του Ανδρέα Θεοφάνους *
Ενώ έχουμε εισέλθει σε ένα νέο κύκλο διακοινοτικών συνομιλιών για επίλυση του Κυπριακού με βάση τη συμφωνία Αναστασιάδη-Έρογλου καθώς και για το κεκτημένο των προηγούμενων συνομιλιών, υπάρχουν διάφορα καίρια ζητήματα τα οποία πρέπει να μας προβληματίσουν. Απαιτείται προφανώς νηφάλια αναλυτική προσέγγιση αντί ιδεολογικοποίηση ζητημάτων και συνθηματολογία, για να έχουμε τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουμε τα όποια προβλήματα προκύψουν αλλά και για να είμαστε σταθεροί σε στόχους που εξυπηρετούν τα συμφέροντα μας.
Από την επαύριο του δημοψηφίσματος του 2004 είχα καταθέσει την άποψη ότι θα έπρεπε να υπάρξει μια εναλλακτική στρατηγική: κατάθεση κατευθυντήριων γραμμών για λύση στα πλαίσια της Κυπριακής Δημοκρατίας στη βάση ενός ενοποιητικού ομοσπονδιακού πολιτεύματος, εξελικτική προσέγγιση και διαχείριση του προβλήματος. Τις θέσεις αυτές τις επικαιροποιούσα σε τακτά χρονικά διαστήματα. Ένα μεγάλο μέρος του πολιτικού συστήματος παραμένει όμως αγκυλωμένο στην ανακύκλωση ενός στρεβλού δυσλειτουργικού μοντέλου που ο λαός απέρριψε. Και να εφαρμοσθεί το συγκεκριμένο μοντέλο, που αποτελεί τη βάση των συνομιλιών και που μέρος των πολιτικών δυνάμενων προκρίνει, το μέλλον θα είναι δυσοίωνο.
Τις τελευταίες μέρες τονίζεται η ανάγκη τερματισμού του status quo. Η θέση αυτή έχει οδηγήσει στην υιοθέτηση μιας λανθασμένης αντίληψης από ένα μέρος του πολιτικού συστήματος και της κοινής γνώμης: ότι οποιαδήποτε λύση συνεπάγεται βελτίωση του status quo.
Είχε τολμήσει παλαιότερα ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος να αναφερθεί σε “second best” εννοώντας ότι η υφιστάμενη κατάσταση είναι η καλύτερη δυνατή στην απουσία μιας αποδεκτής λύσης. Όταν δέχθηκε σκληρή κριτική από μερίδα των ΜΜΕ και μη θέλοντας να δημιουργήσει πρόβλημα στις σχέσεις του με το ΑΚΕΛ σημείωσε ότι αυτό ήταν παρερμηνεία. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι δεν ήταν. Ενόσω δεν υπάρχει προοπτική που να βελτιώνει την υφιστάμενη κατάσταση το status quo παραμένει second best. Μπορεί εύλογα να τεθεί το ερώτημα ποια είναι η λύση που θα πρέπει να προκριθεί: μια πραγματιστική προσέγγιση είναι η προώθηση και αποδοχή λύσης που να βελτιώνει την υφιστάμενη κατάσταση.
Κατανοούμε επίσης ότι το status quo δεν είναι στατικό και ότι υπάρχει μια συνεχής διαφοροποίηση δεδομένων. Ως εκ τούτου, ενώ αποτελεί λανθασμένη προσέγγιση η θέση ότι επειδή τα δεδομένα δεν είναι θετικά θα πρέπει να υπογραφεί η οποιαδήποτε λύση, θα πρέπει ο χρόνος να αξιοποιείται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Και θα πρέπει να γίνονται συνεχώς κινήσεις για θετική διαφοροποίηση του status quo.Υπογραμμίζω επίσης σε σχέση με τα ΜΟΕ ότι το πραγματικό πεδίο δοκιμής προθέσεων είναι η επιστροφή της περίκλειστης πόλης των Βαρωσιών στους νόμιμους κατοίκους τους. Δυστυχώς από το 2003 μέχρι σήμερα τα μέτρα χαμηλής πολιτικής τα οποία υιοθετήθηκαν κατ’ ουσίαν εξυπηρέτησαν την τουρκοκυπριακή πλευρά.
Αρκετές φορές κάποιες τοποθετήσεις και αντιδράσεις είναι υπερβολικές. Για παράδειγμα, υπήρξαν πανηγυρισμοί για την εξαγγελία Ακιντζί να απλοποιηθούν οι διαδικασίες για μετάβαση προς τα κατεχόμενα. Η ουσία όμως είναι ότι αυτό το μέτρο παραπέμπει σε ομαλοποίηση στη βάση δύο ισοτίμων κρατών και ταυτόχρονα στην οικονομική ενίσχυση των κατεχόμενων.
Επιπρόσθετα, τα δεδομένα σε σχέση με την προσπάθεια σύνδεσης της κινητής τηλεφωνίας είναι ενδεικτικά. Η τουρκική πλευρά αρνείται τη χρήση του κωδικού +357, ο οποίος χρησιμοποιείται διεθνώς για την Κυπριακή Δημοκρατία.
Θα πρέπει να αξιολογηθούν οι προεκτάσεις των θέσεων της τουρκοκυπριακής πλευράς (είτε σε σχέση με την αλλαγή σημαίας είτε με τον κωδικό αριθμό τηλεφωνίας) οι οποίες αμφισβητούν την Κυπριακή Δημοκρατία. Ένα μεγάλο μέρος των Ελληνοκυπρίων πιστεύει ότι η συνύπαρξη θα είναι πολύ δύσκολη κάτω από μια κατάσταση συνεχών και σταθερών αμφισβητήσεων. Θεωρώ οτιδήποτε σε συμβολικό αλλά και σε ουσιαστικό επίπεδο τείνει να υποσκάψει την Κυπριακή Δημοκρατία δεν πρέπει να αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης.
Σήμερα η Κυπριακή Δημοκρατία αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη κρίση από το 1974. Υπάρχει μια βαθειά οικονομική και αξιακή κρίση, κατάρρευση θεσμών, πρόβλημα πολιτικής ηγεσίας και δημογραφική αιμορραγία. Επειδή η Κύπρος σήμερα είναι ευάλωτη η διαπραγματευτική της θέση είναι αδύνατη. Επιπρόσθετα, αποτελεί ψευδαίσθηση να αναμένουμε τη στήριξη των «εταίρων». Άλλωστε αυτοί εμβάθυναν την κρίση με τις αποφάσεις του Eurogroup τον Μάρτιο του 2013. Παρά ταύτα, θα ήταν καλοδεχούμενη εξέλιξη εάν ως αποτέλεσμα των συνομιλιών και άλλων διεργασιών υπάρξουν κινήσεις που βελτιώνουν το status quo. Πέραν τούτου, στο στάδιο αυτό η επικέντρωση μας πρέπει να είναι η αναστήλωση των ερειπίων καθώς και η ανοικοδόμηση του κράτους και της κοινωνίας. Μια τέτοια πολιτική, πέραν των κοινωνικοοικονομικών ωφελημάτων, θα ενισχύσει τη διαπραγματευτική θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας και θα επαναφέρει την αυτοπεποίθηση και την υπερηφάνεια στον Κυπριακό Ελληνισμό.
* Ο Ανδρέας Θεοφάνους είναι Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας και Πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. -
ΠΗΓΗ ΑΡΘΡΟΥ : SIGMALIVE
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου