοδο λιγότερο από το επίπεδο που  παρήγαγαν πριν. Επίσης θα ρίξουν τις τιμές τους για να απαλλαγούν από τα αποθέματα. Έτσι θα έχουμε μείωση της παραγωγής, μείωση της απασχόλησης.

Οι ονομαστικοί μισθοί όμως έχουν παραμείνει σταθεροί.  Αφού οι τιμές των προϊόντων μειώθηκαν οι πραγματικοί μισθοί θα έχουν αυξηθεί την ίδια περίοδο. Κατά συνέπεια αυξάνεται η προσφορά εργασίας από πλευράς εργαζομένων λόγω αύξησης των πραγματικών μισθών και λόγω της ίδιας αιτίας, μειώνεται η ζήτηση εργασίας από πλευράς επιχειρήσεων. Αν δεχτούμε την θεμελιώδη υπόθεση ότι οι μισθοί είναι εύκαμπτοι προς τα κάτω, οι ονομαστικοί μισθοί θα μειωθούν.

Πάμε τώρα προς την ανάκαμψη.

Η μείωση των τιμών και των μισθών μειώνει την ζήτηση για χρήμα. Οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά έχουν λιγότερη ανάγκη από χρήμα, λόγω πτώσης των τιμών, και αποταμιεύουν, και με τις αποταμιεύσεις τους αγοράζουν ομόλογα και μετοχές. Λόγω της αυξημένης ζήτησης ομολόγων και μετοχών, οι τιμές τους αυξάνονται και το επιτόκιο μειώνεται. Λόγω μειωμένου επιτοκίου οι επενδυτικές δαπάνες ενθαρρύνονται και έτσι αυξάνεται  η παραγωγή και η απασχόληση. Τελικά η ισορροπία θα αποκατασταθεί στο επίπεδο της πλήρους απασχόλησης και παραγωγής με τιμές, ονομαστικούς μισθούς και επιτόκια σε χαμηλότερο επίπεδο και πραγματικούς μισθούς ανεπηρέαστους.

Όπως θα παρατηρήσατε η αποκατάσταση της συνολικής δαπάνης που αντιστοιχεί στην πλήρη απασχόληση, δεν έχει καμία σχέση με την άσκηση της νομισματικής πολιτικής, αλλά με τους χαμηλούς μισθούς και κυρίως με το γεγονός ότι οι μισθοί θα πρέπει να  διακυμαίνονται ελεύθερα. Οι δυνάμεις της αγοράς από μόνες τους τείνουν να αποκαταστήσουν την πλήρη απασχόληση.

Τι ακριβώς όμως κάνει η ΕΚΤ όταν λέμε ότι ασκεί την νομισματική πολιτική της ευρωζώνης τότε;

Η θεμελιώδης  αντίληψη στην ΕΕ, σε αντίθεση με όλες τις οικονομίες του κόσμου,  είναι ότι το χρήμα, το ευρώ, δεν παίζει κανένα ρόλο στην οικονομία, με την έννοια δεν επηρεάζει την παραγωγή και την απασχόληση, αλλά είναι ένας μηχανισμός που απλά διευκολύνει τις συναλλαγές. Αυτό  είναι! Με άλλα λόγια στην ΕΕ η οικονομία θεωρείται  ως  ανταλλακτική οικονομία, όχι ως εγχρήματος οικονομία. Επί της ουσίας, ανταλλάσουμε προϊόντα όπως οι πρωτόγονοι και η χρήση του ευρώ  κάνει τις συναλλαγές πιο εύκολες. Αυτή είναι η σύγχρονη αντίληψη για το νόμισμα στην οικονομία της ΕΕ.

 Δεδομένου αυτού, η ποσότητα του ευρώ πρέπει να είναι σταθερή γιατί η αύξηση της προσφοράς του, αφού δεν επηρεάζει την παραγωγή και την απασχόληση, το μόνο που θα προκαλέσει θα είναι πληθωρισμός και η αξία του ευρώ θα μειωνόταν.

Ακριβώς εδώ παρεμβαίνει η ΕΚΤ και ασκεί ‘νομισματική’ πολιτική. Θέτει τέτοια επιτόκια που ποτέ ο πληθωρισμός να μην υπερβαίνει ένα συγκεκριμένο όριο, που συνήθως είναι μικρότερο του 2%. Αυτό το επιτόκιο επί της ουσίας, είναι το επιτόκιο που οι δυνάμεις της αγοράς προσδιορίζουν, και τρόπον τίνα η ΕΚΤ το ‘μυρίζεται’ και το ορίζει, έτσι ώστε το ευρώ πάντα, όχι μόνο να έχει  σταθερή αξία, αλλά και να  γυρίζει στην παραγωγή, εξισώνοντας τις αποταμιεύσεις με τις επενδύσεις. Και οι επενδύσεις και οι αποταμιεύσεις εξαρτώνται από το επιτόκιο.

Στο κόσμο αυτό δεν υπάρχει ανεργία, και αν υπάρξει, αυτό δεν θα οφείλεται ποτέ στην ανεπαρκή ζήτηση αλλά στην μη επαρκή ανάπτυξη του κεφαλαίου. Το υπάρχον κεφάλαιο πάντα θα απασχολεί την εργασία που του αντιστοιχεί, και δεδομένου ότι οι μισθοί θα είναι πάντα ευέλικτοι προς τα κάτω, πάντα θα απορροφάται εργατικό δυναμικό με την σταδιακή ανάπτυξη του κεφαλαίου.

Κατά συνέπεια στον κόσμο του ευρώ η ανεργία είναι δεδομένη, η φτώχεια δεδομένη, κύριο όργανο της ανάπτυξης είναι οι χαμηλοί μισθοί και όργανο του σταθερού ευρώ το επιτόκιο της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ.

Προσπάθησα με όσο απλό τρόπο μπορούσα, να δείξω την διάφορα στην άσκηση της νομισματικής πολιτικής μεταξύ ενός επικυρίαρχου κράτους και ενός κράτους της ευρωζώνη

Στο ελληνικό κράτος της ευρωζώνης,  η κατανομή εργασίας έγινε ως εξής. Οι τραπεζίτες ανέλαβαν να διατηρούν την αξία του ευρώ σταθερή  με όργανο την νομισματική πολιτική, και στους πολιτικούς του σύριζα, του πασόκ, της δημάρ, του κκε, της νδ, του ποταμιού και  της χα ανέθεσαν συλλήβδην, να διαλύσουν το κράτος, να διαλύσουν το κόσμο  της εργασίας και να διατηρούν τους μισθούς χαμηλούς, με αντάλλαγμα παχυλές αμοιβές, θέσεις, ασυλία και πλήρη ελευθερία να προσδιορίζονται όπως θέλουν, να ψεύδονται ασυστόλως στο Λαό, αρκεί το υπόδειγμα να μην αμφισβητείται. Η επίφαση δημοκρατίας βοηθά στην εκτόνωση του πληθυσμού. Κανονικοί μισθοφόροι των Τραπεζιτών. Σαν δεν ντρέπονται.

Από την άλλη, έχουμε το εθνικό κράτος, όπου η νομισματική πολιτική και η δημοσιονομική πολιτική είναι όργανα του κράτους, με στόχο την πλήρη απασχόληση, μέσω της άμεσης αύξησης της ζήτησης και μείωσης των επιτοκίων, με την χρήση του Εθνικού μας Νομίσματος.

Στις εκλογές, ας στείλουμε στα υπόγεια της ιστορίας τα άθλια μνημονιακά κόμματα, εκεί που ανήκουν, και ας προσδιορίσουμε την ιστορία μας όπως θέλουμε, στέλνονται τα ξεκάθαρα κόμματα του Εθνικού Νομίσματος, της Δραχμής, στο Κοινοβούλιο.

spyridonstalias@hotmail.com