Η ΜΑΥΡΗ 11η ΣΕΠΤΕΜΒΡΗ

του Γιάννη Ζήβα

Πέρασαν κιόλας δεκαεπτά χρόνια από την τρομακτική εκείνη επίθεση στους δίδυμους πύργους της Νέας Υόρκης, που εκτός από τα πολυάριθμα θύματα που επέφερε, σήμανε την έναρξη μιάς δήθεν αντιτρομοκρατικής εκστρατείας---υστερίας, από τον αρχιτρομοκράτη που ακούει στο όνομα ΗΠΑ, αλλά και από τους υποτακτικούς τους, δηλαδή τις άλλες χώρες της Δύσης, Βρετανία, Γαλλία, Ιταλία κ.α. Ήλθε ως μάννα εξ ουρανού για τα γεράκια του ΝΑΤΟ η πρόκληση αυτή, για να εξαπολύσουν τις επιθέσεις τους στην Μέση Ανατολή, να εγκαταστήσουν ειδικές μονάδες βασανισμού εκατοντάδων ανθρώπων που τους θεωρούσαν υπόπτους και να καταστρέψουν οικονομικά ολόκληρες χώρες (Ιράκ, Αφγανιστάν, Πακιστάν). Τα αποτελέσματα αυτών των τρομοκρατικών εκστρατειών της Δύσης είναι σήμερα παραπάνω από ορατά και δύσκολα θα εξαλειφθούν.

Αυτή η μαύρη επέτειος όμως δεν μπορεί να σβήσει την άλλη μαύρη μέρα, την αποφράδα ημέρα για τον λαό της Χιλής, όταν πρίν 45 χρόνια (1973) στα πλαίσια του σχεδίου "Κόνδωρ" της CIA, επιβαλλόταν μία από τις πιό βάναυσες δικτατορίες που έχει γνωρίσει ο πλανήτης.

Μετά από τρία χρόνια (1970-1973),εφαρμογής ενός σοσιαλιστικού προγράμματος υπό την ευγενή μορφή του οραματιστή Σαλβαδόρ Αλλιέντε, η πίσω αυλή της αμερικάνικης υπερδύναμης έπρεπε να μπεί στο μαντρί.
Πρίν την ανάληψη της εξουσίας από τον Αλλιέντε, η περίοδος του Εντοάρντο Φρέϊ χαρακτηρίστηκε από δειλά βήματα ενίσχυσης του λαϊκού εισοδήματος και αποτυχημένες απόπειρες ελέγχου της παραγωγής χαλκού. Πολλά μπορούν να γραφτούν για την αποτυχία του σοσιαλιστικού πειράματος στην Χιλή. Εδώ θα περιορισθούμε στην βασική παράμετρο του ζητήματος, που άπτεται του ορίζοντα της περίφημης Λαϊκής Ενότητας (Uniidad Popular). Ενώ το προοδευτικό πρόγραμμα της Λαϊκής Ενότητας έθεσε σε εφαρμογή την εθνικοποίηση της εξορυκτικής βιομηχανίας χαλκού, τον αναδασμό της γής, την ενίσχυση της γυναίκας και την αναβάθμιση της Παιδείας με τα λαϊκά προγράμματα επιμόρφωσης, άφησε ανεπηρέαστους τους στυλοβάτες του συστήματος, δηλαδή τον στρατό, την αστυνομία, την εκκλησία και την δικαστική εξουσία. Αυτή ήταν και η αχίλλειος πτέρνα της Λαϊκής Ενότητας. Ακόμη και ο επικεφαλής της χούντας, ο αιμοσταγής Αουγκούστο Πινοτσέτ, παρέμενε στην εξουσία των ενόπλων δυνάμεων, κατά το τελευταίο διάστημα της περιόδου Αλλιέντε.
Η χούντα κατέλυσε κάθε δημοκρατικό θεσμό της χώρας, επέβαλε μία άγρια τρομοκρατία, με εξαφανίσεις, εκτελέσεις και φρικτά βασανιστήρια εναντίον κάθε δημοκράτη πολίτη. Μεταξύ των πρώτων θυμάτων του αιμοσταγούς καθεστώτος υπήρξε ο ίδιος ο πρόεδρος Αλλιέντε , που σκοτώθηκε ή αυτοκτόνησε στο προεδρικό μέγαρο Λα Μονέδα , αλλά και μία άλλη φωτεινή προσωπικότητα, ο συνθέτης και βάρδος της Χιλής Βίκτωρ Χάρρα, του οποίου συνέθλιψαν τα δάκτυλα του χεριού του πρίν τον εκτελέσουν. Η εμβληματική φυσιογνωμία του μεγάλου ποιητή Πάμπλο Νερούδα έφυγε από την ζωή λίγο καιρό μετά την επιβολή της δικτατορίας. Υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις ότι δεν πέθανε από κάποια ασθένεια, αλλά από δηλητηρίαση με ένεση που του έγινε ενώ νοσηλευόταν.
Πέραν της κατάλυσης των δημοκρατικών θεσμών, η Χιλή στο οικονομικό πεδίο δοκιμάστηκε από την επιβολή των συνταγών της Σχολής του Σικάγου και των θεωριών του Φρίντμαν, δηλαδή της άκρως νεοφιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής με αποτέλεσμα την εξαθλίωση των μικρομεσαίων στρωμάτων, των αγροτών και εργατών και την ενίσχυση των μεγάλων μονοπωλιακών κολοσσών και των γαιοκτημόνων.
Η δικτατορία διάρκεσε δεκαεπτά χρόνια , μέχρι το 1990, και οι πληγές που άφησε στο σώμα της μακρόστενης αυτής λωρίδας γής που λέγεται Χιλή, είναι ακόμη ανεπούλωτες. Οι μετέπειτα κυβερνήσεις δυστυχώς δεν έχουν θίξει παρά ελάχιστα τα στεγανά των καθαρμάτων του στρατού και ιδιαίτερα της αστυνομίας, που απολαμβάνουν την ελευθερία τους δυστυχώς μέχρι και σήμερα ακόμη, με ελάχιστες εξαιρέσεις.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι μία εξαιρετική απεικόνιση της μαύρης εποχής της δικτατορίας παρουσιάζεται μέσα από το έργο του χιλιανού πεζογράφου Λούϊς Σεπούλβεδα αλλά και το κινηματογραφικό έργο "Κατάσταση Πολιορκίας".
Σημείωση : Η Χιλή έχει έκταση 757.000 τ.χ. και πληθυσμό 14.500.000 κατοίκους με κύριο γεωμορφολογικό χαρακτηριστικό την επιμήκη μορφή της (πάνω από 4000 χιλιόμετρα μήκος και πλάτος μόλις 100-200 χιλιόμετρα). Βρίσκεται στην νοτιοδυτική πλευρά της νοτιοαμερικανικής ηπείρου δυτικά της Αργεντινής οριζόμενης απ' αυτήν με την ραχοκοκκαλιά των Άνδεων (υψηλότερη κορυφή Ακονκάγκουα στα 6992 μέτρα). Πρωτεύουσα το Σαντιάγκο και κυριότερες πόλεις το Βαλπαράϊσο, Τεμούκο, Αντοφαγκάστα, Τσιλοέ κλπ. Κύρια παραγωγή : χαλκός. Αξίζει να σημειωθεί ότι στον βορρά της χώρας εκτείνεται μία από τις ξηρότερες ερήμους της Γής, η Ατακάμα. Στο νοτιότατο άκρο μοιράζεται με την γείτονα Αργεντινή την Γή του Πυρός, με την περίφημη διάβαση των στενών του Μαγγελάνου.