'Άγια ζώνη ΙΙ" : Ένα πλοίο ταξιδέβον...

του Γιάννη Σχίζα

Δημοσιεύτηκε στο "Δρόμο της Αριστεράς" στις 16.9.17

"Ένα πλοίο ταξιδέβον- με υπέροχων καιρών - εφνιδίως εξοκείλει - ανοιχτά των Αζορόν - κι ένας νέος με μια νέα- οραιώτατα παιδιά- φτάνουν κολυμβών γενέως - εις πλησίων αμμουδιά"- ζ'οντες βίον πρωτογόνου - και ο νέος με την κόρη - κοίταζαν και  κάπου -κάπου  εάν έρχετε βαπόρι"

https://www.youtube.com/watch?v=nh8C-b86BUM

Οι στίχοι του Μέντη Μποσταντζόγλου στο γνωστό τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη - με ερμηνευτή τον Γρηγόρη Μπιθικώτση - σαρκάζουν τον  γλωσσικό καθωσπρεπεισμό εκείνης της εποχής, σαρκάζουν  μια βύθιση πλοίου  λογικώς παράλογη, ακόμη σαρκάζουν την  "αρπαχτή" έστω και σε προβληματικές συνθήκες.... 60 χρόνια μετά η Μποσταντζόγλια διακωμώδηση επαναλαμβάνεται ως τραγωδία : Το πλοίο ήταν "ταξιδέβον" από το 1972 , είχε δηλαδή κλείσει κανονική 45ετία(!)παρά το γεγονός ότι  όφειλε  να  πάψει να είναι "ταξιδέβον" από το 2003...Το πλοίο βίωνε τις πλέον υπέροχες συνθήκες , δηλαδή ήταν ελλιμενισμένο και μάλιστα στις ιδιαίτερες συνθήκες ηρεμίας που πλειοψηφούν το καλοκαίρι στις ελληνικές θάλασσες...

Οι εξηγήσεις που δόθηκαν μέχρι στιγμής γι αυτό το "τυχαίο ατύχημα" προκαλούν αρκετά ερωτηματικά. Το primum movens (=πρώτο κινούν)  της όλης περιβαλλοντο-φονικής διαδικασίας ήταν η   κλίση που πήρε το πλοίο , με αποτέλεσμα να πάρει νερά στο μηχανοστάσιο και να βυθιστεί : Αλλά η  κλίση θα μπορούσε να θεωρηθεί "ακατανόητη" έως "ύποπτη" μέσα στις συγκεκριμένες "λιμναίες" συνθήκες του χώρου ελλιμενισμού, εκτός εάν υιοθετούντο οι θεωρίες της βασκανίας... Ο πλοιοκτήτης και  το Υπουργείο έσπευσαν να δηλώσουν την ύπαρξη όλων των πιστοποιητικών αξιοπλοϊας, χωρίς όμως να πείσουν για τις πραγματικές δυνατότητες ενός σκάφους, που επί 8 χρόνια έμεινε  παροπλισμένο.

Ο ΡΥΠΑΝΤΗΣ Ο ΜΙΚΡΟΣ, Ο ΜΕΓΑΣ...

 Η κλίση που πήρε το πλοίο  και όσα επακολούθησαν,  διοχέτευσαν στον θαλάσσιο χώρο μια ποσότητα αργού πετρελαίου περίπου 2500 τόνων, που ήταν ταυτόχρονα μικρή αλλά και μεγάλη :

Μικρή όσον αφορά τα μεγάλα μεγέθη των διαρροών πετρελαίου σε διάφορα διεθνή περιστατικά- όπως ήταν στην περίπτωση του Amoco Haven στη Μεσόγειο το 1991 (διαρροή 1.600.000 τόνοι) ή του  Irenes Serenade στην Νότια Πελοπόννησο το 1980 (730.000 τόνοι διαρροής) : Και μάλιστα περιστατικά που επέβαλαν στις μεγάλες επιχειρήσεις μεταφοράς πετρελαίου να δημιουργήσουν ένα διεθνές κέντρο ελέγχου, για την αποτροπή συγκρούσεων τάνκερ - όπως αυτού  που έγινε το 1979 στο Τρινιντάντ και Τομπάγκο, με  αποτέλεσμα την απώλεια-διαρροή 2.100.000 τόνων αργού...Όμως το συμβάν της "Αγίας Ζώνης ΙΙ" ήταν   μεγάλο από μια άλλη σκοπιά -  δεδομένου ότι  διαδραματίσθηκε σε θαλάσσια περιοχή σχετικώς κλειστή  και με μικρό βαθμό ανανέωσης των υδάτων μέσω θαλασσίων ρευμάτων. Ο Σαρωνικός στην ολότητά του είναι  σχετικά μικρός, και μάλιστα όχι μόνο σε έκταση αλλά και σε βάθος, σε σύγκριση με τα 800 μέτρα βάθους του Κορινθιακού  : Ο εσωτερικός του κόλπος (Φάληρο-Πειραιάς- Ανατολική Σαλαμίνα- Βόρεια Αίγινα) έχει μέγιστο βάθος 97 μέτρα, ενώ στον δυτικό κόλπο της Αίγινας και της Σαλαμίνας το μέγιστο βάθος είναι 172 μέτρα. Σε αυτό το σκηνικό  οι ρυπαντικές επιπτώσεις του συγκεκριμένου ατυχήματος  θα είναι σοβαρότερες και διαρκέστερες .Και ενώ η πλοηγησιμότητα του πλοίου, η υποχρέωση απόσυρσής του λόγω της περιορισμένης ασφάλειας του κύτους κλπ μπαίνουν στον δημόσιο έλεγχο, το βέβαιο είναι ότι το πλοίο τη στιγμή τη "ναυαγίου" είχε μόλις 2 άτομα σε υπηρεσία, από το συνολικό 11μελές πλήρωμα.

Σε ανακοίνωσή της η ΠΕΝΕΝ (Πανελλήνια Ένωση Ναυτών Εμπορικού  Ναυτικού) ανέφερε ότι "τις ημέρες της βύθισης του πλοίου και έως τις 12.9.17 ο Υπουργός Ε.Ν παρέμεινε ακλόνητος στο ταξίδι του στο Λονδίνο και στις συναντήσεις του με τους εκεί εκπροσώπους του εφοπλιστικού κεφαλαίου για να συζητάει μαζί τους την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεών τους και περιχαρής δήλωνε από εκεί σε ραδιοφωνικούς σταθμούς  ότι «το ΥΕΝ έδρασε άμεσα και αποτελεσματικά» και ότι «έχει ελεγχθεί κατά 90 έως 95% η πετρελαιοκηλίδα»  ενώ μόλις σήμερα (13.9) ανακοινώθηκε ότι θα γίνει σύσκεψη με υπηρεσιακούς παράγοντες και άλλους φορείς, δηλαδή 4 μέρες μετά το τραγικό συμβάν....."

Η ίδια οργάνωση ζήτησε  να γίνει εξονυχιστικός έλεγχος από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες κυρίως για την κατάσταση στο πλοίο, τις συνθήκες και τα αίτια της βύθισής του καθώς και τους λόγους που ξέφυγε από κάθε έλεγχο η πετρελαιοκηλίδα..."

23 χρόνια μετά την λειτουργία και  συνεισφορά του έργου της Ψυττάλειας στην απορρύπανση του Σαρωνικού, ο εφιάλτης επανέρχεται δριμύτερος και υπό νέα  μορφή - απειλώντας όχι μόνο την κολύμβηση  στις παράκτιες περιοχές  αλλά και την έλξη του ευρύτερου χώρου στους τουρίστες. Η ανάκαμψη της θαλάσσιας και παράκτιας φύσης θα πάρει χρόνο - με ιδιαίτερο μάλιστα χαρακτηριστικό ότι η διάλυση των κηλίδων γίνεται με τη χρήση απορρυπαντικών που έχουν δεχθεί κριτικές από διάφορους :Ισχυριζόμενους, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι η τέτοια αντιμετώπιση συνιστά  ένα είδος (χημειο)θεραπείας  της θαλάσσιας φύσης, χειρότερης  από την ασθένεια....