Του καθηγητή

του Γιώργου Σταματόπουλου 

Τα φασιστοειδή που επιτέθηκαν στον καθηγητή Κοινωνικής Λαογραφίας [Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων], Βασίλη Νιτσιάκο, ασφαλώς δεν γνωρίζουν το σπουδαίο έργο του, που συνδέει τις απαρχές της συνύπαρξης με τις σύγχρονες μορφές διαβίωσης και το πόσο σημαντικό είναι αυτό για την ιστορία και τον πολιτισμό.

Η άνανδρη εναντίον του επίθεση σημαίνει ότι δεν έχουν διαβάσει τα βιβλία του και αγνοούν την ακάματη εργασία του σε κρίσιμους τομείς, όπως είναι η εθνογεωγραφία, ο αυτοπροσδιορισμός, οι κοινότητες, οι μικρές κλίμακες κοινωνικής οικονομίας κ.ά. Μάλιστα είναι η δεύτερη φορά. Δεν αντέχεται το ανεξάρτητο πνεύμα, δεν αντέχεται η αλήθεια που πολλές φορές δεν είμαστε έτοιμοι οι περισσότεροι να την ακούμε.

Δεν αρέσει σε πολλούς η επιμονή του στον ιστορικό πυρήνα εννοιών και στερεοτύπων και η αποϊδεολογικοποίηση μορφωμάτων, όπως π.χ. οι κοινότητες [μια και πολύς λόγος γίνεται τελευταία για έναν ιδανικό τάχα κοινοτισμό].

Αντιλαμβάνεται μεν τις μικρές κοινωνικές οντότητες ως οργανισμoύς ή συστήματα με αξιοσημείωτο βαθμό αυτάρκειας, εσωτερικής συνοχής, αρμονικής συνύπαρξης και αυτορρύθμισης των εσωτερικών σχέσεων και λειτουργιών, έως πρόσφατα, διαπιστώνει όμως ότι εκδηλώνεται πρόβλημα όταν αυτές οι κοινότητες εντάσσονται στο παγκόσμιο σύστημα και χάνουν τα στοιχεία που καθόριζαν την υπόστασή τους.

Ξέρω ότι ο καθηγητής είναι ερωτευμένος με το έργο του [και τους φοιτητές του αλλά και τον τόπο του, την άπειρο Ηπειρο]. Με μια αγκ[υ]λίτσα πάντα για στήριγμα αναρριχάται στα βουνά, μόνος ή με φοιτητές του Πανεπιστημίου και: ερευνούν, συζητούν, μαζεύουν υλικό πολύτιμο για να το επεξεργαστούν αργότερα στις αίθουσες διδασκαλίας και έρευνας. Πάνε σε χορούς, σε ανταμώματα, σε ρακοκάζανα, σε αρμέγματα και κουρές, σε πανηγύρια. Ακούραστος.

Μαζί και οι φοιτητές. Δεν χρειάζεται έπαινο· μιλούν οι πράξεις και το έργο και κυρίως οι ίδιοι οι κατά καιρούς φοιτητές. Καλό θα είναι η πανεπιστημιακή κοινότητα να θωρακίσει τον χώρο των επιστημόνων της - αλλά και η κοινωνία των Ιωαννίνων.

Ας μου επιτραπεί να μεταφέρω λίγες μόνο αράδες από το κεφάλαιο «Χορός και συμβολική έκφραση της κοινότητας» από το βιβλίο «Οι ορεινές κοινότητες της Βόρειας Πίνδου» [«Πλέθρον»]:

Το κάλεσμα σε αυτό το κοινωνικό γεγονός, που ενώνει τα μέλη της κοινότητας και ανανεώνει τους δεσμούς του για μια ακόμη φορά, θέτει σε λειτουργία όλες εκείνες τις ψυχικές και ιδεολογικές διεργασίες που κρατούν την κοινότητα ζωντανή και θωρακισμένη απέναντι σε εξωτερικούς κινδύνους, πραγματικούς και συμβολικούς, αιώνες τώρα (...) Σε έναν τεράστιο κύκλο, η κοινότητα χορεύοντας διατρανώνει την ενότητά της και, το πιο σημαντικό, ίσως διακηρύσσει με αυτόν τον μεγαλοπρεπή τρόπο ότι είναι εκεί, στον χώρο όπου για αιώνες οι πρόγονοί τους επαναλάμβαναν το ίδιο πράγμα αναπαράγοντας την ιδέα και τα ιδανικά της κοινότητάς τους (...) Ο χορός αυτός, με την καθολική συμμετοχή που τον χαρακτηρίζει, αποτελεί άριστη ευκαιρία γνωριμίας μεταξύ των νέων

ΠΗΓΗ  ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ