του Σπύρου Στάλια *
‘Γιατί ποθείς τόσο/ την πιο κακιά Θεά,
τη Φιλαρχία/ Όχι, είναι άδικη θεά, σ’ ευτυχισμένα/ σπίτια και πόλεις μπαινοβγαίνει/
φέρνοντας χαλασμό κι εσύ έχεις τέτοια/ μανία γι αυτήν; Καλύτερα παιδί μου, να
στέργεις την ισότητα που ενώνει/ τις πολιτείες, τους φίλους, τους συμμάχους’
Ευριπίδης, Φοίνισσαι 531-537
Πέραν
από οποιεσδήποτε ιδεολογίες, μυθολογίες
ή βεβαιότητες περί των λύσεων που υποδεικνύει η Αριστερά γενικώς, αλλά
και η λαϊκή δεξιά, για να ελεγχθεί αν οι λύσεις που προσφέρει είναι λυσιτελείς
και αποτελεσματικές, θα πρέπει να απαντηθούν τα παρακάτω ερωτήματα[1 ]
( Οι ερωτήσεις είναι παρμένες από μια παρουσίαση του W. Mitsell
και του L.R. Wray στην
Αυστραλία το 2009).
Από
την απάντηση τους με ένα ξερό ναι ή όχι, θα μπορούμε να αντιληφθούμε την
αξιοπιστία των λύσεων.
Ερώτηση 1η: Όπως ακριβώς
τα νοικοκυριά και οι κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν χρηματοδοτικούς περιορισμούς;
Ναι
Όχι
Ερώτηση 2η: Οι φόροι αποτελούν
χρηματοδοτική πηγή των δαπανών της κυβέρνησης;
Ναι Όχι
Ερώτηση 3η: Η κυβέρνηση δανείζεται
χρήματα από τον ιδιωτικό τομέα για να χρηματοδοτήσει τα ελλείμματά της; γιατί
αν μπορούσε να τυπώσει χρήμα αυτό θα οδηγούσε σε δυσβάστακτο πληθωρισμό.
Ναι Όχι
Ερώτηση 4η: Όταν ο προϋπολογισμός
έχει πλεονάσματα αυτό σημαίνει ότι τα επιτόκια μειώνονται (πέφτουν) και έτσι πιο πολλά κεφάλαια είναι διαθέσιμα
για επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα;
Ναι Όχι
Ερώτηση 5η: Τα συνεχή ελλείμματα στον προϋπολογισμό θα επιβαρύνουν
τις μέλλουσες γενεές με πληθωρισμό και υψηλότερους φόρους;
Ναι Όχι
Ερώτηση 6η: Όταν ο προϋπολογισμός
έχει πλεονάσματα τότε μπορεί η κυβέρνηση με τα κεφάλαια που περισσεύουν να οικοδομήσει
θεσμούς που θα ανταποκρίνονται στη ζήτηση των πολιτών για υγεία και πρόνοια τα επόμενα
χρόνια;
Ναι Όχι
Τα παραπάνω ερωτήματα θα ήθελα να τονίσω
προς τον αναγνώστη αυτού του άρθρου, πέραν του γεγονότος ότι είναι καθαρώς
επιστημονικά, είναι τόσο θεμελιώδη για την ζωή μας όσο και ο αέρας που αναπνέουμε. Θέλω να πω με
άλλα λόγια ότι η απάντηση με ένα ναι ή μ’ ένα όχι έχει δραματική επίπτωση στο μέλλον
των παιδιών μας, των οικογενειών μας, τους κράτους μας, της υγείας μας, της παιδείας
μας, στους μισθούς, στις συντάξεις, στην εξωτερική μας πολιτική, στην άμυνα μας
και γενικά στην πρόοδο μας.
Η γνώση μας για να απαντήσουμε με ναι
ή όχι σηματοδοτεί στάση ζωής. Δεν μπορεί να υπάρξει ανευθυνότης εδώ και γι’
αυτό καλόπιστα υποθέτω ότι οι οικονομικοί φωστήρες των επιτελείων της ΝΔ, του Πασόκ,
της Δημάρ, του Σύριζα και των Ανεξαρτήτων Ελλήνων να έχουν να δώσουν σε αυτά τα
ερωτήματα υπεύθυνες απαντήσεις. Έχουν να
κάνουν με την ζωή και το μέλλον τους Έθνους μας. Μετά τις απαντήσεις με ναι ή
όχι ή θα πάμε για άγριο ξεμπέρδεμα ή για πρόοδο.
Οι απαντήσεις όμως δεν μπορούν να δοθούν
αν πρώτα δεν καταγραφεί η πεμπτουσία της ΕΕ και το ευρώ, που αποτελεί το πλέον θεμελιώδες
όργανο-θεσμό στην οικονομία.
Τι σημαίνει φιλοσοφικά κατ’ αρχήν ΕΕ.
Η ΕΕ αναγνωρίζει μόνο οικονομικά δρώντα άτομα και εταιρικές οντότητες που δρουν
ως Ροβινσώνες Κρούσοι. Είναι δηλαδή αυτοδύναμοι παραγωγοί που ανταλλάσουν προϊόντα
με στόχο την μεγιστοποίηση της ωφέλειάς τους. Η εξειδίκευση ενθαρρύνεται από
την ανταλλαγή ανάλογα με τα σχετικά πλεονεκτήματα ενός εκάστου. Οποιοσδήποτε κοινωνικός
ή κρατικός προγραμματισμός είναι μη αναγκαίος, έως και επικίνδυνος, γιατί η επιδίωξη του ατομικού συμφέροντος μέσω
των μηχανισμών των ανεξάρτητων αγορών έχει ως αποτέλεσμα την μεγιστοποίηση της κοινωνικής
ωφέλειας. Το κράτος είναι ένας κακός μπελάς για την οικονομία. Στην ΕΕ υπάρχουν κατά σειρά λοιπόν τα άτομα, η ανταλλαγή,
οι αγορές, το χρήμα, και τελευταίο σαν ασφάλεια το κράτος.
Το δεύτερο σημαντικό προς διευκρίνηση
θέμα είναι το ευρώ. Το ευρώ εκλαμβάνεται σαν ένα απλό μέσο ανταλλαγής και σαν
ένα μέσο μέτρησης των τιμών. Είναι χρήμα
κατά διαταγή (fiat money), στο οποίο όμως αποδίδονται οι ιδιότητες του
νομίσματος-εμπόρευμα που η προσφορά του αυξάνει ωσάν να ισχύουν οι κανόνες του
χρυσού. Αυτό μας οδηγεί σε άλλες πρακτικές
και λογικές εκ της κατασκευής του.
Μας οδηγεί στην αδυσώπητη λογική της γενικής ισορροπίας, στην θεώρηση της
οικονομίας ως οικονομίας αντιπραγματισμού, στην βαθειά πεποίθηση ότι η προσφορά
δημιουργεί την δική της ζήτηση. Μας οδηγεί στην λιτότητα για την απορρόφηση της
ανεργίας, στην ιδέα ότι οι επενδύσεις εξαρτώνται από τις αποταμιεύσεις και κατά
συνέπεια στην λιτότητα για να υπάρξει οικονομική ανάπτυξη. Μας πηγαίνει σε
πληθωριστικούς στόχους, σε νόμους που απαγορεύουν την πώληση κρατικών ομολόγων
στην κεντρική τράπεζα. δηλαδή σε λίαν περιορισμένη δημοσιονομική πολιτική και
σε απεριόριστα περιοριστική εισοδηματική πολιτική, σε ισοσκελισμένο ή περισσευματικό προϋπολογισμό.
Δηλαδή τίθενται παντού περιορισμοί έτσι ώστε η οικονομία, ένα κοινωνικό σύστημα,
να λειτουργεί με νευτώνια λογική ή αλλιώς σαν ένα αυτορυθμιζόμενο εμπορευματικό
χρηματικό σύστημα.
Επί πλέον, εφ όσον η αύξηση της προσφοράς χρήματος ενέχει τους κινδύνους
του πληθωρισμού, η νομισματική πολιτική ανατίθεται στην ανεξάρτητη από κάθε
πολιτική επιρροή υποτίθεται Κεντρική Τράπεζα.
Αυτό πρακτικά συνεπάγεται άσκηση ευνουχισμένης
δημοσιονομικής πολιτικής. Με τον όρο ευνουχισμένη δημοσιονομική πολιτική εννοώ
ότι δεν μπορεί να ασκηθεί πολιτική πλήρους απασχόλησης εφ όσον η πλήρης απασχόληση
θα γεννήσει πληθωρισμό, πιθανόν θα μειώσει
την ισοτιμία του ισχυρού ευρώ, θα καταστήσει τους λαούς πιο ισχυρούς και θα θέσει
την δύναμη των τραπεζιτών και των πολιτικών τους σε επισφάλεια όπως και την αμφισβητούμενη
σημερινή Δημοκρατία τους.
Εδώ τέλειωσαν οι διευκρινήσεις και όποιος
αμφιβάλει γι αυτές δεν έχει παρά να ρίξει μια ματιά στην συνθήκη του Μάαστριχτ.
Αποδεχόμενοι το ευρώ είναι σαν να υλοποιήσαμε ‘το τέλος της ιστορίας’ στην Ευρώπη.
Καιρός να λύσουμε το κουίζ. Αν λοιπόν έχουμε αποδεχτεί
το ευρώ τότε όλες οι ερωτήσεις απαντώνται με ναι και καμία με όχι. Τι σημαίνει
αυτό; Ότι η οποιαδήποτε αριστερά δεν έχει καμία εναλλακτική πρόταση στην παρούσα
φάση και όλος ο καυγάς είναι για την εξουσία. Κρίμα. Αυτά δε περί των διαπραγματεύσεων
και άλλων λεονταρισμών είναι ανοησίες χωρίς αντίκρισμα.
Η Ευρώπη έχει οικοδομηθεί όπως οικοδομήθηκε
και για να ξηλωθεί –που αυτό κάποτε θα γίνει-
θέλει πολλά χρόνια. Ωστόσο μέσα στο ευρώ, έως ότου αυτό γίνει, Έλληνες
και Ελλάδα θα έχουν εξατμιστεί.
Αντίθετα αν η Ελλάδα εγκατέλειπε το ευρώ και γυρνούσε
στο Νέο της Εθνικό Νόμισμα, στη νέα δραχμή
ας πούμε, τότε οι απαντήσεις στα ερωτήματα θα ήσαν όλες όχι, πράγμα που συνεπάγεται
ότι το Νέο Εθνικό Νόμισμα αποτελεί ιστορική αναγκαιότητα.
Η ‘επανεκκίνηση της ιστορίας’ αρχίζει
με το Εθνικό Νόμισμα, που δεν είναι ουδέτερο και που με βάση αυτό μια κυβέρνηση
θα μπορεί να ασκήσει πλήρη δημοσιονομική πολιτική, συναλλαγματική πολιτική,
νομισματική πολιτική, εμπορική πολιτική και εισοδηματική πολιτική χωρίς τίποτα
να φοβάται.
Οποτεδήποτε στην ιστορία η δημοσιονομική
πολιτική διαχωρίστηκε από το νόμισμα οδήγησε σε καταστροφή με τελευταίο
παράδειγμα την Αργεντινή και τώρα τον νότο της Ευρώπης. ‘Ένα έθνος, ένα νόμισμα’ είναι οικονομικός νόμος. Λύσεις
χωρίς το Νέο Εθνικό Νόμισμα δεν υπάρχουν και όποιος λέει ότι υπάρχουν ή έχει
άγνοια ή ψεύδεται και για κάτι άλλο κοιτάζει.
*Οικονομολόγος Ph.D
πρώην Διευθύνων Σύμβουλος ΟΛΠ
