Δανάη Κολτσίδα : Μεταρρυθμιστικές στρατηγικές στο πεδίο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης – Το πρόβλημα των αρμοδιοτήτων

 

 

Το ζήτημα της σύγχυσης και αλληλοεπικάλυψης των αρμοδιοτήτων των διαφόρων φορέων του – με την ευρεία έννοια – Δημοσίου επανέρχεται συχνά στη δημόσια συζήτηση, όπως έγινε και με αφορμή την πρόσφατη κακοκαιρία «Μήδεια», και φαίνεται να αποτελεί το μόνιμο πρόβλημα της δημόσιας διοίκησης, που διαρκώς διαπιστώνεται χωρίς να επιλύεται.

Στην ανάλυσή της με τίτλο Μεταρρυθμιστικές στρατηγικές στο πεδίο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης – Το πρόβλημα των αρμοδιοτήτων, που δημοσιεύεται από το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς στο πλαίσιο της θεματικής Θεσμοί – Δημοκρατία – Πολιτική, η Δανάη Κολτσίδα, δικηγόρος-πολιτική επιστήμονας και διευθύντρια του ΙΝΠ, που διετέλεσε και μέλος της Επιτροπής για την Αναθεώρηση του Θεσμικού Πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης την περίοδο 2016-2017, επιχειρεί να περιγράψει την έκταση και τις πηγές του φαινομένου, να παρουσιάσει συνοπτικά τις πρόσφατες πρωτοβουλίες που έχουν αναπτυχθεί για το θέμα σε κυβερνητικό επίπεδο και να προτείνει τα βασικά βήματα και προϋποθέσεις μιας συνεκτικής και βιώσιμης στρατηγικής για τον ριζικό ανασχεδιασμό των αρμοδιοτήτων όλων των διοικητικών βαθμίδων.

Εκκινώντας από τον εξ ορισμού διφυή χαρακτήρα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τις εντάσεις και τις δυνατότητες που απορρέουν από αυτόν, επισημαίνεται ότι ένας πλήρης διαχωρισμός των αρμοδιοτήτων σε κάθε θέμα δεν είναι ούτε ευκταίος, ούτε εφικτός, ενόψει της συνθετότητας της σύγχρονης ζωής, γι’ αυτό και μείζον θέμα αποτελεί όχι μόνο η εκκαθάριση και αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων κάθε διοικητικού επιπέδου, αλλά και ο συντονισμός των επιμέρους επιπέδων εκεί όπου απαιτείται συνέργεια και διατήρηση της συναρμοδιότητας.

Σε ό,τι αφορά τις πηγές του φαινομένου της διοικητικής σύγχυσης περί τις αρμοδιότητες, επισημαίνεται ότι αυτές είναι βαθύτερες και δεν εξαντλούνται στη συνήθως αναφερόμενη πολυνομία και την κακή ποιότητα νομοθέτησης στην Ελλάδα. Εντοπίζονται στις αντιφάσεις, τις αμφιθυμίες και τις ασυνέχειες με τις οποίες προχώρησε η οικοδόμηση του θεσμού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά και η αποκέντρωση του κράτους, σε επιμέρους αστοχίες προηγούμενων μεταρρυθμιστικών προσπαθειών, ειδικά στο επίπεδο της γεωγραφικής και διοικητικής διάρθρωσης των ΟΤΑ, αλλά και στο «γκρίζο» χώρο συνύπαρξης ιδιωτικών και δημόσιων φορέων που έχει δημιουργηθεί, ως συνέπεια των τάσεων ιδιωτικοποίησης και ευρύτερα εκχώρησης πεδίων δράσης του δημοσίου σε ιδιώτες.

Όπως σημειώνει η συγγραφέας, "το πλέον συνεκτικό σχέδιο για την αντιμετώπιση του φαινομένου της ασάφειας, σύγκρουσης και επικάλυψης αρμοδιοτήτων, καθώς και της αναποτελεσματικής άσκησής τους από τα διάφορα επίπεδα της δημόσιας διοίκησης διατυπώθηκε στο πόρισμα της Επιτροπής για την Αναθεώρηση του Θεσμικού Πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (2017), ενώ ήδη από το «Πρόγραμμα Κλεισθένης Ι» (ν. 4555/2018) τέθηκαν οι βάσεις ώστε η μεταρρύθμιση των αρμοδιοτήτων να είναι ουσιαστική, αποτελεσματική και βιώσιμη. Αντίθετα, τα στοιχεία που διαθέτουμε μέχρι σήμερα για τις επιλογές της σημερινής κυβέρνησης καταδεικνύουν ότι αυτές κινούνται σε δύο επίπεδα : Αφ’ ενός την κατάργηση ή αδρανοποίηση των μηχανισμών και διαδικασιών, που είχαν ήδη αρχίσει να λειτουργούν και την εκ νέου σύσταση επιτροπής για τις αρμοδιότητες, η οποία δεν κατέληξε σε επίσημο πόρισμα. Και αφ’ ετέρου την, χωρίς την αναγκαία τεκμηρίωση και μελέτη εμμονή στη μεταφορά συγκεκριμένων αρμοδιοτήτων, όπως η εκπαίδευση και η πρωτοβάθμια υγεία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ως άμεσα συνδεδεμένη, όμως, με την μεταφορά μέρους του ΕΝΦΙΑ στους ΟΤΑ, σε αντικατάσταση εν μέρει του μηχανισμού των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ), όπως καταγράφεται και στην «έκθεση Πισσαρίδη».

Τέλος, στο πλαίσιο της ανάλυσης περιγράφονται τα βασικά βήματα για την σε βάθος και βιώσιμη μεταρρύθμιση του σημερινού πλέγματος των αρμοδιοτήτων, αξιοποιώντας καταρχήν την ολοκληρωμένη πρόταση της Επιτροπής για την Αναθεώρηση του Θεσμικού Πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που προαναφέρθηκε. ενώ τονίζεται ότι "μια ολοκληρωμένη στρατηγική θα πρέπει – εκτός των άλλων – να περιλαμβάνει και παρεμβάσεις στο επίπεδο του διοικητικού χάρτη, τόσο των δημόσιων (κρατικών) υπηρεσιών, όσο και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και, κυρίως, να έχει ως στόχο την επανάκτηση δημόσιων υπηρεσιών που σήμερα παρέχονται από ιδιώτες".

 

Μπορείτε να βρείτε ολόκληρη την ανάλυση στο σύνδεσμο που ακολουθεί : https://poulantzas.gr/yliko/danai-koltsida-metarrythmistikes-stratigikes-sto-pedio-tis-topikis-aftodioikisis-to-provlima-ton-armodiotiton/