Αιχμάλωτοι των μοντέλων

 

Του Παναγιώτη Τζουνάκου

Οταν στο βιβλιοπωλείο βρέθηκε μπροστά μου το βιβλίο με τίτλο «Ένας καλύτερος κόσμος είναι εφικτός» με τον υπότιτλο «Να θεμελιώσουμε τον πολιτισμό της κοινωνικής ισότητας» από τις Εκδόσεις Κουκκίδα, δεν χρειάστηκε να το ξεφυλλίσω. Το γεγονός και μόνο ότι μπορεί να είναι εφικτός ένας καλύτερος κόσμος, μια προσδοκία άρχισε να σπάει τα περιχαρακώματα της απελπισίας και του φόβου και να αχνοφαίνεται μια ελπίδα ζωής. Πολύ σύντομα, η αρχική εκτίμηση επιβεβαιώθηκε απόλυτα.

Πρόκειται για μια συλλογική προσπάθεια από έξι καταξιωμένους συγγραφείς, των οποίων η προσφορά είναι ξεχωριστή, με αναλύσεις και θέσεις, με προοδευτικό πάντοτε προσανατολισμό, για τη δημιουργία μιας νέας κοινωνίας στηριγμένης όχι στην εκμετάλλευση και τον υλικό πλουτισμό, αλλά στις διαχρονικές και αναλλοίωτες αξίες του ανθρωπισμού και του πολιτισμού.

Η πρόταση αυτή έρχεται τη στιγμή της πανδημίας του θανατηφόρου ιού, που κατέδειξε το ψεύτικο και σαθρό οικοδόμημα αυτού του κόσμου, με την παγκόσμια κοινότητα να ατενίζει με ταραχή και τρόμο το μέλλον, με τους διαχειριστές της εξουσίας -υπαλλήλους της οικονομικής ολιγαρχίας και των βαρόνων του πλούτου- να παρακινούνται από τα συμφέροντα των φαρμακοβιομηχανιών και όχι από τη σωτηρία της ζωής των απλών ανθρώπων.

Η πτώση του τείχους του Βερολίνου και η διάλυση της ΕΣΣΔ, ενός συστήματος και μιας κοινωνίας υψηλών προσδοκιών, όπου η ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο δεν υλοποιήθηκε, αποτελεί πάντοτε μια πηγή σκέψης και γνώσης μετά την πλήρη επικράτηση του καπιταλισμού, της κοινωνίας των αγορών και της καταναλωτικής πλάνης, της φιλελεύθερης οικονομίας -ασυδοσίας δηλ. της απόλυτης κυριαρχίας του χρήματος.

Οι προσδοκίες διαψεύστηκαν στον τοίχο της υπαρκτής και ακλόνητης αντίληψης και πράξης των λαϊκών στρωμάτων, τότε αλλά και τώρα, που ήταν και είναι το μεγάλο εμπόδιο στην τροποποίηση και την αλλαγή των σχέσεων παραγωγής και των συνθηκών της ζωής, όπου η βελτίωσή της δεν είναι κάτι εύκολο και μπορεί να απαιτήσει κόπους, θυσίες και πολύ χρόνο. Η παγιωμένη αρχή στις παραδοσιακές κατακτημένες επιλογές διαμορφώνουν θέσεις σταθερές και ανελαστικές και αποτελούν τροχοπέδη προς την ανάπτυξη και την πρόοδο.

Μια προσέγγιση έγινε από τον ίδιο τον Λένιν, ο οποίος έγραφε σχετικά: «Η δύναμη της συνήθειας εκατομμυρίων και δεκάδων εκατομμυρίων ανθρώπων είναι η πιο φοβερή δύναμη. Είναι χίλιες φορές πιο εύκολο να νικήσουμε τη μεγάλη συγκεντροποιημένη αστική τάξη, παρά να “νικήσουμε” τα εκατομμύρια των μικρονοικοκυραίων, ενώ αυτοί με την καθημερινή, τη συνηθισμένη, την αφανή, την ασύλληπτη, την αποσυνθετική τους δράση φέρνουν τα ίδια εκείνα αποτελέσματα που χρειάζεται η αστική τάξη και που παλινορθώνουν την αστική τάξη».

Το ξεπέρασμα του καπιταλισμού και η δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου και εφικτού αποτελούν αδήριτη αναγκαιότητα προσβλέποντας στο μέλλον σε μια οικονομία της κοινωνικής ισότητας και ελευθερίας. Οι επαναστατικές διαδικασίες για το ξερίζωμα των κατεστημένων αντιλήψεων και νοοτροπιών θα συντελέσουν στη διαγραφή των ταξικών συμφερόντων, στο ρίζωμα των αυτο-οργανωμένων κοινωνικών ομάδων, την εφαρμογή της άμεσης δημοκρατίας και του δικαιώματος της φυσικής συμμετοχής, με την επανατοποθέτηση του αγαθού της Ελεύθερης Ενέργειας, απορρίπτοντας το σημερινό πανάκριβο και καταστροφικό ενεργειακό μοντέλο και τη δημιουργία μιας νέας οικονομίας βασισμένης στην καθαρή ενέργεια, που θα είναι προσιτή σε όλους. Ένα μικρό δείγμα γραφής του καθένα είναι απαραίτητο.

Κολέμπας Γιώργος: «[…] Γι’ αυτό θα είναι ιδιαίτερης σημασίας η διατύπωση και η υλοποίηση ενός αλληλέγγυου οράματος για το ξεπέρασμα του καπιταλισμού και τη δημιουργία ενός νέου κόσμου, ο οποίος δεν θα είναι ιεραρχικός, αλλά αυτο-οργανωμένος και θα στηρίζεται στο κίνημα των κοινοτήτων για να ικανοποιήσει τη βασικότερη ανάγκη που υπάρχει σήμερα, δηλαδή τη διατήρηση του πλανήτη, η οποία μπορεί να υλοποιηθεί μόνο αν οργανώσουμε την ικανοποίηση, τόσο των ατομικών όσο και των συλλογικών αναγκών, σε αρμονία με τα όρια που βάζουν οι δυνατότητες των οικοσυστημάτων της γης».

Κωνσταντακόπουλος Δημήτρης: «Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε εκ των προτέρων το αν ένας “καλύτερος κόσμος” (οριζόμενος προοπτικά ως καθεστώς γενικευμένης κοινωνικής αυτοδιαχείρισης σε όλα τα επίπεδα) είναι εφικτός. Θα γίνει εφικτός αν εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο παλέψουν για να γίνει. Αν δεν το κάνουν, είτε ο κόσμος μας θα καταστραφεί (το πιθανότερο) είτε θα κυριαρχήσει ένας ολοκληρωτισμός χωρίς ιστορικό προηγούμενο, βασισμένος στις εκθετικά αναπτυσσόμενες τεχνολογίες, στα χέρια ελάχιστων πολυεθνικών εταιρειών και τραπεζών, που ενεργούν στην κλίμακα της ανθρωπότητας όπως ο καρκίνος στο σώμα του ασθενούς ανθρώπου».

Λάμπος Κώστας: «Η οικονομική και κοινωνική ανισότητα δεν έχει να κάνει με την ανθρώπινη φύση, ούτε και με τη διαφορετικότητα μεταξύ των ανθρώπων, αλλά με τη σχέση των κοινωνιών ως συνόλων, ως Εμείς, με τα μέσα παραγωγής. Η οικονομική/κοινωνική ανισότητα αποτελεί την άμεση συνέπεια της ατομικής ιδιοκτησίας πάνω στα μέσα, στους όρους και στα αγαθά της παραγωγής, η βίαιη ανισοκατανομή των οποίων καταλήγει στην εξίσου ακραία και βίαιη ανισοκατανομή του κοινωνικού πλούτου και στη διάσπαση των κοινωνιών στους ελάχιστους εξουσιαστές και στους πολλούς εξουσιαζόμενους».

Λιερός Γιώργος: «Η εγκοσμιότητα, η συμπαθητική σχέση του ανθρώπου με τον κόσμο, είναι μια διαλεκτική σχέση υποκειμένου-αντικειμένου ή καλύτερα το άνοιγμα του υποκειμένου, η δεκτικότητά του στο αντικείμενο, όχι όμως με τη μία, αλλά με διαδοχικά διαβήματα: διαφορετικά ο κόσμος θα διαπερνούσε και θα συνέθλιβε ένα υποκείμενο το οποίο θα είχε μείνει απέναντί του ακάλυπτο, απροστάτευτο, εκπατρισμένο, χωρίς ρίζες. Ο κόσμος όλων των ανθρώπων σχηματίζεται αρθρωτά από πολλούς κόσμους, καθένας από τους οποίους με τη σειρά του εμπεριέχει πλειάδα κόσμων».

Στάμκος Γιώργος: «Μέχρι πού και πότε η ανθρωπότητα θα παραμείνει αιχμάλωτη σε ένα ξεπερασμένο ενεργειακό και οικονομικό μοντέλο, το οποίο δημιουργεί χαοτικές ανισότητες και αθλιότητα, καταστρέφει ανεπανόρθωτα το περιβάλλον και υπονομεύει το μέλλον της ζωής στον πλανήτη Γη; Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός μόνο αν ελευθερώσουμε τις τεχνολογικές δυνατότητές μας για να παράγουμε Ελεύθερη Ενέργεια. Δηλαδή, άφθονη, φθηνή και καθαρή ενέργεια παράγει αποκεντρωμένους και ανανεώσιμους τρόπους από την “ενεργειακή θάλασσα” που μας περιβάλλει».

Χατζηκωνσταντίνου Γιώργος: «Μελετώντας κανείς την ανθρώπινη ιστορία αντιλαμβάνεται το μέγεθος της ανθρώπινης περιπέτειας και την αδιάκοπη προσπάθεια των κοινωνιών για έναν κόσμο καλύτερο. Ο ανθρώπινος πολιτισμός βέβαια είναι γεμάτος από μαύρες σελίδες που συνήθως αποδεικνύουν ότι ο επιδιωκόμενος καλύτερος κόσμος δεν είναι πάντοτε εφικτός, καθώς ξαφνικά οι προσπάθειες ανατρέπονται και το χειρότερο καθίσταται εφικτό».

Ναι, μπορεί ο κόσμος να γίνει καλύτερος, με πίστη και αισιοδοξία στην ελπίδα που μας κρατάει ακόμη όρθιους. Συμμετέχουμε στον διάλογο για τη δικαίωση του κόσμου της κοινωνικής ισότητας ενεργοποιώντας τα κύτταρα της παθητικής στάσης και ρίχνοντάς τα στον αγώνα για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής και την κατάκτηση της ελευθερίας.

*Εκπαιδευτικός-συγγραφέας

Πηγή: www.efsyn.gr, 8 Μαΐου 2021