ΔΟΛΟΦΟΝΙΚΕΣ ΑΓΩΓΕΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ* .....

Στην Ιταλία ο πρόεδρος της Γερουσίας Ρενάτο Σκίφανι άσκησε αγωγή αποζημίωσης ζητώντας 1,3 εκατομμύρια ευρώ από τον συγγραφέα Αντόνιο Ταμπούκι, εξ αιτίας ενός άρθρου που δημοσίευσε ο δεύτερος στην εφημερίδα «Ουνιτά» τον Μάϊο του 2008 . Η περίπτωση προκάλεσε μια διεθνή πρωτοβουλία αλληλεγγύης, με συλλογή υπογραφών υπέρ του Ταμπούκι, με ονόματα όπως του Φίλιπ Ροθ, του Κώστα Γαβρά, του Θόδωρου Αγγελόπουλου και αρκετών άλλων «ανθρώπων των γραμμάτων και των τεχνών». Η επιλεκτική «βολή» εναντίον του Ιταλού συγγραφέα σε αρκετά μεταγενέστερο χρόνο (18 μήνες μετά το δημοσίευμα !) και χωρίς αντίστοιχη «βολή» εναντίον της πηγής που πρωτοδημοσίευσε το επίμαχο κείμενο, έδωσε για άλλη μια φορά το στίγμα μιας κακόβουλης πρωτοβουλίας, με στόχο την καθήλωση κάποιων πολιτικών αντιπάλων σε μάχες για την υπεράσπιση θεμελιακών δικαιωμάτων και δυνατοτήτων – όπως λόγου χάρη του να διαθέτουν ένα πιάτο φαί και να μην κοιμούνται στην ψάθα... ....
Το «σενάριο» της παραπάνω υπόθεσης δεν είναι καθόλου πρωτότυπο για το ελληνικό κοινό . Να υπενθυμίσουμε την περίπτωση του κ.Βγενόπουλου, που διεκδικούσε το 2008 τριάντα εκατομμύρια από την εφημερίδα ΠΑΡΟΝ, όπως επίσης και 1 εκατ. ευρώ από τον Αλέξη Τσίπρα και κάποια ανάλογα ποσά από τον Γιώργο Παπανδρέου; Να υπενθυμίσουμε τα 7,6 εκατομμύρια που ζητούσε κάποια κυρία προσβεβλημένη από τον Λάκη Λαζόπουλο, και τις μόλις 300.000 (= 12 χρόνια μισθωτής εργασίας) που διεκδικούσε δικηγόρος Ιεράς Μονής θιγμένος από τους ισχυρισμούς του Δημήτρη Κούνδουρου, ακτιβιστή οικολόγου και μισθωτού καθηγητή ; Ή μήπως να θυμίσουμε την υπόθεση Μητσοτάκη εναντίον Λαλιώτη και αντιστρόφως, που κατέληξε σε νίκη του πρώτου «στα σημεία» και απείλησε με πλειστηριασμό το πατρικό σπίτι του Πασοκικού στελέχους;
Με υπαρκτές τις ποινικές κυρώσεις εναντίον της εξύβρισης και της δυσφήμισης, αναρωτιέται κανείς για το νόημα που έχει η επιβολή οικονομικά εξοντωτικών «προστίμων».
Όταν τον 19ο αιώνα ο Βίκτωρ Ουγκώ αφηγείτο στους «Αθλίους» την καταδίκη του Γιάννη Αγιάννη σε πολύχρονη φυλάκιση με καταναγκαστικά έργα για ένα κλεμένο καρβέλι ψωμί, δεν επρόκειτο για μια δική του επινόηση «μυθιστορηματική αδεία», αλλά για την περιγραφή της πραγματικότητας ενός τυραννικού «δικαιοδοτικού» συστήματος με εξωφρενικές ποινές. Ο Μαρξ στο «Κεφάλαιό» του σημείωνε τις χιλιάδες απαγχονισμών που εκτελέσθηκαν εναντίον εξαθλιωμένων αγροτών του 18ου αιώνα, καθώς και τη σωρεία των λόγων για την επιβολή θανατικής ποινής. .. Μέσα από μια αχανή ιστορία επαναστάσεων εναντίον της Φεουδαρχίας και της απόλυτης Μοναρχίας, οι σωματικές ποινές όπως η μαστίγωση, η δήμευση της περιουσίας και ο λεγόμενος «πολιτικός θάνατος» - που εξίσωνε τον καταδικασμένο σε ισόβια με νεκρό και επομένως επέτρεπε την κληρονομική μεταβίβαση της περιουσίας του - καταγγέλθηκαν και εξοβελίσθησαν από τα ευρωπαϊκά δικαιοδοτικά συστήματα.Προοδευτικά κι αυτή η ποινή του θανάτου καταργήθηκε στις περισσότερες χώρες , ενώ παράλληλα εμπεδώθηκαν οι αρχές της αναλογικότητας και της επιείκειας των ποινών. Και ενώ το δικαιοδοτικό σύστημα φαινόταν να ακολουθεί μια διαδρομή προοδευτικού εξανθρωπισμού και λειτουργικότητας των ποινών, το γραφειοκρατικό κράτος της νέας τάξης άρχισε να αποδέχεται σε όλο και μεγαλύτερη κλίμακα τη διαδικασία των αγωγών αποζημίωσης. Αναβιώνοντας κατά κάποιο τρόπο την αρχαϊκή ποινή της δήμευσης της περιουσίας με μια νέα εκδοχή – ως ποινή ιδιοποίησης της περιουσίας του αντιπάλου μέρους. Και προκαλώντας ένα κολοσσιαίο «πισωγύρισμα» του Νομικού Πολιτισμού και του Κράτους Δικαίου, έναν πραγματικό νομικό νεομεσαίωνα.
Η «ανάγνωση» αυτής της εξέλιξης δείχνει την ανατροπή των συσχετισμών των τριών εξουσιών – Νομοθετικής, Εκτελεστικής, Δικαστικής. Δείχνει την άρρητη διαδικασία σταδιακής αναβάθμισης της δικαστικής εξουσίας σε υπερεξουσία , καθώς και την αποδυνάμωση της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας. Δείχνει ακόμη την ανάγκη μιας γεναίας νομοθετικής πρωτοβουλίας, πολύ πιο βαθιάς και τολμηρής από αυτήν που είχε προωθήσει το ΛΑΟΣ πριν ένα χρόνο, ζητώντας από την Βουλή την μη εκδίκαση αγωγών αποζημίωσης αν δεν έχει τελεσιδικήσει η ποινική διαδικασία καθώς και την κατάργηση του κατωτάτου ορίου αποζημίωσης των θιγέντων δια του Τύπου. Να ένα πεδίο δόξας λαμπρό για την «Κοινωνία των Πολιτών» - την συνήθως κοπτόμενη για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελευθερίες : Πεδίο αγώνων ενάντια σε μια κύρωση καρκινικού χαρακτήρα, που απειλεί με θανάτωση το κατακτημένο Κράτος Δικαίου...





** Γ.,Σχίζας, «Το παράπλευρο νόημα των αγωγών», από τον δικτυακό τόπο ppol.gr , 14.4.2008 και «Το παρόν του παρελθόντος», εφημ. ΕΠΟΧΗ, 9.11.2008