KYΠΡΟΣ : Ο αγώνας της μνήμης εναντίον της λήθης

του Αλέκου Μιχαηλίδη ...εκτός από τη μάνα σου κανείς δε σε θυμάται σε τούτο το τρομακτικό ταξίδι του χαμού... ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ Μια από τις πολλές «άρτι αφιχθείσες» αναλύσεις για το πραξικόπημα, την εισβολή και την κατοχή (όχι πως τα ονομάζει κανείς έτσι πια) είναι αυτή που λέει πως αυτοί που έζησαν τα «γεγονότα» πάσχουν από ψυχολογικά, τα οποία τους εμποδίζουν να δουν την ελπίδα, να αφήσουν το παρελθόν πίσω τους και να εργαστούν για τη λύση. Επί τούτου, διαβάσαμε χτες ένα άρθρο με τίτλο «Σειρήνες και το Μετατραυματικό Άγχος του 1974», που δημοσιεύεται στον προσωπικό ιστότοπο του Γιώργου Ιορδάνου με ημερομηνία 14 Ιουλίου 2015 (http://iordanou.org/blog/cyprus-ptsd-1974/) και αναφέρεται περίπου σε αυτά τα ζητήματα. Ξεκινώντας με τη διήγηση ενός θείου του, ο κ. Ιορδάνου υποστηρίζει πως πολλοί από τους «πρωταγωνιστές» του 1974 αρνούνται να συζητήσουν τις εμπειρίες τους, ενδεικτικό του τραύματος που κουβαλούν, πράγμα που ίσως να ισχύει. Προχωρά όμως ο Ιορδάνου: «Πολλοί από αυτούς πάσχουν από Mετατραυματική Aγχώδη Διαταραχή, το γνωστό Post-Traumatic Stress Disorder (PTSD). Έζησαν τις ζωές τους χωρίς να έχουν διαγνωστεί και κυρίως χωρίς να έχουν δεχτεί την οποιαδήποτε θεραπευτική αγωγή και υποστήριξη από ψυχολόγους και ψυχιάτρους. Αντί η πολιτεία να φροντίσει να τους στηρίξει βοηθώντας τους να ξεπεράσουν τα συμπτώματα του PTSD, τους μοίρασε από ένα όπλο –το οποίο φυλάγεται μόνο μερικά μέτρα μακριά από τα δωμάτια των παιδιών τους– και κάθε χρόνο φροντίζει να τους υπενθυμίσει όλα αυτά που προκαλούν το μετατραυματικό τους στρες». Το ότι κουβαλούν τα τραύματα του 1974 πολλοί από τους πρωταγωνιστές είναι κατανοητό. Αυτό που δεν είναι κατανοητό είναι αυτό για το οποίο γράφει, θεωρούμε, το άρθρο ο συγγραφέας: «Το ότι οι σειρήνες εκτάκτου ανάγκης θα ηχήσουν ανήμερα του πραξικοπήματος και της εισβολής είναι εγκληματικό, καθώς ενδέχεται να λειτουργήσει ως πυροδότης καταπιεσμένων συναισθημάτων που οι φορείς τους προσπαθούν να αποβάλουν στη προσπάθεια διαχείρισης του μετατραυματικού τους άγχους». Κι ακολούθως το παρατραβά, πράγμα που θα εξηγήσουμε παρακάτω: «Η απερισκεψία αυτή είναι ενδεικτική των προτεραιοτήτων της πολιτείας. Οι υφιστάμενοι καθώς και οι προηγούμενοι κυβερνώντες θεωρούν ότι είναι πιο σημαντικό να συντηρήσουν τις εθνικές αφηγήσεις μέσω συμβολισμών και υπενθυμίσεων του πόνου που βίωσαν οι ντόπιοι. Το ότι η συντήρηση του δόγματος του “ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ” γίνεται εις βάρος των πρωταγωνιστών της ιστορίας, διόλου δε φαίνεται να τους ενδιαφέρει». Αν και ούτε εμείς είμαστε ψυχολόγοι (όπως ούτε ο αρθρογράφος) και δεν γνωρίζουμε πώς ακριβώς δημιουργείται αυτό το PTSD (ή μετατραυματικό άγχος) οφείλουμε να καταθέσουμε τη δική μας άποψη. Είναι άκαιρο και άτοπο να χρησιμοποιούνται ψυχολογικοί όροι για αυτό που συνέβη στην Κύπρο, αλλά περισσότερο για τους συμβολισμούς που διατηρεί όχι τόσο η πολιτεία, όσο η ίδια η κοινωνία. Άλλωστε, ποια πολιτεία χρησιμοποιεί πλέον το «ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ»; Είναι εγκληματική για έναν λαό η απώλεια της μνήμης, όσα «τραύματα» κι αν κουβαλά. Η προσπάθεια ορισμένων να υποβαθμίσουν το Κυπριακό σε πρόβλημα ψυχολογικό τελικά δεν ωφελεί κανέναν άλλον πέραν αυτών που θέλουν να νομιμοποιήσουν τη διχοτόμηση και να δημιουργήσουν δύο κράτη και δύο λαούς, αυτών που επιχειρούν να κάνουν τον λαό να λησμονήσει και να προτιμά να βλέπει σύνορα παρά οδοφράγματα. Ομολογούμε ότι δεν γνωρίζουμε τι περιτριγυρίζει το μυαλό του συγγραφέα. Ίσως πραγματικά να ανησυχεί για τα μετατραυματικά άγχη των στρατιωτών του 1974, ίσως και όχι. Αυτό όμως, το να εξηγούν κάποιοι (χωρίς να υπονοούμε κατ’ ανάγκην τον Ιορδάνου) πως αυτό που έζησαν πολλοί το 1974 οδήγησε σε ψυχολογικά τραύματα και μόνο είναι εξωφρενικό. Το να αναλύουν κάποιοι ότι είναι ταμπού των Ελληνοκυπρίων η οποιαδήποτε σκέψη, η οποιαδήποτε «πισινή» για τη λύση που ετοιμάζουν οι «ηγέτες» καταντά επιεικώς επικίνδυνο για την επόμενη μέρα. Στο τέλος, θα πείσουν τον κόσμο ότι έχει ψυχολογικά και δεν θα θέλει ΚΑΝΕΝΑΣ να λυθεί το Κυπριακό. Όσον αφορά τις σειρήνες και το «ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ», είναι επιτακτική ανάγκη κάθε λαού να θυμάται. Να θυμάται όχι κάτι νεκρό, αλλά κάτι γεγονότα πολύ ζωντανά, όπως είναι το πραξικόπημα, η εισβολή και η κατοχή. Άλλωστε, «η ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα τη δεύτερη φορά» κατά τον Μαρξ. Σήμερα, 15 Ιουλίου, 41 χρόνια μετά το πραξικόπημα και 5 μέρες πριν από την 41η επέτειο της τουρκικής εισβολής, αντί να ψάξουμε ποιοι πραγματικά ευθύνονται, ποιοι έχτισαν και χτίζουν καριέρες πάνω στο Κυπριακό, για να μπορέσουν επιτέλους να επουλωθούν οι πληγές των θυμάτων της ΕΙΣΒΟΛΗΣ και της ΚΑΤΟΧΗΣ, προτιμούμε να ασχολούμαστε με τα μετατραυματικά άγχη, λες και είμαστε ψυχολογικοί σύμβουλοι σε σχολείο του Μπρονξ. 41 χρόνια μετά, κι αντί να βάλουμε επιτέλους το μυαλό μας να δουλέψει, μήπως και καταφέρουμε να μη διαβάζουν περί PTSD και τα εγγόνια των εγγονιών μας, καθόμαστε και γράφουμε ό,τι μας κατεβεί για να αντικρούσουμε τους συμβολισμούς των ημερών, ειδικά φέτος που είναι και το μομέντουμ στη μέση. Φανταζόμαστε πως θα διαβάσουμε πολλές αμπελοφιλοσοφίες, πολλοί «θα θέλουν να δουν την εισβολή από μια άλλη σκοπιά». Σάμπως και υπάρχει «άλλη σκοπιά» από την πραγματική: Την προδοσία, την προσφυγιά, τον εκτοπισμό, την κατοχή. Πόση ομερτά να αντέξει τούτος ο τόπος; Δεν είναι ώρα να πούμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους ή προτιμούμε να παίζουν οι σειρήνες 4 και 5 φορές τον χρόνο γι’ αυτό θέλουμε να ξεπεράσουμε τα «πάθη του παρελθόντος»; 15 Ιουλίου 2015