Ιαπωνικό (νεοκεϋνσιανό ;)σοκ....

Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΠΑΝΤΑ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΙΑΠΩΝΙΚΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ ΑΓΟΡΑΖΟΝΤΑΣ ΜΑΖΙΚΑ ΧΡΕΟΣ ΚΑΙ ΜΕΡΙΔΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Τα όσα συμβαίνουν στην Ιαπωνία είναι εντυπωσιακά και πρωτοφανή.

Η Ιαπωνική Κεντρική Τράπεζα (BOJ), υπό τις οδηγίες τηε κυβέρνησης, προκειμένου να διασώσει τον υπερχρεωμένο και βυθισμένο σε μακρόχρονη στασιμότητα ιαπωνικό καπιταλισμό, του οποίου οι επιχειρήσεις είναι βουτηγμένες στο τέλμα, έχει προβεί σε άνευ προηγουμένου δραστικές παρεμβάσεις στην οικονομία, τις οποίες κλιμακώνει.

Συγκεκριμένα, η BOJ προκειμένου να τονώσει τη ρευστότητα στην οικονομία και στις επιχειρήσεις προχωράει ασταμάτητα σε μαζική αγορά κρατικών ομολόγων, μεριδίων επιχειρήσεων και κάθε λογής χρεωγράφων.

Το αποτέλεσμα αυτής της δραστικής παρέμβασης είναι κάτι παραπάνω από εντυπωσιακό. Σε λίγο η κρατική και υπό κυβερνητικό έλεγχο BOJ θα έχει στα χέρια της το μεγαλύτερο μέρος του ιαπωνικού χρέους και την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου των γιγάντιων επιχειρηματικών ομίλων της χώρας.

Με δύο λόγια το εκρηκτικό χρέος της Ιαπωνίας (250% του ΑΕΠ πολύ μεγαλύτερο και από αυτό της Ελλάδας) θα έχει στην ουσία περάσει, κατά περίεργο τρόπο, στο ίδιο το “κράτος” και θα βρίσκεται στη διαχείριση της BOJ (Ιαπωνική Κεντρική Τράπεζα), ενώ η τελευταία θα ελέγχει, επίσης, την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου των τεράστιων επιχειρηματικών group της Ιαπωνίας.

Για να “σωθεί” ο Ιαπωνικός καπιταλισμός συμβαίνει το εξής παράδοξο και με μια έννοια εξωφρενικό: το κρατικό χρέος της Ιαπωνίας έχει “κρατικοποιηθεί” και μαζί του έχουν “κρατικοποιηθεί” και οι μεγάλες επιχειρήσεις του.

Το επόμενο βήμα για το μέλλον της Ιαπωνίας και της Ιαπωνικής οικονομίας δεν είναι εύκολο να προβλεφθεί.

Σε κάθε περίπτωση πάντως η πιθανότερη εξέλιξη θα είναι η BOJ να σπεύσει να “κουρέψει” αν όχι όλο, τουλάχιστον, το μεγαλύτερο μέρος του ιαπωνικού χρέους, ως ύστατη προσπάθεια να τονώσει την οικονομία.

Ένα τέτοιο “κούρεμα” στην Ιαπωνία, μάλλον βρίσκεται επί θύραις.

Οι ιαπωνικές εξελίξεις είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικές και διδακτικές.

Η διαγραφή (“κούρεμα”) του ελληνικού χρέους δεν είναι μια ουτοπική αλλά άκρως ρεαλιστική πρόταση, η οποία επιβάλλεται ως αδήριτη, αναπότρεπτη ανάγκη όχι μόνο για λόγους δικαιοσύνης αλλά κυρίως για λόγους επιβίωσης, διότι χωρίς μια τέτοια διαγραφή δεν μπορεί να υπάρξει επανεκκίνηση της οικονομίας.

Οι Ιαπωνικές εξελίξεις δείχνουν, επίσης, ένα θετικό αναπόδραστο δρόμο και για όλη την Ε.Ε.

Δεν ξέρω αν ο Ντράγκι θέλει ή μπορεί, στο συγκεκριμένο περιοριστικό ρυθμιστικό πλαίσιο της ΕΕ, να προβεί, μέσω της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), σε εκτεταμένη αγορά χρέους των κρατών μελών σε στόχο τη διαγραφή του.

Το βέβαιον είναι ότι μια γενναία και ευρύτατη διαγραφή χρέους σε ευρωπαϊκό επίπεδο και αναλογικά με κριτήρια σε όλα τα κράτη μέλη, γίνεται απόλυτα αναγκαία ως ένας από τους βασικούς όρους για να ξεφύγει η ευρωπαϊκή οικονομία από την βαθιά και μακροχρόνια στασιμότητα.

Η Ελλάδα όσο ποτέ χρειάζεται ηγεσία με αποφασιστικότητα, τόλμη και όραμα και ένα λαϊκό επαναπροσανατολισμό που θα στηρίξει μια μεγάλη τομή και την επαναθεμελίωση της χώρας.  

ΠΑΥΛΙΝΑ ΘΕΟΔΩΡΟΥ  

Στη συνέχεια η Iskra παραθέτει το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ της Die Welt για την BOJ και τις παρεμβάσεις της στην Ιαπωνική οικονομία:

H BoJ καταπίνει ένα ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του τεράστιου δημοσίου χρέους της χώρας και οι παρατηρητές αναρωτιούνται ήδη αν το πρόγραμμα αγορών αποτελεί την προετοιμασία για ένα τεράστιο κούρεμα χρέους. Πώς θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως μοντέλο και για το ευρωπαϊκό χρέος.

Η Ιαπωνία συσσωρεύει τεράστια χρέη, εκ των οποίων πολλά διακρατούνται από την Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας / KτI (Bαnk of Jαpan / ΒοJ). Ορισμένοι οικονομολόγοι εικάζουν ότι οι Ιάπωνες τραπεζίτες θα διαγράψουν το κρατικό χρέος. Θα μπορούσε να αποτελέσει αυτό και ένα μοντέλο για την Ευρώπη, διερωτάται σχετικό άρθρο της συντηρητικής γερμανικής εφημερίδας Die Welt, μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας / ΚτΙ, της τέταρτης μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο, μοιάζει ολοένα και περισσότερο με τεράστια ηλεκτρική σκούπα. Ρουφά κρατικά ομόλογα, αμοιβαία κεφάλαια ακίνητης περιουσίας, μερίδια εταιρειών. Οι Ιάπωνες τραπεζίτες αγοράζουν εδώ και μήνες με μεγάλη επιμονή το σύνολο της ιαπωνικής χρηματαγοράς. Οι τραπεζίτες θέλουν με αυτόν τον τρόπο να ενισχύσουν τις επιχειρήσεις και με τα χρήματα τα οποία ρίχνουν στο χρηματοπιστωτικό σύστημα να αναζωπυρώσουν τον πληθωρισμό.

Οι οικονομολόγοι παρακολουθούν την εξέλιξη με έκπληξη και ανησυχία. Όχι μόνο γιατί η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας (ΚτΙ) θα είναι έως το τέλος του 2017 ο μεγαλύτερος μέτοχος των 55 εισηγμένων ομίλων επιχειρήσεων, εάν συνεχίσει να αγοράζει με τον ίδιο ρυθμό, αλλά και διότι η εξέλιξη αυτή μοιάζει με κρατικοποίηση από την πίσω πόρτα.

Εκείνο όμως το οποίο φοβίζει πιο πολύ είναι η όρεξη της ΚτΙ για κρατικά ομόλογα. Με ταχύ ρυθμό αγοράζει τα ασφαλιστικά ταμεία και τις ασφάλειες τις χώρας. Κάθε χρόνο αγοράζει τίτλους αξίας 80 τρισεκατομμυρίων γιεν, δηλαδή 705 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Με αυτόν τον τρόπο η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας (ΚτΙ) καταπίνει ένα ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του τεράστιου δημοσίου χρέους της χώρας και οι παρατηρητές αναρωτιούνται ήδη αν το πρόγραμμα αγορών αποτελεί την προετοιμασία για ένα τεράστιο κούρεμα χρέους.

Το ιαπωνικό χρέος είναι ήδη συντριπτικό: στο τέλος του έτους θα ανέρχεται στο 250% του ΑΕΠ της χώρας. Ακόμα και στην Ελλάδα στο απόγειο της κρίσης ήταν 180%, ενώ της Γερμανίας είναι λιγότερο από 70%.

Το γεγονός ότι το ιαπωνικό κράτος δεν δέχεται πιέσεις από τις αγορές οφείλεται στο γεγονός ότι το χρέος παραμένει εντός της ίδιας της χώρας. Περισσότερο από το 90% των ιαπωνικών κρατικών ομολόγων βρίσκονται στα χέρια των Ιαπώνων αποταμιευτών και επενδυτών και εν τω μεταξύ ακριβώς στα χέρια της Κεντρικής Τράπεζας της Ιαπωνίας (ΚτΙ).

Τον Φεβρουάριο η ΚτΙ κατείχε το ένα τρίτο των κρατικών ομολόγων και στο τέλος του έτους θα έχει το ήμισυ. Η Τράπεζα χρηματοδοτεί ήδη με αυτόν τον τρόπο το σύνολο του εμπορικού ελλείμματος της χώρας και αυτό δεν είναι μη αμφιλεγόμενο.

Σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές και αμερικανικές Κεντρικές Τράπεζες η ιαπωνική ακολουθεί τις εντολές της κυβέρνησης. Δεδομένου του υψηλού ρυθμού με τον οποίο η ΚτΙ φορτώνεται τα χρέη του κράτους, οι παρατηρητές διερωτώνται εδώ και καιρό τι θα κάνουν οι κεντρικοί τραπεζίτες με τα κρατικά ομόλογα τα οποία έχουν αγοράσει.

Το ότι το ιαπωνικό κράτος θα μπορέσει να αποπληρώσει τα χρέη του είναι απίθανο. «Αναρωτιέμαι τι θα συμβεί εάν αυτό συνεχιστεί για χρόνια και κάποτε η ΚτΙ κατέχει το σύνολο του κρατικού χρέους», είπε στην γερμανική εφημερίδα Die Welt ο Μίχαελ Σπέντσερ, ο επικεφαλής οικονομολόγος της Deutsche Bank για την Ασία. Ανέφερε δε μια σειρά από σχέδια τα οποία κυκλοφορούν, όπως λ.χ. ότι η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας μαζί με την ιαπωνική κυβέρνηση θα μπορούσαν να μηδενίσουν το επιτόκιο ή να επιμηκύνουν το χρόνο αποπληρωμής του υπερβολικά πολύ. Αυτό όμως θα σήμαινε κούρεμα του χρέους. «Φαίνεται απλώς πολύ χαριτωμένο το ότι η Κεντρική Τράπεζα αναλαμβάνει το σύνολο του δημοσίου χρέους και μετά το διαγράφει για το κράτος. Αλλά προς τα κει μοιάζει να πηγαίνει το πράγμα», πρόσθεσε ο Σπέντσερ.

Ο διαπρεπής Γερμανός οικονομολόγος εκφράζει εν τούτοις τις επιφυλάξεις του για τέτοια σχέδια. «Το ότι θα σταματήσει το κράτος απλώς να εξυπηρετεί το χρέος του, ακούγεται ως μια εύλογη δυνατότητα. Αλλά θα ήταν πολύ απλό, πολύ ανώδυνο. Το ένστικτό μου λέει πως δεν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο». Και στέλνει ταυτόχρονα μια προειδοποίηση στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα: «Αυτό θα μπορούσε να ήταν μια λύση για την Ευρώπη. Στην παρούσα κατάσταση με τον χαμηλό πληθωρισμό και την χαμηλή ανάπτυξη η ΕΚΤ θα μπορούσε απλώς να αγοράσει όλα τα κρατικά χρέη». Κάτι τέτοιο όμως δεν είναι τόσο απλό, διότι θα έρθει η στιγμή κατά την οποία οι πολίτες θα χάσουν την εμπιστοσύνη τους στο νόμισμα και θα πανικοβληθούν, θα ανταλλάξουν το νόμισμά τους με κάποιο άλλο ή το γιεν με άλλο. Και αυτό θα σήμανε την αρχή του υπερπληθωρισμού.

Κάτι ανάλογο υποστηρίζει και ο Ολιβιέ Μπλανσάρ ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Εάν οι πολίτες και οι επενδυτές χάσουν πραγματικά την εμπιστοσύνη τους στο γιεν επαπειλούνται δραματικές συνέπειες για το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα και μεταξύ άλλων και για την ευρωζώνη. Δεδομένων των μεγάλων κινδύνων οι οικονομολόγοι θεωρούν ως πιθανότερο ένα κρυφό / καλυμμένο κούρεμα.

Ο Άνταμ Πόσεν, αναλυτής του Ινστιτούτου Διεθνούς Οικονομίας Πέτερσον της Ουάσιγκτον, δεν γνωρίζει μεν κάποια σχέδια για κούρεμα του ιαπωνικού χρέους, υποθέτει όμως ότι η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας θα μπορούσε αντ' αυτού να επιμηκύνει το χρόνο αποπληρωμής του σε μεγάλο βάθος χρόνου, κάτι το οποίο θα ήταν ένα «κρυφό / καλυμμένο κούρεμα» σε δόσεις, το οποίο θα μπορούσε να υποστηριχθεί με υψηλούς φόρους και μικρές δημόσιες δαπάνες, όπως είπε στη γερμανική εφημερίδα.

Κυριακή 21 Αυγούστου 2016