ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΥΛΟΠΟΥΛΟΣ, AN KAI ΕΦΟΣΟΝ

"ΤΑ ΆΝ΄ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ", άρθρο στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, 1.9.2010 (www.mylopoulos.gr)

　

Η αρνητική, αλλά όχι πάντως και αιφνιδιαστική εξέλιξη της επιδείνωσης της ύφεσης ως αποτέλεσμα της πολιτικής της αυστηρής δημοσιονομικής λιτότητας, μονοπώλησε το ενδιαφέρον το φετινό καλοκαίρι. Η δραστική μείωση των δημοσίων δαπανών μπορεί να εντείνει προσωρινά την ύφεση, είναι όμως ο μόνος δρόμος για την εξυγίανση μιας χρεωμένης και ελλειμματικής οικονομίας, υποστηρίζουν οι οπαδοί αυτής της πολιτικής. Η μείωση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών ανατροφοδοτεί την ύφεση, περιορίζει τις δυνατότητες αύξησης των δημοσίων εσόδων και εμποδίζει την εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών, αντιτείνουν οι οπαδοί μιας πιο δυναμικής απάντησης στην κρίση. Εκεί πάντως που και οι δύο σχολές συμφωνούν, είναι ότι η λύση βρίσκεται στην ανάπτυξη.

Ο μεγάλος πονοκέφαλος της κυβέρνησης σήμερα είναι η αναζήτηση παρεμβάσεων για την τόνωση της αναπτυξιακής μηχανής. Οι παρεμβάσεις αυτές θα μπορούσαν ενδεχομένως να τελεσφορήσουν, στην περίπτωση μιας χώρας με βιώσιμη ανάπτυξη και ακμάζουσα, έστω και μέχρι πρότινος, οικονομία. Μιας χώρας δηλαδή που η ύφεση δεν είναι παρά πρόσκαιρο σύμπτωμα της πρόσφατης κρίσης.

Δεν είναι αυτή όμως, δυστυχώς, η δική μας περίπτωση. Η παραγωγή νέου πλούτου συστηματικά υστερούσε τελευταία στη χώρα μας κι όχι μόνο σε σχέση με την κατανάλωση. ΑΝ άλλωστε υπήρχε ανάπτυξη με υγιείς και στέρεες βάσεις, σήμερα ούτε θα είμαστε υπερχρεωμένοι, ούτε και θα είχαμε σωρεύσει τεράστια δημοσιονομικά ελλείμματα. Πέρα από τα γνωστά προβλήματα που σχετίζονται με το σπάταλο και διεφθαρμένο κράτος λοιπόν, η Ελλάδα πάσχει και από σοβαρές δομικές αδυναμίες στον τομέα της ανάπτυξης.

ΑΝ κατ’ αρχήν υπήρχε ισόρροπη ανάπτυξη στη χώρα μας, η κάποτε εύφορη ελληνική ύπαιθρος θα καρποφορούσε και δεν θα εμφάνιζε τη σημερινή εικόνα της παρακμής και της εγκατάλειψης. Μια αγροτική παραγωγή που οδήγησε για χρόνια σε μη ανταγωνιστικά προϊόντα, με καλλιέργειες που προκάλεσαν την υποβάθμιση της αναπτυξιακής βάσης, εξαντλώντας τα νερά και ερημοποιώντας τη γη, είναι μια αυτοκαταστροφική παραγωγή που ασφαλώς και δεν οδηγεί σε ανάπτυξη. Μια τέτοια αγροτική οικονομία είναι προτιμότερο να επιδοτείται προκειμένου να σταματήσει να παράγει. Όσο για τις κυβερνήσεις, αντί να σχεδιάζουν την αναγέννηση της υπαίθρου, εξαντλούν τη δραστηριότητά τους στην κατανομή των επιδοτήσεων. Και θεσμοθετούν κίνητρα που απευθύνονται αποκλειστικά στα υπερτροφικά αστικά κέντρα και στον τριτογενή τομέα.

ΑΝ η ανάπτυξη ήταν θύμα της κρίσης και μόνον, τότε στις διεθνείς αγορές θα έπρεπε να κυκλοφορεί εδώ και χρόνια το εξαίρετο ελληνικό κρασί, το λάδι, τα εσπεριδοειδή, τα φρούτα και τα λαχανικά, το μέλι, τα ελληνικά ψάρια, η φέτα και τα λοιπά αγροτικά προϊόντα που για αιώνες συντηρούσαν αυτή τη γη κι έκαναν εύπορους, δια του εμπορίου, τους κατοίκους της. Αντίθετα, στις διεθνείς αγορές μετά βίας βρίσκει κανείς λίγα μπουκάλια ελληνικό κρασί, συνήθως πίσω από τα ράφια με τα Ιταλικά και τα Ισπανικά, ενώ είναι πιθανότερο να βρει λάδι Ιταλίας και φέτα Βουλγαρίας. Την ίδια ώρα στην ελληνική αγορά τα Νοτιοαφρικάνικα κρασιά πωλούνται φθηνότερα από τα ελληνικά, τα ψάρια είναι Τουρκικά ή Αφρικανικά, ενώ το 85% των κτηνοτροφικών προϊόντων που καταναλώνουμε είναι εισαγωγής.
Τα ίδια όμως συμβαίνουν και στον τομέα του τουρισμού. ΑΝ η σημερινή ύφεση κι εκεί δεν ήταν δομική, τότε η ελληνική φύση θα έπρεπε να διατηρεί όλο εκείνο τον πλούτο που την έκανε κάποτε ελκυστικό και περιζήτητο τουριστικό προορισμό. Μ’ άλλα λόγια η ύφεση θα οφείλονταν μόνο στη σημερινή συγκυρία της κρίσης. Η αλήθεια όμως είναι διαφορετική. Αυτό που για χρόνια θεωρήθηκε ανάπτυξη,　 έφτασε να υπερβεί τη φέρουσα ικανότητα της ελληνικής γης. Τα πανέμορφα ελληνικά νησιά έχουν πλέον πλήρως αστικοποιηθεί, οι πάλαι ποτέ μαγικές παραλίες έχουν καταληφθεί από ξενοδοχειακά συγκροτήματα, τα δάση έχουν καεί ή καταπατηθεί, η βιοποικιλλότητα φθίνει και το πάλαι ποτέ μοναδικό φυσικό περιβάλλον έχει σημαντικά υποβαθμιστεί. Η αυτοκαταστροφική τουριστική ανάπτυξη του μπετόν, του γκολφ και του… μπέικον τείνει να απαξιώσει εντελώς τα πάλαι ποτέ συγκριτικά μας πλεονεκτήματα........