Υπάρχει πάλη των τάξεων;

του Περικλή Κοροβέση

Ετυχε και σε μας να λάχει μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Πριν από μας, και άλλοι είχαν αυτήν την εύνοια της τύχης. Τόσο στην ευρύτερη πατρίδα μας, την Ευρώπη, όσο και στη μακρινή Λατινική Αμερική.

Αν εξαιρέσει κανείς τη χρυσή περίοδο της Ευρώπης 1945-1975, όπου οι Σοσιαλδημοκράτες, σε μεγάλο βαθμό, διαμόρφωναν τη λεγόμενη κοινωνική Ευρώπη, οι μετέπειτα κυβερνήσεις της Αριστεράς, μετά την επικράτηση του Νεοφιλελευθερισμού, αν δεν μας έλεγαν πως ήταν αριστερές, δεν θα το καταλαβαίναμε.

Οπως πάλι δεν καταλάβαμε πως περίπου το μισό του πλανήτη που ήταν κομμουνιστικό (Ανατολικό Μπλοκ, ΕΣΣΔ, Κίνα, Βιετνάμ), μέσα σε μια νύχτα, έγινε καπιταλιστικό. Και κάποια κράτη πέρασαν στην Ακρα Δεξιά, πρωτοστατούσης της Ουγγαρίας. Και από αυτή την άποψη έχει δίκιο ο Φουκουγιάμα, όταν μιλάει για το τέλος της Ιστορίας. Πέραν του καπιταλισμού, ουδέν υπάρχει.

Αυτή η σοφία θυμίζει τη θυμοσοφία του δικού μας λαού που λέει: «Και στον δήμαρχο να πας, γαϊδουρινή θα την εφάς». Και έτσι τα πράγματα είναι μοιραία. Οσο σοσιαλισμό κι αν φυτέψεις, καπιταλισμός θα σου βγει. Βέβαια, ο διαπρεπής φιλόσοφος δεν έχει καταλάβει τίποτα από την Ιστορία. Είναι απλά προπαγανδιστής του καπιταλισμού. Και η προπαγάνδα του πιάνει.

Μήπως από τον κρατικό καπιταλισμό πήγαμε στον κανονικό καπιταλισμό και ονομαζόταν κομμουνισμός; Ρώτησαν κάποτε έναν διάσημο καπιταλιστή αν υπάρχει η πάλη των τάξεων. Και απάντησε χαμογελώντας: «Ασφαλώς και υπάρχει. Αλλά το παιχνίδι μοιάζει σαν να είναι στημένο. Κερδίζουμε πάντα εμείς».

Και αυτό είναι το πραγματικό ερώτημα. Γιατί από τότε που ανακαλύφθηκε ο όρος «πάλη των τάξεων» (ο Μαρξ αποποιείται την πατρότητα του όρου) και έγινε αποδεκτός σαν μια κίνηση της Ιστορίας ή, αν θέλετε, ένας βηματισμός της, γιατί -όχι πάντα- νικάει η άρχουσα τάξη;

Οταν λέμε κοινωνική τάξη, δεν πρέπει να τη συγχέουμε με τα πολιτικά κόμματα. Η μάχη δεν δίνεται στη Βουλή (εκεί μπορεί να φτάσει ο απόηχός της), αλλά στην κοινωνία. Σε μια εποχή σύγχυσης, όπου διαδίδονται τα πιο ύποπτα πράγματα (Δεν υπάρχει πια σήμερα διάκριση μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς ή η πάλη των τάξεων είναι επινόηση;

Ακόμα, δεν υπάρχει κοινωνία, υπάρχουν μόνο άτομα κ.λπ.), καλό είναι να ξαναδούμε τα πράγματα από την αρχή. Την Αριστερά δεν θα πρέπει να τη βρίσκουμε στη ρητορική της, αλλά στην πράξη και να την αναγνωρίζουμε από κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Πρώτο, η εξάλειψη της φτώχειας και η εξασφάλιση της ευημερίας για όλους. Κοινωνία αλληλέγγυα και όχι ανταγωνιστική.

Ισες δυνατότητες για όλους, εξάλειψη κάθε δικτατορίας. Ελαχιστοποίηση του χρόνου εργασίας και μεγέθυνση του ελεύθερου χρόνου για την ευχαρίστηση ως αυτοσκοπό. Αναδιανομή του πλούτου σε αυτούς που τον παρήγαγαν.

Αυτά τα αναφέρουμε ενδεικτικά, γιατί υπάρχουν και πολλά άλλα που δεν μας επιτρέπει ο χώρος να τα εκθέσουμε. Και ακόμα δύο. Ειρήνη και Περιβάλλον. Ενας Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος είναι πιο κοντά από ό,τι φανταζόμαστε. Τώρα έχουμε περιφερειακούς πολέμους διά αντιπροσώπων.

Τι σημαίνει η περικύκλωση της Κίνας και της Ρωσίας από ΗΠΑ και ΝΑΤΟ; Ο πλανήτης μπορεί να καταστραφεί, αν συνεχισθεί η λεγόμενη ανάπτυξη με αυτούς τους ρυθμούς και με αυτά τα ορυκτά καύσιμα. Σε αυτό συμφωνούν όλοι. Οι διαφωνίες είναι για το πότε. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο θα τοποθετούσαμε την Αριστερά και στο σημείο που πολεμάει γι’ αυτά.

Η Δεξιά ορίζεται πιο απλά και με μια λέξη. Κέρδος και τίποτα άλλο. Το 1% των πλουσίων έχει το 99% του πλούτου όλου του πλανήτη (σύμφωνα με άλλους υπολογισμούς και ακόμη μικρότερο) και έχει την απόλυτη εξουσία (οικονομική, πολιτική, μιντιακή). Και, για να κρατήσει την εξουσία της, πρέπει να διαλύσει μια Αριστερά όπως την περιγράψαμε στην προηγούμενη παράγραφο. Και εδώ είναι αυτό που λέμε πάλη των τάξεων.

Σε αυτά τα χαρακτηριστικά που αναφέραμε ως Αριστερά, υπάρχουν κινήματα, πολλά περισσότερα από ό,τι γνωρίζουμε σε όλο τον κόσμο. Αλλά αυτές οι ειδήσεις δεν περνούν ποτέ από τα ΜΜΕ-στυλοβάτες του συστήματος. Και η εναλλακτική πληροφόρηση φτάνει μόνο στους μεμυημένους. Ποτέ στην κοινωνία που την αφορά άμεσα.

Ισως εδώ θα πρέπει να διορθώσουμε και τον κ. καπιταλιστή που παίζει την ταξική πάλη μονότερμα. Πέρα από την Αθηναϊκή Δημοκρατία του 5ου-4ου αιώνα, που ήταν θρίαμβος της ταξικής πάλης των πολλών (σύμφωνα με κάποιους μελετητές, αυτό το μοντέλο επικράτησε και σε άλλες πόλεις μέχρι τον 2ο αιώνα π.Χ.). Εντούτοις αυτό το μοντέλο δεν μελετήθηκε στην Ευρώπη, παρά μόνον πρόσφατα. Η Ρώμη και η ολιγαρχία της στάθηκε πρότυπο (Εξ ου ο Καίσαρ, Κάιζερ, Τσάρος όλα ίδια λέξη). Υπάρχουν από την πρόσφατη Ιστορία μας, τρεις ακόμα θρίαμβοι της πάλης των πολλών.

Η Γαλλική Επανάσταση (1789), η Παρισινή Κομμούνα (1871) και η Ρωσική Επανάσταση (1917). Πέρα από την Παρισινή Κομμούνα, που κατάργησε το κράτος και που πνίγηκε στο αίμα (από τα μεγάλα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας), οι υπόλοιπες δύο δεν νικήθηκαν από κανέναν αντίπαλο, αλλά από τις ηγεσίες τους. Η Γαλλική Επανάσταση νικήθηκε από τους Ιακωβίνους και κράτησε τέσσερα έτη.

Στη Ρωσία κράτησε έναν χρόνο (1917-1918) και νικήθηκε από τους μπολσεβίκους. Δεν ξέρω αν έπεισα τον κ. καπιταλιστή, αλλά από τότε η τάξη του κοιμάται με αυτόν τον εφιάλτη. Και στη βάση αυτού του εφιάλτη χαράζουνε πολιτική οι άρχοντες. Η ζωή παλεύει παντού και πάντα. Αλλά οι νεκροί δεν το καταλαβαίνουν. Και η ταξική πάλη συνεχίζεται.