Κατανοώντας τον Che Guevara στον 21ο αιώνα

 

του Δημήτρη Λάμπου 

Ο Che δεν ήταν απλά ένας συνεπής επαναστάτης. Ήταν κάτι περισσότερο. Ήταν η συνείδηση της κοινωνικής επανάστασης. Γι’ αυτό και συνεχίζει να ζει, ως πνευματική οντότητα. Πολλοί μάλιστα τον γνώρισαν μετά τον θάνατό του. Λίγοι, ελάχιστοι από όσα έγραψε ο ίδιος και πολλοί από όσα επαινετικά ή αφοριστικά έγραψαν άλλοι γι’ αυτόν. Αυτό σημαίνει ότι ο Che συνεχίζει να ζει και να εξελίσσεται στις συνειδήσεις μας, αλλά και στη συλλογική συνείδηση της ανθρωπότητας που αγωνίζεται για τον Νέο Άνθρωπο, για έναν καλύτερο κόσμο. Επειδή τα ‘αφεντικά’, οι εξουσίες και οι επίδοξοι ηγεμόνες αυτού του σκοτεινού κόσμου κάνουν ότι μπορούν για να τον ξεχάσουμε, να πάψουμε δηλαδή ‘να είμαστε ρεαλιστές και να αγωνιζόμαστε για το αδύνατο’, ο Che, μιμούμενος τον Μαρξ που εμφανίστηκε στο Σόχο, αποφάσισε να εμφανιστεί, με αυτόν τον ιδιαίτερα ενδιαφέροντα θεατρικό μονόλογό του, στα Εξάρχεια.

Η ιδέα να γράψω για τον Ernesto Rafael Guevara de la Serna, ή τον Ernesto Guevara, τον θρυλικό Che, στροβίλιζε εδώ και κάμποσα χρόνια στο κεφάλι μου, αλλά για πολύ μεγάλο διάστημα δεν έβρισκε την κατάλληλη μορφή της, μέχρι που έπεσε στα χέρια μου το βιβλίο του Howard Zinn με τον τίτλο ‘Ο Μαρξ στο Σόχο’, το οποίο τόσο θαυμάσια απέδωσε στην ελληνική θεατρική σκηνή ο Άγγελος Αντωνόπουλος.

Έτσι η ιδέα βρήκε τη μορφή της και μπήκε στη σειρά ως συνέχιση των θεατρικών μονολόγων ιστορικών προσώπων που σημάδεψαν την πορεία της ανθρωπότητας.

Όπως είναι φυσικό, κανενός ανθρώπου η ζωή και το έργο δεν χωράνε σ’ ένα βιβλίο αυτού του σκοπού και πολύ περισσότερο δεν θα μπορούσε να χωρέσει σε κανένα βιβλίο η πολυτάραχη ζωή, το πολύπτυχο έργο και το επαναστατικό όραμα του Che για έναν καλύτερο κόσμο, για έναν κόσμο της κοινωνικής ισότητας, της κοινωνικής αυτοδιεύθυνσης, της αξιοπρέπειας και του Ανθρωπισμού.

Γι’ αυτό επέλεξα μερικές, τις κατά τη γνώμη μου σημαντικότερες, στιγμές από τη ζωή του και αφού τις βασανίζω από το 2011, τις παρουσιάζω εδώ, σήμερα στις αρχές του 2021, ως εικόνες μιας ζωής που κάνει άλματα, τομές και καταδύσεις τόσο στην προσωπική του ιστορία, όσο και στην ιστορία της Κούβας και της ανθρωπότητας ολόκληρης.

Το δύσκολο με τον Τσε, για όποιον θα ήθελε να γράψει γι’ αυτόν, είναι να βρεις την οπτική γωνιά από την οποία θα τον μελετήσεις, γιατί ο Τσε δεν στέκεται απέναντί μας ως ένας ογκόλιθος, αλλά βρίσκεται μέσα μας ως ένας Πήγασος που τρέχει ασταμάτητα προς το μέλλον, πράγμα που αν δεν το συνειδητοποιήσεις περιγράφεις έναν ογκόλιθο, ή ταυτίζεσαι με τον Πήγασό σου. Για να το αποφύγεις αυτό έχεις μόνο μια επιλογή, να διαβάσεις όσα περισσότερα μπορείς για τον Τσε, αλλά τελικά να καταλάβεις τον Τσε μέσα από τα δικά του βιβλία, κείμενα, λόγια και εικόνες και να προσπαθήσεις να τον αποδώσεις ως ζώντα, παρόντα, σκεπτόμενο και δρώντα, όλο αυτό το διάστημα που είναι δολοφονημένος για να μην κάνεις ιστορία, νεκρολογία, δαιμονοποίηση ή αγιοποίηση, αλλά μια ζωντανή κουβέντα μαζί του, αφήνοντας τον να μιλάει κυρίως αυτός, επειδή ακριβώς αυτό θα θέλαμε να μάθουμε, δηλαδή, ποια θα ήταν σήμερα η δική του γνώμη για το τότε, για τη σημερινή κατάσταση και φυσικά για το μέλλον.