Του Σπύρου Στάλια, Oικονομολογου ΜΑ, PhD
Με το ευρώ ανά χείρας, χωρίς το δικό
τους νόμισμα, πως μπορούν οι χώρες του Νότου να αποκαταστήσουν την ανταγωνιστικότητα
της οικονομίας τους; Αυτό
ήταν το περιεχόμενο του λόγου του κυρίου Σαμαρά προ δεκαημέρου, στην Θεσσαλονίκη.
Η ορθόδοξη απάντηση της ΕΕ και των Γερμανών
στο συγκεκριμένο ερώτημα είναι ότι αυτό μπορεί
να γίνει μέσω της λιτότητας. Αυτό είπε επί της ουσίας και ο Πρωθυπουργός. με συνέπεια και με έξυπνο λεξιλόγιο.
Η λιτότητα ως ενέργεια δεν είναι τίποτα άλλο από την περικοπή των κρατικών
δαπανών για μισθούς, δαπάνες πρόνοιας, δημόσιες επενδύσεις και οπουδήποτε αλλού,
έτσι ώστε το κράτος να συρρικνωθεί, και να αυξηθούν οι φόροι με σκοπό να μειωθούν
τα ελλείμματα του προϋπολογισμού. Όλα αυτά ειπώθηκαν υπό
τον λεξιλογικό μανδύα του δημοσιονομικού νοικοκυρέματος.
Με απλά λόγια : ό,τι είναι σοφό για μια οικογένεια
που θέλει να μαζέψει τα οικονομικά της, είναι σοφό και για ένα Βασίλειο - όπως είπε ο Άνταμ Σμίθ και επανέλαβε για τη χώρα μας ο
κύριος Σαμαράς.
Το κακό με αυτό το πρώτο επιχείρημα,
που αφορά στην βελτίωση των δημοσίων οικονομικών, είναι ότι ένα κράτος δεν
είναι οικογένεια ή νοικοκυριό. Δηλαδή στην συνολική οικονομία πολύ απλά, όταν ο
Χ μειώνει τις δαπάνες του, αυτό μειώνει με την σειρά του το εισόδημα του Ψ, ο οποίος
με την σειρά του μειώνει τις δαπάνες που είναι εισόδημα του Ζ και πάει λέγοντας.
Εν τω μεταξύ το ΑΕΠ συρρικνώνεται, μειώνεται,
και τα ελλείμματα ως ποσοστό αυξάνουν με
ταχύ ρυθμό.
Το δεύτερο ισχυρό επιχείρημα υπέρ της
λιτότητας, που ο κύριος Σαμαράς δεν λέει την λέξη ποτέ, είναι ότι μέσω αυτής δεν βελτιώνονται μόνο τα δημόσια
οικονομικά αλλά βελτιώνεται η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Η σκέψη, πίσω
από αυτό τον ισχυρισμό, είναι απλή.
Καθώς μειώνονται οι δαπάνες του κράτους,
απελευθερώνονται πόροι, όπως επίσης με τον περιορισμό των ιδιωτικών δαπανών μέσω
της αύξησης των φόρων. Αυτό με την σειρά του μειώνει την ενεργό ζήτηση και αυξάνει
την ανεργία.
Και εδώ προσοχή. Η αύξηση της ανεργίας
αυξάνει την προσφορά εργασίας με κατώτερους φυσικά μισθούς και τιμές και έτσι αυξάνεται
η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Η αποθέωση της λογικής επιχειρηματολογίας.
Αισίως
πήγαμε στα χρόνια του 1930, που όλη αυτή την διαδικασία την ονομάζαμε αποπληθωρισμό,
αλλά στην εποχή μας χαριτωμένα, λόγω του γνωστού γλωσσικού ιμπεριαλισμού των νεοφιλελευθέρων,
την ονομάσαμε ‘εσωτερική υποτίμηση’.
Αλλά αλλάζοντας το όνομα μιας σκέψης
ή μιας ενέργειας δεν αλλάζουμε ντε και καλά ούτε την επιστήμη ούτε την οικονομική
ιστορία, ούτε τα αποτελεσματά της.
Η δεκαετία του 1930 μας δίδαξε ότι η βάρβαρη
αυτή σκέψη και η εφαρμογή της είναι μια συνταγή έσχατης φτώχειας και βιβλικής καταστροφής του
ανθρώπινου και υλικού πλούτου της χώρας. Συνταράχτηκε όλη η ανθρωπότητα ως τα τέλη
της δεκαετίας του 1930 και αυτία ήταν η λιτότητα που επιβλήθηκε στους Λαούς.
Η λιτότητα δεν μπορεί να λύσει κανένα
πρόβλημα γιατί το μυστικό της ανάπτυξης βρίσκετε απέναντι, στη ζήτηση. Ποιος επιχειρηματίας
θα επενδύσει όταν μια οικονομία δεν δαπανά και δεν δαπανά ακριβώς επειδή τα ημερομίσθια
είναι σε επίπεδο πείνας και το κράτος δεν δαπανά επίσης. Αν κανείς δεν δαπανά.
ανάπτυξη δεν θα γίνει ποτέ.
Στο μεταξύ όμως λόγω του αποπληθωρισμού
ή της εσωτερικής υποτίμησης, η σχέση χρέους προς ΑΕΠ χειροτερεύει. Καθώς μειώνονται τα ονομαστικά φορολογικά
έσοδα και τα ονομαστικά εισοδήματα και το ΑΕΠ η αξία του χρέους παραμένει. Αυτό άλλωστε δεν έχει συμβεί στη χώρα μας από
το 2009; Το χρέος από 110% έφτασε αισίως στο 175% σήμερα, και έχουμε δρόμο.
Και έτσι με όλα αυτά η χώρα βρίσκεται
με δυο προβλήματα. Και με το πρόβλημα της ανταγωνιστικότητας άλυτο και με βαρύτερο
χρέος. Γιατί καθώς υποτίθεται ότι βελτιώνεις την ανταγωνιστικότητα μέσω της λιτότητας
κάνεις χειρότερο το δεύτερο. Αν υποθέσουμε ότι έχει βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα
το χρέος αυξάνεται όπως και η ανεργία που αισίως έφτασε στο 27%.
Φυσικά αυτή η κατάσταση θα γίνει ακόμα
χειρότερη, καταστροφική, γιατί όλα αυτά ξεπηδάνε μέσα από το ευρώ που από την κατασκευή
του έχει ισχυρή αποπληθωριστική κατεύθυνση όπως ακριβώς ο χρυσός.
Το τι έκανε ο κανόνας του χρυσού και
επιστημονικά το γνωρίζουμε και ως ανθρωπότητα το ζήσαμε.
Σήμερα ζούμε την μοντέρνα του εκδοχή
που λέγεται ευρώ, αλλά με αγνωσία, με ασθενή
μνήμη για τους πολλούς, που αδιαφορούν μέσα από φόβο για τις κοινωνικές επιπτώσεις,
που όπως και τότε, είναι ακριβώς οι ίδιες.
Οι κοινωνίες του ευρώ σήμερα βασανίζονται
από την βία, τα ναρκωτικά, τον αλκοολισμό, την θλίψη, την διάλυση των οικογενειών,
την φτώχεια, μετανάστευση, ενώ μέσω της μαζικής ανεργίας η οικονομία χάνει σταδιακά
την γνώση της και την ικανότητα της να παράγει. Οι κοινωνίες του ‘30 βρήκαν λύσεις
στο φασισμό, στο ναζισμό, στις δικτατορίες και στον Πόλεμο.
Όταν τα παραπάνω ερωτήματα τα απευθύνεις
στους απολογητές του ευρώ και της ΕΕ, δεν
απαντούν αλλά θεωρούν για λόγους δικούς τους που δεν αποδεικνύονται , ότι η μόνη
θεραπεία είναι η λιτότητα - παρά την ιστορία και την επιστήμη.
Αυτή η θρασύτατη διανοητική στάση
πρέπει να καταπολεμηθεί.
