Γρηγόρης Αυξεντίου

Κωστή και Ελευθερία, καλημέρα και καλή Άνοιξη.

Βρέστε την ευκαιρία από τα μέσα του Μάρτη και μέχρι το τέλος Απριλίου να επισκεφθείτε με φίλους σας την κυπριακή ύπαιθρο. Με τις φετινές πλούσιες βροχές και τους ήλιους που ακολουθούν, θα υπάρξει μια έκρηξη χρωμάτων μοναδική. Αξίζει να το ζήσετε για λίγο μακριά από την τσιμεντούπολη.

Μεθαύριο Κυριακή, 3 Μαρτίου, είναι η επέτειος της θυσίας του υπαρχηγού της ΕΟΚΑ Γρηγόρη Αυξεντίου, στις 3 Μαρτίου 1957 στο Μαχαιρά. Είναι ένα γεγονός που το έζησα μικρός, 10 χρόνων, και δεν το ξεχνώ ποτέ. Το χωριό μας απέχει μόνο δέκα μίλια από το Μαχαιρά και τότε οι Άγγλοι μας επέβαλαν κατ’ οίκον περιορισμό, το λεγόμενο curfew, μας έκλεισαν το δημοτικό σχολείο και το γήπεδό μας γέμισε ελικόπτερα. Όταν τα κατάφεραν οι Άγγλοι πέτυχαν να σκοτώσουν τον Αυξεντίου βάζοντας φωτιά στο κρησφύγετό του, μερικοί στρατιώτες που είχαν καταλάβει το σπίτι του παππού μου, επειδή εκεί λειτουργούσε το μοναδικό δασικό τηλεφωνικό κέντρο της κοινότητας, μας κορόιδευαν πανηγυρίζοντας ότι διέλυσαν την ΕΟΚΑ. Θυμάμαι επίσης ότι μια εβδομάδα μετά το γεγονός, ο πατέρας μου, που είχε λεωφορείο, μάς πήγε μαζί του, εμένα και την αδελφή μου , στο Μαχαιρά, για να δούμε από κοντά τον τόπο της θυσίας του Γρηγόρη και να θυμόμαστε. Ήταν όλα ακόμα τόσο νωπά, μύριζε η βενζίνη και το καμένο. Στο χώρο του κρησφυγέτου η αδελφή μου βρήκε ένα κομμάτι από την πήλινη κανάτα που χρησιμοποιούσαν οι αντάρτες για νερό με σημάδια αίματος και καπνιάς, το πήρε μαζί της με ένα φύλλο δάφνης που υπήρχε εκεί και αργότερα το παρέδωσε στο Μουσείο Αγώνος, όπου υπάρχει μέχρι σήμερα.

Ο Γρηγόρης Αυξεντίου, μαζί με τον Κυριάκο Μάτση, είναι για μένα οι κορυφαίοι ήρωες του κυπριακού αγώνα. Ήταν και οι δύο ώριμοι και συνειδητοποιημένοι. Θυσιάστηκαν, όχι δεχόμενοι μια σφαίρα σε ώρα μάχης, αλλά μέσα στο κρησφύγετό τους, αφού πέρασαν πολλές ώρες περικυκλωμένοι από δεκάδες στρατιώτες, χωρίς καμιά ελπίδα διαφυγής. Αντιμετώπισαν το ηθικό δίλημμα ζωή ή θάνατος μόνοι. Μπορούσαν να παραδοθούν και να ζήσουν, κανείς δεν θα τους κατηγορούσε γι’ αυτό, και με την ανεξαρτησία σίγουρα θα γινόντουσαν υπουργοί ή κάτι ανάλογο. Διάλεξαν τη θυσία, δίνοντας απτό παράδειγμα ηρωισμού στους συναγωνιστές τους και μήνυμα σε όλο τον κόσμο -περιλαμβανομένων και των αποικιοκρατών Άγγλων- ότι οι Έλληνες της Κύπρου αγωνίζονται για την ελευθερία, αυτό το υπέρτατο αγαθό για κάθε άνθρωπο. Ο Αυξεντίου, όταν τον κάλεσαν να παραδοθεί, απάντησε με το σπαρτιατικό «μολών λαβέ», ο δε Μάτσης φωνάζοντας «αν θα βγω, θα βγω πυροβολών».

Γι’ αυτό και η θυσία τους προκάλεσε μεγάλη συγκίνηση. Ο μεγάλος Έλληνας ποιητής Γιάννης Ρίτσος άρχισε από την ίδια μέρα της θυσίας του Αυξεντίου να γράφει το ποίημα «Αποχαιρετισμός», το οποίο τέλειωσε σε λίγες μέρες και του το αφιέρωσε. Ένα απόσπασμα του ποιήματος το μελοποίησε ο Μάριος Τόκας.

Λέει: Λάβετε, φάγετε.

          Τούτο εστί το σώμα και το αίμα.

          Το σώμα και το αίμα του Γρηγόρη Αυξεντίου.

          Ενός φτωχόπαιδου είκοσι εννιά ετών, απ’ το χωριό Λύση.

          Οδηγού ταξί το επάγγελμα.

          Πού μαθε στη σχολή του αγώνα,

          τόσα μόνο γράμματα, όσα να γράφουν τη λέξη Ελευθερία.

Σημειώστε ότι ο Αυξεντίου ήταν απόφοιτος της Σχολής Εφέδρων Αξιωματικών της Ελλάδας και ο Μάτσης πτυχιούχος γεωπόνος, του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Αυτά, γιατί θέλω να μοιράζομαι μαζί σας τις μνήμες και τα πιστεύω μου.

Ο πατέρας σας.

Υ.Γ. Προσέξτε στο ποίημα του Ρίτσου τη φράση «οδηγού ταξί το επάγγελμα». Γράφει το επάγγελμα όχι στο επάγγελμα, όπως λένε και γράφουν λανθασμένα πολλοί.