Άδεια στην Ελληνικός Χρυσός για απόθεση τοξικών αποβλήτων στις στοές του μεταλλείου Ολυμπιάδας

 

Mε απόφαση της Διεύθυνσης Μεταλλευτικών, Ενεργειακών και Βιομηχανικών του ΥΠΕΝ (ΔΜΕΒΟ) με ημερομηνία  14/3/2017, χορηγήθηκε στην Ελληνικός Χρυσός Άδεια Λειτουργίας της Μονάδα Λιθογόμωσης του  μεταλλείου Ολυμπιάδας που, κατά τις εξαγγελίες της εταιρείας, πρόκειται να ξεκινήσει τη λειτουργία του τον Απρίλιο 2017.

Ο συνεργάτης μας ΝΙΚΟΣ ΣΤΕΦΑΝΗΣ υπενθυμίζει παλιότερη ερώτηση βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ/ΕΚΜ (Θοδωρή Δρίτσα, Ηρώ Διώτη) για τα ζητήματα των επικίνδυνων αποβλήτων, οι οποίοι τόνιζαν  :

Τόνοι τοξικών και πυρηνικών αποβλήτων παράγονται σε ετήσια βάση στη χώρα. Τα απόβλητα αυτά προέρχονται κυρίως από βιομηχανίες, αλλά και από τεχνολογικά και επιστημονικά ιδρύματα. Επίσης, από ιατρικά μηχανήματα ακτινοβολίας που λειτουργούν σε νοσοκομεία, κλινικές, ιατρικά εργαστήρια και άλλα.

Η υγειονομική διαχείριση των αποβλήτων αυτών, αποτελεί ζήτημα μέγιστης σημασίας και μάλιστα σε διεθνή κλίμακα. Στη χώρα μας, στο πλαίσιο αντιμετώπισης του προβλήματος αυτού είχε προβλεφθεί η κατασκευή  αποθήκης τοξικών αποβλήτων στο τεχνολογικό πάρκο Λαυρίου, συγχρηματοδοτούμενο από ευρωπαϊκά και εθνικά κεφάλαια. Ωστόσο, λόγω έλλειψης κρατικής χρηματοδότησης, η εν λόγω αποθήκη αν και κατασκευάστηκε μάλλον δεν λειτούργησε ποτέ.  

Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει, οι επικινδυνότητες έχουν (κατά φαντασίαν) αρθεί. Σημειώνει ο μαχόμενος  ιστότοπος του ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ :
“Λιθογόμωση” είναι η πλήρωση των κενών στοών του υπόγειου μεταλλείου μετά την εξόρυξη. Όταν γίνεται με αδρανή υλικά, η λιθογόμωση προσδίδει σταθερότητα στις στοές και στο υπερκείμενο έδαφος και βοηθά στην ελαχιστοποίηση του φαινομένου της όξινης απορροής. Ως υλικό λιθογόμωσης στο μεταλλείο των Μαύρων Πετρών, κάτω από τη Στρατονίκη, η Ελληνικός Χρυσός από το 2005 χρησιμοποιεί τα αδρομερή τέλματα (απόβλητα) εμπλουτισμού, με την προσθήκη 10% τσιμέντου και 20% νερού. Απόβλητα εμπλουτισμού θα χρησιμοποιηθούν ως υλικό λιθογόμωσης και στην Ολυμπιάδα.
Κατά τους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος και το Γενικό Χημείο του Κράτους, το σύνολο των αποβλήτων εμπλουτισμού Μαύρων Πετρών και Ολυμπιάδας που χρησιμοποιούνται και πρόκειται να χρησιμοποιηθούν στη λιθογόμωση είναι “επικίνδυνα απόβλητα”.
Όπως αναφέρει η Πράξη Βεβαίωσης Παράβασης 14504/30.9.2015 για τις Μεταλλευτικές Εγκαταστάσεις Στρατωνίου – Μαύρων Πετρών (παράβαση 8η: “Ελλιπής χαρακτηρισμός επικινδυνότητας παραγόμενων αποβλήτων”):

“Σύμφωνα με το ΓΧΚ, τα απόβλητα της διεργασίας (λεπτομερές και αδρομερές τέλμα) χαρακτηρίζονται ως επικίνδυνα (τοξικά για τον άνθρωπο κατηγορίας 1, επικίνδυνα για το περιβάλλον κατηγορίας 2 κλπ)”.

Ο “Ελλιπής χαρακτηρισμός επικινδυνότητας παραγόμενων αποβλήτων” είναι επίσης η 6η παράβαση της Πράξη Βεβαίωσης Παράβασης 14505/30.9.2015 που αφορά τις Μεταλλευτικές Εγκαταστάσεις Ολυμπιάδας.
Σύμφωνα με τους Επιθεωρητές, στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που εγκρίθηκε με την ΚΥΑ ΕΠΟ 201745/2011 η Ελληνικός Χρυσός χαρακτήρισε τα ανωτέρω απόβλητα «αδρανή» με τη χρήση λανθασμένης μεθοδολογίας.  Ο βολικά «λανθασμένος» χαρακτηρισμός επιτρέπει την απόθεσή τους σε χώρους υγειονομικής ταφής αδρανών ή μη επικινδύνων αποβλήτων, αλλά και τη χρήση του αδρομερούς τέλματος ως υλικού λιθογόμωσης.
Όσον αφορά τα απόβλητα εμπλουτισμού του μεταλλείου Μαύρων Πετρών (που είναι παρόμοιου χημισμού με αυτά της Ολυμπιάδας), υπάρχουν εδώ και σχεδόν μια δεκαετία ισχυρές ενδείξεις οτι είναι τοξικά και επικίνδυνα. Το 2008, η “ΕΠΙΤΗΡΩ”, η Επιστημονική Επιτροπή Ελέγχου Τήρησης Περιβαλλοντικών Όρων των ΚΥΑ 143088/2005 και 45129/1999 στις Μεταλλευτικές Εγκαταστάσεις Στρατωνίου, ανέφερε στη 2η Τεχνική της Έκθεση οτι:

«Ο χημισμός όλων των τελμάτων είναι χαρακτηριστικός αυτών που, σύμφωνα με σχετική Οδηγία της ΕΕ (91/689/ΕΚ), ανήκουν στην κατηγορία των επικινδύνων αποβλήτων και για τα οποία ισχύουν συγκεκριμένες προδιαγραφές απόθεσης…»

Η Τεχνική Έκθεση κατατέθηκε στο Δήμο Σταγείρων-Ακάνθου και στο τότε αρμόδιο Υπουργείο το Μάιο του 2008. Αντί το Υπουργείο να υποχρεώσει την εταιρεία να αποθέτει τα απόβλητα εμπλουτισμού με προδιαγραφές επικινδύνων αποβλήτων και να βρει άλλα, ασφαλή υλικά για την πλήρωση των κενών της εξόρυξης, ανέχτηκε και συνεχίζει να ανέχεται το έγκλημα. Για την εταιρεία ο ενταφιασμός των αδρομερών αποβλήτων, δηλαδή του 85% του συνόλου, στις στοές του μεταλλείου είναι η βολική και ανέξοδη λύση. Αν απαγορευόταν η χρήση τους στη λιθογόμωση θα έπρεπε να βρεθεί χώρος επιφανειακής απόθεσης για επιπλέον 5,68 εκατ. τόνους επικίνδυνων αποβλήτων από Ολυμπιάδα και Μαυρες Πέτρες – όπως ο ΧΥΤΕΑ Κοκκινόλακκα, ο οποίος όμως έχει πολλά και σοβαρά προβλήματα.
Στο άρθρο του με τίτλο “Η χρησιμοποίηση τελμάτων με υψηλή περιεκτικότητα σε θειούχα ορυκτά ως υλικό λιθογόμωσης του μεταλλείου Μαύρων Πετρών” το Φεβρουάριο 2014, ο μηχανικός μεταλλείων κ. Γ. Ψυχογιόπουλος τεκμηριώνει ότι τα αδρομερή τέλματα των Μαύρων Πετρών όχι μόνο αδρανή δεν είναι, αλλά αντίθετα είναι “επικίνδυνα απόβλητα” και (θα έπρεπε να) απαγορεύεται η χρήση τους ως υλικά λιθογόμωσης.
Το άρθρο του κ. Ψυχογιόπουλου επιβεβαιώνει το μεταγενέστερο συμπέρασμα των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος ότι η εταιρεία χρησιμοποίησε λανθασμένη μεθοδολογία για το χαρακτηρισμό των τελμάτων. Ο περιβαλλοντικός χαρακτηρισμός που εκτέλεσε αφορά μη εξορυκτικά απόβλητα που αποτίθενται σε ειδικούς χώρους υγειονομικής ταφής αποβλήτων, που έχουν σύστημα στεγανοποίησης και συλλογής στραγγισμάτων για την αποφυγή της ρύπανσης του υδροφόρου ορίζοντα. Η λιθογόμωση, όμως, αποτίθεται εντελώς αθωράκιστη σε εξοφλημένα τμήματα του κοιτάσματος που βρίσκονται μέσα σε χώρους έντονης τεκτονικής καταπόνησης και έχουν άμεση επικοινωνία με τους υδροφορείς της περιοχής. Oποιαδήποτε μακροχρόνια φυσική και χημική αποσταθεροποίησή της, πέραν των επιπτώσεων επί των μηχανικών της ιδιοτήτων, θα έχει άμεσες επιπτώσεις στα υπόγεια και επιφανειακά νερά της περιοχής. Η ανάμιξή των τελμάτων με τσιμέντο εξουδετερώνει μόνο πρόσκαιρα την οξύτητά τους. Η παρουσία θειούχων προκαλεί διάλυση της ασβεστούχας φάσης του τσιμέντου ενισχύοντας τον εκφυλισμό της λιθογόμωσης και τη διαφυγή ρύπων στα υπόγεια ύδατα.
Σύμφωνα με τον Πίνακα 5.2.8-7, σελ. 5.2-59 της ΜΠΕ, κατά την περίοδο 2006-2009, 226.044 κ.μ. ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ αδρομερών τελμάτων εμπλουτισμού του μεταλλείου Μαύρων Πετρών “αξιοποιήθηκαν” ως υλικό λιθογόμωσης. Οι μέχρι σήμερα επιπτώσεις της πρακτικής αυτής στο περιβάλλον της περιοχής δεν έχουν μεν διερευνηθεί, είναι όμως πολύ πιθανό ότι έχουν ήδη προκαλέσει σημαντική ρύπανση.
Με την πρόσφατη απόφαση της αρμόδιας ΔΜΕΒΟ/ΥΠΕΝ η εγκληματική πρακτική της λιθογόμωσης με δυνάμει (έστω) οξεοπαραγωγά και επικίνδυνα απόβλητα επεκτείνεται και στην Ολυμπιάδα. H υπηρεσία αγνόησε τα πορίσματα των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος και του ΓΧΚ, αγνόησε τους κινδύνους για τους υδατικούς πόρους και την υγεία και ασφάλεια εργαζομένων και κατοίκων και επέλεξε την απρόσκοπτη συνέχιση της «επένδυσης» κατά τις επιθυμίες της εταιρείας.
Αγνόησε επίσης τα νέα δεδομένα που έχουν δημιουργηθεί μετά την απόφαση της 2/11/2016 (της ίδιας της ΔΜΕΒΟ!), με την οποία απορρίπτεται ως μη εφαρμόσιμη η μεταλλουργική μέθοδος flash smelting, υπό τις συνθήκες και τις προδιαγραφές με τις οποίες εγκρίθηκε περιβαλλοντικά. H υπηρεσία γνωρίζει οτι η ΔΙΚΗ ΤΗΣ απόφαση σημαίνει οτι η μονάδα παραγωγής καθαρών μετάλλων, που είναι συμβατική της υποχρέωση της εταιρείας, δεν μπορεί να υλοποιηθεί. Σημαίνει οτι δεν ισχύουν οι εγκρίσεις τεχνικών μελετών, δεν ισχύει η ΑΕΠΟ, δεν μπορεί να εγκριθεί το Επενδυτικό Σχέδιο, δεν υπάρχει δημόσιο όφελος, παραβιάζεται η σύμβαση.
Η υπηρεσία τα γνωρίζει όλα αυτά. Αλλά σφυρίζει αδιάφορα και εκδίδει άδειες.