«
Ρούμελη. Οδοιπορικό στη Βόρεια Ελλάδα», του Πάτρικ Λη Φέρμορ. Δεν είναι ένα συνηθισμένο «οδοιπορικό», από εκείνα που γίνονται με « 4Χ4» (!) και που περιλαμβάνουν αναφορές σε ταβέρνες, σε πίστες χιονοδρομικών , σε αιωροπτερισμό, σε εξημερωμένα μονοπάτια Ε4 και σε «καταφύγια» με κοψίδια και κοντοσούβλια. Είναι ένα ταξιδιωτικό παλαιάς κοπής, από την ευαίσθητη οπτική γωνία ενός παρατηρητή της παραδοσιακής ελληνικής ζωής.
Στην πυρηνική φυσική η παρατήρηση των μικροσωματιδίων γίνεται πάλι με μικροσωματίδια, κι αυτός ο τρόπος παρατήρησης σημαίνει τροποποίηση του παρατηρούμενου αντικειμένου. Στην εποχή του μαζικού τουρισμού το
«παρατηρούμενο» τουριστικό σκηνικό * υποβάλλεται σε εξωραϊσμούς, για πελατειακούς προφανώς λόγους. Αλλά οι εξωραϊσμοί συνεπάγονται αλλοίωση της αυθεντικής φυσιογνωμίας ενός τόπου.
Στη δεκαετία των ταξιδιών του Πάτρικ Λη Φέρμορ, στα σίξτις που λένε σε απλά ελληνικά, το ταξίδι ήταν μοναχικό, χωρίς τουριστικά πούλμαν και ξεναγούς, χωρίς δρόμους ως τα πιο ψηλά ή απόκρυφα και μαγικά σημεία της ελληνικής γης. Και οι ταξιδευτές είχαν την ευκαιρία να δουν πράγματα και ανθρώπους αφτιασίδωτους, προσεγγίζοντας αυτό που περιέγραφε η Κατερίνα Σχινά (
«Καθημερινή» 8.8.10) ως «πραγματικό ήθος του ταξιδιού, που αντιδρά βίαια στην κατανάλωση των ανθρώπων, των τόπων και των τοπίων, και καταφάσκει δραστικά στην πραγματική σύνδεση με την ουσία τους»
Ευτυχώς που οι εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ αποφάσισαν πρόσφατα να επανεκδόσουν το ταξιδιωτικό του Φέρμορ για τη Ρούμελη, προσφέροντας μας την εικόνα ενός
«αμετανόητου προσκυνητή, πιστού στις παλαιές εικόνες της ελληνιικής φύσης, πριν από τη φυσιολατρεία και τους ομίλους αναψυχής» - κατά πως έγραψε γι αυτόν ο Βασίλης Καλαμαράς(«Ελευθεροτυπία» 26.7.2010).
Αναρωτιέμαι, αν αυτό το περιηγητικό και ερευνητικό ήθος, συνδέεται αναπόσπαστα με την παλιά τάξη πραγμάτων. Αν θα μπορούσε να επιβιώσει, έστω και σκληρά μαχόμενο, σε ένα άλλο πολιτιστικό και περιβαλλοντικό «οικοσύστημα»…
**Γ.Σχίζα, «Ο άλλος τουρισμός», Αθήνα 1998, Εναλλακτικές Εκδόσεις
