«Η γήϊνη ταυτότητα του νέου πολίτη του κόσμου περιλαμβάνει ένα σύνολο ομόκεντρων ταυτοτήτων που ξεκινούν από την οικογενειακή, τοπική, περιφερειακή, εθνική ταυτότητα»
ΕΝΤΓΚΑΡ ΜΟΡΕΝ , από το βιβλίο «Γη πατρίδα»
ΟΛΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ , με πληροφορεί ένα σύνθημα στους τοίχους της Κυψέλης. Και ως ένα βαθμό του αναγνωρίζω το δίκηο, δοθέντος ότι και η ίδια η ύπαρξή μας οφείλεται σε μια «μετανάστευση» - όπως αυτήν του σπέρματος του πατέρα μας ...
.Όμως εκτός από την κινητικότητα των ανθρώπων και των πραγμάτων, υπάρχει η εντοπιότητα. Υπάρχει η κίνηση αλλά και η αδράνεια, όπως στη Φυσική,. Υπάρχουν χώροι μικροί,μεσαίοι , μεγάλοι, μέσα στους οποίους όλοι προσλαμβάνουμε τους διαφορετικούς βαθμούς ενός αισθήματος που λέγεται «οικειότητα». Από την αγκαλιά της μητέρας μας μέχρι την «ιδιαίτερη πατρίδα» μας, υπάρχει το «οικείο» - όπως έξω από αυτά υπάρχει και ο αντίποδάς του, το «ξένο». Το «οικείο» και το «ξένο» δεν είναι φαντασιώσεις, επινοήσεις, ιδεολογήματα. Είναι οντολογικοί προσδιορισμοί.
Στιχουργεί ο Καβάφης, «Στον ίδιο χώρο» :
«Οικίας περιβάλλον, κέντρων, συνοικίας – που βλέπω και που περπατώ,χρόνια και χρόνια – σε δημιούργησα μες σε χαρές και μες σε λύπες - με τόσα περιστατικά με τόσα πράγματα – κι αισθηματοποιήθηκες ολόκληρο για μένα».
Σε πολλούς αυτή η συγκινησιακή ένταση του Αλεξανδρινού ποιητή είναι αδιανόητη.
Σήμερα υπάρχουν πολλοί ξεριζωμένοι από μια συνοικία και μια χώρα , υπάρχουν «εργάτες που δεν έχουν πατρίδα» ή σημαντικά στοιχεία οικείωσης με τον περίγυρό τους. Όμως αυτός δεν είναι λόγος για να μην αγωνιστούμε ώστε να τα προσλάβουν και αυτοί. Δεν είναι λόγος για να υποβιβάσουμε τους βιο-τοπούς μας σε ξενο-δοχεία.
Όσο κι αν οι σχέσεις μας με τις μικρές, τοπικές, περιφερειακές ή εθνικές κοινωνίες, έχουν στοιχεία αμφιθυμίας, αντιφατικότητας, αγάπης- και- μίσους, όσο κι αν συγχρωτίζονται με ταξικές σχέσεις αντιπαλότητας , δεν παύουν να είναι σχέσεις δομικές, να συγκροτούν αόρατα πεδία κοινωνικοποίησης. «Η πόλις είναι μια μικρή πατρίδα», έλεγε ο Λε Κορμπυζιέ. Πόσοι αναγνωρίζουν αυτή την αλήθεια; Τι λένε αυτοί που βάλουν εναντίον της εθνικής συλλογικότητας γιατί την αντιμετωπίζουν ως εμπόδιο στα σχέδιά τους; Αυτοί που καταδικασμένοι στο πολιτικό περιθώριο από τον κόσμο της εγχώριας εργασίας, επιδιώκουν μια τεχνητή συγκόλληση «πληθυσμών» για να προωθήσουν τα πολιτικά σχέδιά τους;
Και από κοντά έρχονται οι χαμαιλεοντικοί "προοδευτικοφανείς" διανοούμενοι, που προεκτείνουν επαόριστο μια τάση του παρόντος για να στρογγυλοκαθίσουν στη δικαίωση του μέλλοντος. Κι άλλοι πολλοί που, όπως οι γραφειοκράτες της παλιάς ΕΣΣΔ που ψυχογραφούσε ο Κορνήλιος Καστοριάδης στο βιβλίο του «Μπροστά στον Πόλεμο», οσμίζονται την υποτιθέμενη έκβαση του ρεύματος και σπεύδουν να προσαρμοσθούν στις νέες συνθήκες της παγκοσμιοποίησης. Σε αυτούς αξίζει μια απάντηση, πάλι με το στόμα του Εντγάρ Μορέν :
«Το πολιτιστικό γίγνεσθαι είναι μια διφορούμενη διαδικασία με δύο ανταγωνιστικές όψεις : 1. εξομοίωση, υποβάθμιση, απώλεια των διαφορών 2. συναντήσεις, νέες συνθέσεις, νέες διαφοροποιήσεις»
Δυστυχώς για αυτούς, οι διαφορές είναι αυτοφυείς στο πεδίο της ύπαρξης : Η ισοπεδωτικη δυστοπία τους προσκρούει στα ανθρώπινα γονίδια. Δυστυχώς γι αυτούς θα υπάρχει μια 25η Μαρτίου ή μια 28η Οκτωβρίου ή μια άλλη ημέρα των ημερών, ανάλογα με το χρόνο και τον λαό : Που θα συμβολίζει το πνεύμα μιας ελευθερίας καθόλου μισαλλόδοξης, καθ’ όλα συμβιωτικής με τις ελευθερίες των άλλων....
ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΧΙΖΑΣ
ΕΝΤΓΚΑΡ ΜΟΡΕΝ , από το βιβλίο «Γη πατρίδα»
ΟΛΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ , με πληροφορεί ένα σύνθημα στους τοίχους της Κυψέλης. Και ως ένα βαθμό του αναγνωρίζω το δίκηο, δοθέντος ότι και η ίδια η ύπαρξή μας οφείλεται σε μια «μετανάστευση» - όπως αυτήν του σπέρματος του πατέρα μας ...
.Όμως εκτός από την κινητικότητα των ανθρώπων και των πραγμάτων, υπάρχει η εντοπιότητα. Υπάρχει η κίνηση αλλά και η αδράνεια, όπως στη Φυσική,. Υπάρχουν χώροι μικροί,μεσαίοι , μεγάλοι, μέσα στους οποίους όλοι προσλαμβάνουμε τους διαφορετικούς βαθμούς ενός αισθήματος που λέγεται «οικειότητα». Από την αγκαλιά της μητέρας μας μέχρι την «ιδιαίτερη πατρίδα» μας, υπάρχει το «οικείο» - όπως έξω από αυτά υπάρχει και ο αντίποδάς του, το «ξένο». Το «οικείο» και το «ξένο» δεν είναι φαντασιώσεις, επινοήσεις, ιδεολογήματα. Είναι οντολογικοί προσδιορισμοί.
Στιχουργεί ο Καβάφης, «Στον ίδιο χώρο» :
«Οικίας περιβάλλον, κέντρων, συνοικίας – που βλέπω και που περπατώ,χρόνια και χρόνια – σε δημιούργησα μες σε χαρές και μες σε λύπες - με τόσα περιστατικά με τόσα πράγματα – κι αισθηματοποιήθηκες ολόκληρο για μένα».
Σε πολλούς αυτή η συγκινησιακή ένταση του Αλεξανδρινού ποιητή είναι αδιανόητη.
Σήμερα υπάρχουν πολλοί ξεριζωμένοι από μια συνοικία και μια χώρα , υπάρχουν «εργάτες που δεν έχουν πατρίδα» ή σημαντικά στοιχεία οικείωσης με τον περίγυρό τους. Όμως αυτός δεν είναι λόγος για να μην αγωνιστούμε ώστε να τα προσλάβουν και αυτοί. Δεν είναι λόγος για να υποβιβάσουμε τους βιο-τοπούς μας σε ξενο-δοχεία.
Όσο κι αν οι σχέσεις μας με τις μικρές, τοπικές, περιφερειακές ή εθνικές κοινωνίες, έχουν στοιχεία αμφιθυμίας, αντιφατικότητας, αγάπης- και- μίσους, όσο κι αν συγχρωτίζονται με ταξικές σχέσεις αντιπαλότητας , δεν παύουν να είναι σχέσεις δομικές, να συγκροτούν αόρατα πεδία κοινωνικοποίησης. «Η πόλις είναι μια μικρή πατρίδα», έλεγε ο Λε Κορμπυζιέ. Πόσοι αναγνωρίζουν αυτή την αλήθεια; Τι λένε αυτοί που βάλουν εναντίον της εθνικής συλλογικότητας γιατί την αντιμετωπίζουν ως εμπόδιο στα σχέδιά τους; Αυτοί που καταδικασμένοι στο πολιτικό περιθώριο από τον κόσμο της εγχώριας εργασίας, επιδιώκουν μια τεχνητή συγκόλληση «πληθυσμών» για να προωθήσουν τα πολιτικά σχέδιά τους;
Και από κοντά έρχονται οι χαμαιλεοντικοί "προοδευτικοφανείς" διανοούμενοι, που προεκτείνουν επαόριστο μια τάση του παρόντος για να στρογγυλοκαθίσουν στη δικαίωση του μέλλοντος. Κι άλλοι πολλοί που, όπως οι γραφειοκράτες της παλιάς ΕΣΣΔ που ψυχογραφούσε ο Κορνήλιος Καστοριάδης στο βιβλίο του «Μπροστά στον Πόλεμο», οσμίζονται την υποτιθέμενη έκβαση του ρεύματος και σπεύδουν να προσαρμοσθούν στις νέες συνθήκες της παγκοσμιοποίησης. Σε αυτούς αξίζει μια απάντηση, πάλι με το στόμα του Εντγάρ Μορέν :
«Το πολιτιστικό γίγνεσθαι είναι μια διφορούμενη διαδικασία με δύο ανταγωνιστικές όψεις : 1. εξομοίωση, υποβάθμιση, απώλεια των διαφορών 2. συναντήσεις, νέες συνθέσεις, νέες διαφοροποιήσεις»
Δυστυχώς για αυτούς, οι διαφορές είναι αυτοφυείς στο πεδίο της ύπαρξης : Η ισοπεδωτικη δυστοπία τους προσκρούει στα ανθρώπινα γονίδια. Δυστυχώς γι αυτούς θα υπάρχει μια 25η Μαρτίου ή μια 28η Οκτωβρίου ή μια άλλη ημέρα των ημερών, ανάλογα με το χρόνο και τον λαό : Που θα συμβολίζει το πνεύμα μιας ελευθερίας καθόλου μισαλλόδοξης, καθ’ όλα συμβιωτικής με τις ελευθερίες των άλλων....
ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΧΙΖΑΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου