Εχθρός της Ευρώπης ο Ερντογάν;

της Ειρήνης Αναστασοπούλου

Είναι, εάν έτσι έχει αποφασίσει, απαντά Γάλλος πολιτικός επιστήμων. Για τον Γάλλο πρόεδρο το πρόβλημα είναι πόσο ακόμη θα ανέχεται η “νωθρή” Ευρώπη τον Ερντογάν με τα νεο-οθωμανικά του σχέδια.

Ένα άκρως ενδιαφέρον άρθρο που επιχειρεί να φωτίσει τους λόγους που ο Γάλλος πρόεδρος, ως μόνος στην ΕΕ, έχει σηκώσει σε τέτοιο βαθμό τους τόνους κατά του Τούρκου ομολόγου του και έχει εναντιωθεί στην παραβατικότητά του στην ανατολική Μεσόγειο, εντοπίζουμε στην εφημερίδα die Welt.  Η αρθρογράφος κάνει λόγο για περίοδο παγετώνων στις σχέσεις ανάμεσα στους δύο ηγέτες, οι οποίες έχουν επιβαρυνθεί όχι μόνο με διαφωνίες του κοντινού παρελθόντος, όπως είναι η γενοκτονία των Αρμενίων και ο “σωστός” χαρακτηρισμός της, αλλά και με τον σημερινό ρόλο της Τουρκίας στην Λιβύη και τα πεπραγμένα της στην ανατολική Μεσόγειο. 
“Δεν περιμένει τη νωθρή Ευρώπη ο Μακρόν”
“Οι Γάλλοι δεν μπορούν να ξεχάσουν ότι οι Τούρκοι χρησιμοποίησαν την αμερικανική εκστρατεία το 2019 για να επιτεθούν στρατιωτικά κατά των Κούρδων στη Β. Συρία” υπενθυμίζει η αρθρογράφος. “Και ότι στο κατώφλι της ΕΕ, στην ανατολική Μεσόγειο, υπάρχει ανάφλεξη, έχει εκνευρίσει τους Γάλλους. Αυτό που ξεκίνησε ως λεκτικές επιθέσεις και στοχευμένες προσβολές, έχει εξελιχθεί στο μεταξύ σε παιγνίδι επίδειξης στρατιωτικής ισχύος. Εάν δεν επρόκειτο για τη Μεσόγειο, η πιο ενδεδειγμένη εικόνα θα ήταν αυτή της πυριτιδαποθήκης”. Αλλά τι είναι αυτό που ωθεί τον Μακρόν να αναμειγνύεται τόσο ενεργά σε αυτήν την αντιπαράθεση εδαφικών αξιώσεων από την Τουρκία, σε μια πλούσια σε ενεργειακά αποθέματα περιοχή; “Το ενδιαφέρον του Γάλλου προέδρου δεν αφορά μόνο τις ενεργειακές πηγές, αλλά πολύ περισσότερο ένα γεωπολιτικό ερώτημα αποφασιστικής σημασίας” απαντά η αρθρογράφος. “Πόσο μακριά θα αφήσει η Ευρώπη τον Ερντογάν στην εκστρατεία του για μια νέα Οθωμανική Αυτοκρατορία; Σε αυτό το θέμα ο Μακρόν δεν περιμένει τη νωθρή υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά θέλει να δημιουργήσει δεδομένα”. 

Εξαιρετικά ψυχρές οι σχέσεις μεταξύ Ερντογάν-Μακρόν

Αλλά είναι η Τουρκία εχθρός μας; Σε αυτήν την απλή, αλλά ωμή ερώτηση συνοψίζει η εφημερίδα Ouest France τη διένεξη. Η γερμανική εφημερίδα μεταφέρει την απάντηση που δίνει η γαλλική διπλωματία. “ Όχι, θα ήταν παράλογο να θεωρεί κανείς εχθρό έναν νατοϊκό εταίρο, αλλά ο Γάλλος πολιτικός επιστήμων Μπρουνό Τερτέ διασαφηνίζει σε μιαν ανάλυσή του ότι εάν ο Ερντογάν έχει αποφασίσει να είναι ο εχθρός της Ευρώπης, τότε πρέπει να τον αντιμετωπίζει κανείς ως τέτοιον”. 
Η “καλή” Μέρκελ, ο “κακός” Μακρόν για τον Ερντογάν
Στο άρθρο γίνεται περιγραφή της πολυπλοκότητας του ζητήματος και των γεγονότων που προηγήθηκαν της επιδείνωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων και συνεχίζει: “Πρόκειται για το ερώτημα, πόσο σοβαρά αντιμετωπίζεται η ΕΕ από τις μεσογειακές χώρες και πώς αντιμετωπίζει τον Τούρκο πρόεδρο, που φαίνεται να μην τηρεί πλέον κανένα κανόνα, ακόμη κι αυτούς που ο ίδιος διαπραγματεύτηκε με τους Ευρωπαίους και ενέκρινε… Αλλά μήπως ανακατεύεται ο Μακρόν σε θέματα που δεν τον αφορούν;  Ή μήπως είναι ο μοναδικός Ευρωπαίος ηγέτης που μπορεί να εναντιωθεί στον Τούρκο πρόεδρο; Μήπως ο ευρωσωτήρας Μακρόν με τις γρήγορες αντιδράσεις του σε κρίσιμες καταστάσεις προωθεί την ευρωπαϊκή πολιτική ή μήπως την υπονομεύει; Εάν ρωτήσει κανείς σχετικά συμβούλους του Μακρόν, δεν δίνουν συγκεκριμένες απαντήσεις. Το Μέγαρο των Ηλυσίων αφήνει να εννοηθεί ότι ο Ερντογάν πρέπει να σταματήσει την επίδειξη στρατιωτικής δύναμης που επιδεινώνει την κατάσταση. Γίνεται λόγος για επιθετική πολιτική της Τουρκίας και για άμεσα συμφέροντα της Ευρώπης στην ανατολική Μεσόγειο. Με άλλα λόγια η Μέρκελ προσπαθεί να αποκλιμακώσει, ο Μακρόν επιδεικνύει ισχύ. Και οι δύο προς το συμφέρον της Ευρώπης. Ίσως να έχουν διαχωρίσει τους ρόλους του καλού και του κακού… Οι Γάλλοι δεν θέλουν να εκβιάζονται. Οι συνεχείς τουρκικές απειλές για ανεξέλεγκτα κύματα μεταναστών εντυπωσιάζουν τους Γάλλους λιγότερο από την Γερμανίδα καγκελάριο, που διαπραγματεύτηκε τη συμφωνία με την Άγκυρα”.

Το Μέγαρο των Ηλυσίων αφήνει να εννοηθεί ότι ο Ερντογάν πρέπει να σταματήσει την επίδειξη στρατιωτικής δύναμης που επιδεινώνει την κατάσταση

Εν κατακλείδι, το άρθρο μεταφέρει απόψεις πολιτικών συμβούλων του Μακρόν, για το τι ωθεί τον Γάλλο πρόεδρο να δείχνει τόση υπερκινητικότητα. “Η Γαλλία έχει μόνο ένα στόχο, να διασαφηνίζει άκρως περιπλεγμένες σχέσεις. Το φυσικό αέριο είναι το λιγότερο. Τα αποθέματα είναι κάτω από τον βυθό της θάλασσας, αγωγοί για την μεταφορά του δεν υπάρχουν, ίσως η εμπορική εκμετάλλευση να μην είναι κερδοφόρα. Άρα, πολύ περισσότερο πρόκειται για το ερώτημα, ποιος έχει το λέγειν στην ανατολική Μεσόγειο, και πώς αντιδρά κανείς στις νεο-οθωμανικές βλέψεις του Ερντογάν. Ακόμη κι αν οι ακτές της Γαλλίας βρίσκονται δυτικά, οι Γάλλοι αισθάνονται να θίγονται από τις ξιφομαχίες των Τούρκων. Η Μεσόγειος βρίσκεται πιο κοντά από τη Βαλτική. Τα σχέδια φυσικού αερίου είναι το καύσιμο της διένεξης, ο εθνικισμός το σπίρτο”. 
Ειρήνη Αναστασόπουλου, πηγή DW