Το παραλήρημα του Ερντογκάν

του Γιώργου Παγώνη

 

Ο εκνευρισμός και η αμετροέπεια του Ταγίπ Ερντογάν, που “χτύπησαν κόκκινο” με τις δηλώσεις του για αγώνα του σταυρού με την ημισέληνο καθώς και για την ασφάλεια των Ευρωπαίων, ίσως να μην οφείλονται μόνο στα προβλήματα που αντιμετωπίζει τελευταία στις σχέσεις του με τη Γηραιά Ήπειρο. Πιθανόν να έχουν να κάνουν και με την παταγώδη αποτυχία αυτής της "Ασπίδας του Ευφράτη", της οποίας την “επιτυχή ολοκλήρωση” ανακοίνωσε (29/3/2017) ο Τούρκος πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ και επιβεβαίωσε ο Ερντογάν (3/4/2017). Μεσολάβησε το άρθρο - καταπέλτης του M. Yerkin στη “Ηurriet” (31/3/2017): “Τι είδους επιτυχία πέτυχε η Τουρκία στη Συρία;”
Διακηρυγμένος στρατιωτικός στόχος της ήταν η εκδίωξη των Κούρδων μαχητών των Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG) από τις περιοχές της βόρειας Συρίας (δυτικά του Ευφράτη). Ειδικά για την πόλη Μανμπίζ ήταν αμέτρητες οι σχετικές δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων. Σήμερα οι Κούρδοι εξακολουθούν να κατέχουν όλες τις θέσεις που είχαν πριν από την έναρξη της επιχείρησης.
Η όποια πρόοδος έγινε από τους Τούρκους αφορούσε περιοχές τις οποίες κατείχε το ISIS.
Eπιμέρους στόχος, που δεν επετεύχθη, ήταν η διακοπή της επικοινωνίας ανάμεσα στα δύο κουρδικά καντόνια της περιοχής, του Άφριν και του Μανμπίζ, προς την οποία αποσκοπούσε και η κατάληψη από τους Τούρκους της παρεμβαλλόμενης πόλης Αλ Μπαμπ. Ο αυτοκινητόδρομος Μανμπίζ - Άφριν, που διέρχεται νότια της πόλης, είναι εκτός τουρκικού ελέγχου (“Hurriet”, 28/3/2017).
Ακόμη χειρότερη φαίνεται να είναι η διπλωματική εξέλιξη. Η δήλωση Άσαντ (10/12/2016) ότι “Οι ομοσπονδιακές δομές που δημιούργησαν οι Κούρδοι στη βόρεια Συρία είναι προσωρινές” (“Kurd Press”), το ανακοινωθέν μετά τη σύσκεψη στη Μόσχα (20/12/2016) και η διάσκεψη της Αστάνας που ακολούθησε, έδωσαν την αίσθηση της πλήρους αντίθεσης συριακού καθεστώτος και Κούρδων. Η εξέλιξη όμως της “Ασπίδας του Ευφράτη” δείχνει να έχει προσβάλει τους Σύρους σε βαθμό που να τους οδηγεί σε μια προσέγγιση με τους Κούρδους, κάτι που, αν τελικά παγιωθεί, αποτελεί τουρκικό διπλωματικό ναυάγιο. Πριν από την πτώση της Αλ Μπαμπ, τα συριακά στρατεύματα κατέλαβαν τα νότια προάστιά της, ενώ αμέσως μετά, σε συνεννόηση με τους Κούρδους που αποσύρθηκαν, κατέλαβαν θέσεις δυτικά του Μανμπίζ. Με τις κινήσεις αυτές δήλωσαν σαφώς στους Τούρκους “Μέχρι εδώ”.
Η συριακή στάση όσον αφορά τους Κούρδους φαίνεται πως έχει την απόλυτη στήριξη της Ρωσίας. Τα κακά νέα για την Τουρκία άρχισαν από τις 15/2/2017, με την πανκουρδική διάσκεψη στη Μόσχα. Συνεχίστηκαν στις 3/3/2017, όταν ήταν εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Άμυνας αυτός που ανακοίνωσε την αντικατάσταση των Κούρδων μαχητών με τις συριακές μονάδες στο Μανμπίζ, ενώ στις 20/3/2017 έφταναν οι πληροφορίες για την κατασκευή στρατοπέδου από τους Ρώσους στο Άφριν (“Ηurriet” 4-22/3/2017).
Θα περίμενε κανείς έπειτα από όλα αυτά να αρχίσουν να κλονίζονται οι σχέσεις Ερντογάν και Πούτιν. Δεν φαίνεται να συμβαίνει αυτό. Ο πιθανότερος λόγος είναι ότι, σε μια τέτοια περίπτωση, η Τουρκία θα βίωνε την πλήρη απομόνωση. Γιατί, εκτός από τις κόντρες της με την Ευρώπη, έχουν αρχίσει να εξανεμίζονται και οι όποιες ελπίδες της, ότι η πολιτική Τράμπ απέναντί της θα ήταν καλύτερη από αυτή του Ομπάμα.
Είναι απομονωμένη και γι’ αυτό εκνευρισμένη η Τουρκία τον τελευταίο καιρό. Εκεί, στο Αλ Μπαμπ, έχει διακόψει τις επιθετικές μεγαλοστομίες και κοιτάζει γύρω της αμήχανα. Εξάλλου, μετά την αποπομπή Νταβούτογλου και τη συνεχιζόμενη κατασκευή τείχους στα σύνορα με τη Συρία, για το οποίο ο θεωρητικός τού στρατηγικού βάθους διαφωνούσε απόλυτα, η χώρα δείχνει να μαζεύεται και να ξανασκέφτεται τα οθωμανικά μεγαλεία. Ίσως λοιπόν μπορεί να διακινδυνευτεί μια πρόβλεψη. Ότι μετά το δημοψήφισμα, και ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, η Τουρκία θα ρίξει τους τόνους της προς τη Δύση, θα σταματήσει τις καθημερινές απειλές και θα κάνει ό,τι μπορεί για να βελτιώσει τις σχέσεις της με την Ευρώπη.