του Θόδωρου Μπατρακούλη *
Σαράντα χρόνια από το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, τι διαδραματίζεται
στις μέρες μας στο Αιγαίο και στην Κύπρο, αλλά και στο ευρύτερο γεωπολιτικό
σύστημα Βαλκάνια-Καύκασος-Ανατολική Μεσόγειος-Εγγύς και Μέση Ανατολή; Στην
Ελλάδα δεν ήταν αναγκαία τα μηνύματα – τα προερχόμενα από την Ευρώπη και τα εγγύς
γεωπολιτικά υποσυστήματα - για
να αναδειχτεί η αναγκαιότητα μιας ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής. Ο ελληνικός χώρος,
θεωρούμενος από γεωστρατηγική άποψη, παρουσιάζει σπουδαία πλεονεκτήματα:
αποτελεί σημείο συνάντησης τριών ηπείρων, ενώνει δύο θάλασσες ζωτικών συμφερόντων
(Eύξεινο Πόντο και Μεσόγειο), αλλά
παράλληλα ενώνει δύο ωκεανούς, τον Ατλαντικό και τον Ινδικό (μέσω της
Μεσογείου, με τα στενά του Γιβραλτάρ και μέσω της διώρυγας του Σουέζ).
Εντονα προκλητική και επιθετική γλώσσα χρησιμοποίησε η Άγκυρα στη Δήλωση που
κατέθεσε στο πλαίσιο της 5ης συνεδρίασης του Συμβουλίου Σύνδεσης
Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) - Τουρκίας. Το έγγραφο, το οποίο συνυπογράφουν ο
υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου και ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων
Μεχμέτ Τσαβούσογλου προβάλει τις διεκδικήσεις της σε βάρος τόσο της Κύπρου όσο
και της Ελλάδας και ζητάει μάλιστα τη στήριξη και την υιοθέτηση των απόψεων της
από την Ε.Ε. Το εν λόγω έγγραφο αποτέλεσε θρυαλλίδα της έντονης αντιπαράθεσης
που ακολούθησε μεταξύ του υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας Ευάγγελου Βενιζέλου και της ευρωβουλευτή της Κύπρου Ελένης Θεοχάρους. Η
αντιπαράθεση είχε ως αποτέλεσμα την ανταλλαγή βαρύτατων εκφράσεων, και την
επίδοση ρηματικής διακοίνωσης από την Αθήνα εναντίον της Κύπρου (σσ. είναι η
πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο από την εποχή της δικτατορίας των
συνταγματαρχών).
Η
Άγκυρα, με το έγγραφο που κατέθεσε στο Συμβούλιο Σύνδεσης της Ε.Ε. με την
Τουρκία και παρέδωσε στον ίδιο τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών Ε. Βενιζέλο ζητάει
από την Ελλάδα να παραιτηθεί επισήμως από το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών
υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια, καλεί την Ε.Ε. να αναγνωρίσει την «τουρκική»
μειονότητα στη Δυτική Θράκη και καταγγέλλει ως «μονομερείς» τις ενέργειες της
Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΑΟΖ της.
Στο
ίδιο έγγραφο η Άγκυρα χαρακτηρίζει ως «νεκρή/εκλιπούσα» την Κυπριακή
Δημοκρατία. Αναφέρει
επί λέξει ότι «η ελληνοκυπριακή διοίκηση δεν αντιπροσωπεύει ολόκληρο το νησί.
Μέχρι να βρεθεί μία οριστική και ευθύδικη λύση του Κυπριακού, η Τουρκία δεν
μπορεί να δει θετικά την ένταξη των ελληνοκυπρίων σε οποιοδήποτε διεθνή
οργανισμό». Αυτό προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση της ευρωβουλευτή Ελένης
Θεοχάρους και την αποκάλυψη των ευθυνών του κ. Βενιζέλου, που αντιμετώπισε την
πρόκληση αυτή με πρωτοφανή απάθεια και ενδοτικότητα. Η Κύπρια ευρωβουλευτής
προφανώς και γνώριζε όλες τις λεπτομέρειες της τουρκικής πρόκλησης. Ο κ.
Βενιζέλος ήταν από τους πρώτους ως προεδρεύων του Συμβουλίου που έλαβε στα
χέρια του το τουρκικό μανιφέστο. Για το λόγο αυτό ο Έλληνας υπουργός
Εξωτερικών επιχείρησε να την φιμώσει, φθάνοντας στο σημείο να προχωρήσει και σε
ρηματική διακοίνωση εναντίον της Κύπρου, κατά της κ. Θεοχάρους.
Οσον αφορά ιδιαίτερα τα τεκταινόμενα στην Τουρκία, αυτές καθορίζονται σε
σημαντικό βαθμό από τις αλλαγές στο ευρύτερο γεωπολιτικό σύστημα (και στα
περιφερειακά υποσυστήματά του) καθώς και από την πολιτική των ΗΠΑ. Η Τουρκία
έχει σχετικά (όχι τόσο μεγάλα) περιθώρια να εναντιωθεί στους Αμερικανούς και να
διαδραματίσει έναν ανεξάρτητο ρόλο. Όταν τους απαγόρευσε να περάσουν μέσα από
τη χώρα τους για την εισβολή στο Ιράκ, το πλήρωσε με τη δημιουργία του
ημιαυτόνομου κουρδικού κράτους στο Βόρειο Ιράκ. Η συμπεριφορά των ΗΠΑ
εντάσσεται μέσα στα γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά σχέδιά τους στην περιοχή, που
έχουν προτεραιότητα κάθε άλλης στρατηγικής. Η κατεύθυνσή τους από τα πριν, δεν
είναι φυσικά δεδομένη. Εξαρτάται από παράγοντες οι οποίοι σε συγκεκριμένη
χρονική στιγμή (π. χ. πριν τις αλλαγές στον αραβικό κόσμο από το 2011 και μετά
ή και πριν το 2001) δεν ήταν εμφανείς. Οι εξελίξεις στο μέλλον έμελλαν να
δείξουν. Ωστόσο, όπως προκύπτει από μια συνολική γεωστρατηγική ανάλυση (η οποία
επιχειρείται σε διάφορα κείμενα από τον γράφοντα), η Τουρκία δεν είναι άτρωτη,
αλλά μάλλον πολλαπλώς ευάλωτη.
Με ένα εμπεριστατωμένο άρθρο ο γνωστός Τούρκος αρθρογράφος (αρχισυντάκτης της
τουρκικής εφημερίδας Milliyet) Σαμί Koέν,
παραθέτει τα μεγάλα οφέλη που θα αποκομίσει αφενός το κατοχικό ψευδοκράτος και
αφετέρου η ίδια την Τουρκία από την αναμενόμενη «επίλυση» του Κυπριακού. Το
άρθρο είχε τον ενδεικτικό τίτλο «Bu fırsat kaçmamalı»,
δηλαδή «Aυτή η ευκαιρία δεν πρέπει να χαθεί»[1][1]. Σύμφωνα με το άρθρο, τα
μεγάλα οφέλη της τουρκικής πλευράς θα είναι: 1) Αναγνώριση για πρώτη φορά
διεθνώς του ψευδοκράτους ως ισότιμου συνεταίρου του νέου κρατικού μορφώματος
και ισότιμη συμμετοχή του στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 2) Κατάργηση του εμπάργκο που
ισχύει για τα κατεχόμενα. 3) Σταμάτημα του μπλοκαρίσματος της ενταξιακής
πορείας της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση εξ αιτίας της
εμμονής της να μην αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία. Η λεγόμενη «Ενωμένη
Κύπρος» θα αντικαταστήσει την Κυπριακή Δημοκρατία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 4)
Εξάλειψη των χρόνιων προβλημάτων που δημιουργούσε το Κυπριακό στην εξωτερική
πολιτική της Τουρκίας που αποδεσμευόμενη θα ενισχυθεί για νέες «εξορμήσεις». 5)
Το πιο σημαντικό (για ορισμένους αποτελεί το σπουδαιότερο κίνητρο για την
επίσπευση) είναι η ισότιμη συμμετοχή του ψευδοκράτους στα οφέλη από τα τεράστια
ενεργειακά κοιτάσματα της κυπριακής ΑΟΖ.
Σε ψήφισμα, το οποίο υπέγραψαν αμέσως μετά το έγγραφο
Αναστασιάδη -Έρογλου τον Φεβρουάριο του 2014 1322 προσωπικότητες στην Ελλάδα,
Κύπρο και στο εξωτερικό - μεταξύ των οποίων ο Μίκης Θεοδωράκης και, εκτός των
άλλων, ο κ. Γιώργος Λιλλήκας - αναφέρεται ότι: «Το υποτιθέμενο «νέο πλαίσιο»
λύσης, των Αναστασιάδη–Έρογλου, εξαφανίζει την Κυπριακή Δημοκρατία και τη
νομική και διεθνή της υπόσταση, κάνοντας λόγο για νέο
«Κυπριακό κράτος», το οποίο θα συστήσουν, από κοινού και ισότιμα, τα «δύο
συνιστώντα κράτη». Έτσι, γίνεται αποδεκτός ο διαχρονικός στόχος της Τουρκίας
για ουσιαστική διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Συναφώς, δεν γίνεται καμία
αναφορά σε εισβολή, κατοχή, κατοχικές δυνάμεις, ούτε καν στον σεβασμό των
αποφάσεων και ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Ολομέλειας του ΟΗΕ,
το δε ψευδοκράτος αποκτά την ίδια διεθνή υπόσταση με την ανεξάρτητη Κυπριακή
Δημοκρατία!» [Βλέπε το ψήφισμα στο διαδικτυακό τόπο του Αρδην www.ardin-rixi.gr]
Από την αναμενόμενη «επίλυση» του Κυπριακού οι Έλληνες που θα εγκατασταθούν -
στην υποτίθεται «Ομόσπονδη Κύπρο» - στα τώρα κατεχόμενα, δεν θα μπορούν να ψηφίζουν και να
ψηφίζονται, θα στερούνται δηλαδή βασικών δημοκρατικών δικαιωμάτων και του
ευρωπαϊκού κεκτημένου. Θα πρόκειται για ξεχωριστό κράτος, χαλαρά δεμένο με το
νότιο τμήμα του νησιού, ακριβώς για να το κηδεμονεύει αυτό και την πλούσια ΑΟΖ
του! Στο Αιγαίο μεθοδεύεται λύση ''συνδιαχείρισης'' και των ενεργειακών
κοιτασμάτων του όπως επιθυμεί η Τουρκία. Tί
πράττουν η ελληνική κυβέρνηση, το ΓΕΕΘΑ και το ΥΕΘΑ για αναχαίτιση των
τουρκικών μαχητικών που πετούν επάνω από ελληνικό έδαφος; Απέναντι
στα τεκταινόμενα στο Αιγαίο, στην Κύπρο και στη Θράκη, ποιές είναι οι θέσεις
και οι πράξεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης;
*
Δρ Γεωπολιτικήςhttp://theodorosbatrakoulis.blogspot.com
Τηλ. 2103813854 - Κιν. 6977570689
