Ενισχυμένη η Τουρκική παρουσία στην Λιβύη

του Γιώργου Παπαγιαννόπουλου 

 

Η αντιπαράθεση μεταξύ των πρωθυπουργών Αμπντουλ Χαμίντ Ντμπέιμπα και Φάτχι Μπασάγκα έχει επιδεινώσει τις εντάσεις μεταξύ των δύο Λιβύων, παραγνωρίζοντας ουσιαστικά τις συνθήκες που τον Απρίλιο του 2019 οδήγησαν στην επίθεση του Χαλίφα Χαφτάρ στην Τρίπολη.

Το φιτίλι άναψε από την ψηφοφορία στην οποία η Βουλή των Αντιπροσώπων του Τομπρούκ έδωσε εντολή στον πρώην υπουργό Εσωτερικών να σχηματίσει παράλληλη κυβέρνηση, η οποία έλαβε την εμπιστοσύνη του λιβυκού κοινοβουλίου την 1η Μαρτίου. Αυτή η πρωτοβουλία είναι το αποτέλεσμα συμφωνίας μεταξύ μέρους των πολιτοφυλακών Τρίπολης-Μισράτα και των ηγετών του Κυρηναϊκού στρατοπέδου, του προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων Ακίλα Σάλεχ και του διοικητή του Εθνικού Στρατού της Λιβύης Χαφτάρ.

Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται στην Λιβύη ένας δύσκολος γρίφος για την άρση του πολιτικού αδιεξόδου που απεικονίζεται στην παράλληλη ύπαρξη δυο πρωθυπουργών που επιχειρούν να διασφαλίσουν την επικράτησή τους μέσω παρασκηνιακών και μη επαφών με διεθνείς παράγοντες.

Ανταγωνισμός των δύο διεκδικητών για την προσέγγιση της Τουρκίας

Ο εκλεγμένος από το κοινοβούλιο [ελεγχόμενο από τον Χαλίφα Χαφτάρ] νέος πρωθυπουργός Φαχτί Μπασάγκα ο οποίος θεωρεί τελειωμένη την θητεία του πρωθυπουργού της Τρίπολης Αμπντούλ Χαμίντ αλ Ντμπεϊμπά, έχει επιδοθεί σε διπλωματικό μαραθώνιο για απόσπαση διεθνούς στήριξης:

Μέχρι στιγμής επισήμως μόνο η Ρωσία έχει δηλώσει την στήριξή της στο πρόσωπό του, αναφορές του Τύπου στην περιοχή, θέλουν και την Γαλλία παρασκηνιακά να τον στηρίζει, ενώ ο ίδιος ο Μπασάγκα εμφανίστηκε να επιχειρεί την απόσπαση στήριξης από την Τουρκία η οποία μέχρι σήμερα βρίσκεται στο πλευρό του αλ Ντμπεϊμπά.

Ο νεοεκλεγμένος πρωθυπουργός δήλωσε σύμφωνα με τον Τουρκικό και Λιβυκό Τύπο πως συνδέεται με την Τουρκία με «πολύ δυνατή φιλία», παρά τις όποιες προσπάθειες “τρίτων” να τη διαστρεβλώνουν. Οι δηλώσεις του Μπασάγκα στο λιβυκό κανάλι Αλ Ουασάτ προκάλεσαν αίσθηση καθώς απαντώντας σε ερώτηση για τον λόγο που η Τουρκία δεν έχει αναγνωρίσει ακόμη την κυβέρνησή του, ο Μπασάγκα απάντησε:

«Η σχέση μου με την Τουρκία είναι ισχυρή, με μια πολύ δυνατή φιλία».

Και συνέχισε: «Όμως υπάρχουν ορισμένα μέρη που προσπαθούν να διαστρεβλώσουν τις θέσεις μου για να μπερδέψουν αυτή τη σχέση, αλλά η σχέση μας με το τουρκικό κράτος δεν επηρεάστηκε ποτέ και εξακολουθεί να είναι καλή».

«Μέλη του λιβυκού κοινοβουλίου από την ανατολική περιοχή [που ελέγχεται από τον Χαλίφα Χαφτάρ και το κοινοβούλιο] και άλλες πολιτικές ελίτ προσφέρθηκαν να πάνε στην Τουρκία για να διευκρινίσουν τα πράγματα, καθώς και οι γιοι του Χαλίφα Χαφτάρ, οι οποίοι είναι ο Σαντάμ και ο αλ Σιντίκ, πήγαν στην Τουρκία για να διευκρινίσουν τα πράγματα. Υπάρχουν θέματα και τώρα ετοιμάζονται να πάνε και στο Κατάρ για να τα ξεκαθαρίσουν», πρόσθεσε.

Σχετικά με τις μη λιβυκές δυνάμεις που είναι παρούσες στη χώρα, είπε:

«Απορρίπτουμε την παρουσία οποιασδήποτε δύναμης έρχεται σε αντίθεση με την κυριαρχία της Λιβύης. Οσο για τις τουρκικές δυνάμεις, ήρθαν βάσει επίσημης συμφωνίας μεταξύ Λιβύης και Τουρκίας. Για τις υπόλοιπες δυνάμεις, όπως η ρωσική Βάγκνερ, θα το εξετάσουμε».

Στη συνέντευξή του, ο Μπασάγκα έθιξε τις θέσεις άλλων χωρών υπό το φως της πολιτικής διαίρεσης που βλέπει η Λιβύη, λέγοντας ότι «η Αίγυπτος δεν παρενέβη στον σχηματισμό της κυβέρνησής μου, αντίθετα με όσα φημολογούνται, και αυτό που κινεί το Κάιρο είναι η εθνική της ασφάλεια, η οποία αποτελεί μέρος της εθνικής ασφάλειας της Λιβύης».

Ανέφερε ότι είχε λάβει «πολύ θετικά επίσημα και ανεπίσημα μηνύματα από το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα σχετικά με την κυβέρνησή του».

Οσον αφορά τις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Μπασάγκα είπε ότι «θα ενισχυθούν περαιτέρω στο εγγύς μέλλον».

Ενεργά στην τρέχουσα φάση εμπλέκεται από αμερικανικής πλευράς ο Πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Λιβύη, Ρίτσαρντ Νόρλαντ, ο οποίος στις 26 Μαρτίου επισκέφτηκε την Τουρκία για διαβουλεύσεις “με συμμάχους όπως η Τουρκία. Αυτές οι συνομιλίες, όπως και με τις συναντήσεις μου στο Κάιρο την περασμένη εβδομάδα, θα βοηθήσουν στην ενημέρωση της προσέγγισής μας για τη Λιβύη” όπως δήλωσε ο ίδιος.

Μισθοφόροι της Ρώσικης Wagner, στον πόλεμο της Ουκρανίας, μεταφέρθηκαν μέσω Συρίας

Ο οργάνωση Wagner της Ρωσίας απέσυρε περίπου 1.300 μισθοφόρους της από τη Λιβύη μέσω Συρίας για να συμμετάσχουν στη ρωσική στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία, σύμφωνα με δηλώσεις του στρατιωτικού και στρατηγικού εμπειρογνώμονα – συνταγματάρχη Αντέλ Αμπντέλ Κάφι, στο τουρκικό κρατικό πρακτορείο Anadolu.

Σύμφωνα με τον Αντέλ Αμπντέλ Κάφι: «Ο συνολικός αριθμός των Ρώσων μισθοφόρων Wagner που βρίσκονται στο λιβυκό έδαφος είναι περίπου 2.200».

Πρόσθεσε: «Λόγω του πολέμου της με την Ουκρανία, η Ρωσία αποφάσισε να αποσύρει 1.300 στελέχη της Wagner, αφήνοντας μόνο 900».

Εξήγησε ότι οι μισθοφόροι της Wagner αποσύρθηκαν από τις θέσεις τους στον δρόμο που συνδέει την Σύρτη με τη Τζάφρα, ενώ ενίσχυσαν τις θέσεις τους στις στρατηγικές αεροπορικές βάσεις Al-Jufra και Brak Al-Shati.

Στις 22 Φεβρουαρίου, το κανάλι Panorama της Λιβύης επικαλέστηκε ανώνυμη πηγή που αποκάλυψε ότι 300 μισθοφόροι Wagner αποσύρθηκαν από το Sukanah και το Wadan και κατευθύνονταν νότια.

Ο αριθμός των μισθοφόρων Wagner στη Λιβύη ποικίλλει ανάλογα την πληροφόρησης, αλλά ο επικεφαλής του Ανώτατου Συμβουλίου του Κράτους Khaled Al-Mishri υπολόγισε τον αριθμό τους σε περίπου 7.000, μαζί με 30 αεροσκάφη.

Στο θέμα της μεταφοράς αυτής αναφέρθηκαν δύο αμερικανοί αξιωματούχοι; Αφενός, ο Πρέσβης των ΗΠΑ στην Λιβύη, Ρίτσαρντ Νόρλαντ, λέγοντας χαρακτηριστικά:

«Δεν είναι καν σαφές ποιος εκφράζει τη ρωσική πολιτική στη Λιβύη — το Υπουργείο Εξωτερικών ή η Βάγκνερ;»

Ο Νόρλαντ είπε επίσης ότι οι ΗΠΑ γνωρίζουν τις αναφορές ότι οι μισθοφόροι μεταφέρονται από τη Λιβύη στην Ουκρανία για να πολεμήσουν υπέρ της Ρωσίας, καθώς και αναφορές για προσπάθειες της Μόσχας να στρατολογήσει ξένους μαχητές εναντίον του Κιέβου. Αφετέρου,την πληροφορία επιβεβαίωσε και ο Stephen Townsend, επικεφαλής της AFRICOMFAL, επικεφαλής των επιχειρήσεων των ΗΠΑ στην Αφρικανική Ήπειρο σε αποκλειστική συνέντευξη του στο VOA news.

Η εληνική παρουσία

Ο πρέσβης της Ελλάδας στην Αλγερία, Γεώργιος Ζαχαριουδάκης, ορίστηκε, με απόφαση του Έλληνα ΥΠΕΞ , Ειδικός Απεσταλμένος του υπουργείου Εξωτερικών για θέματα Λιβύης, σε αντικατάσταση του πρέσβεως Χριστόδουλου Λάζαρη.

Όπως επισημαίνεται από το ΥΠΕΞ, «ο ορισμός Ειδικού Απεσταλμένου του υπουργείου Εξωτερικών για θέματα Λιβύης αποδεικνύει το έμπρακτο και ενεργό ενδιαφέρον της Ελλάδας για τη γειτονική Λιβύη, με την οποία μας συνδέουν μακροχρόνιοι και ιστορικοί δεσμοί». Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα ήταν μία από τις πρώτες χώρες που επαναλειτούργησαν την πρεσβεία τους στην Τρίπολη, τον Φεβρουάριο του 2021, και η πρώτη χώρα που επαναλειτούργησε το Γενικό Προξενείο στη Βεγγάζη, τον Μάιο του 2021.

Παρατηρούμε μια (καθυστερημένη) επαναδραστηριοποίηση της Ελλάδας, μετά την “έκπληξη” που ακολούθησε την υπογραφή του (παράνομου) Τουρκο-Λιβυκού συμφώνου για τα μεταξύ τους θαλάσσια σύνορα (που μοιράζουν μεταξύ τους τμήμα της ελληνικής ΑΟΖ).

 

Γιώργος Παπαγιαννόπουλος, Αρθρογράφος