Λευκωσία, του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Τον Μάρτιο του 1974, ο Αριστοτέλης Ωνάσης συνάντησε, για πρώτη και
τελευταία φορά, τον ταξίαρχο Δημήτριο Ιωαννίδη. Σύμφωνα με στενό συνεργάτη του
‘Ελληνα Κροίσου, ο Ιωαννίδης είπε στον Ωνάση:
«Θα πάμε πολύ καλά στα εθνικά θέματα. Και στο βορειοηπειρωτικό και
στο κυπριακό. Στο κυπριακό, οι Αμερικανοί μου είπαν ότι, αν βγάλουμε τον παπά
από τη μέση, το νησί είναι δικό μας».
Ο Ωνάσης ήταν οτιδήποτε εκτός από ηλίθιος. «Αν είναι έτσι γιατί
δεν αφήνεις τους Αμερικάνους να το κάνουν αυτό; Γιατί να το κάνουμε εμείς;»,
είπε στον δικτάτορα.
Τη συνέχεια την ξέρουμε. Η Κύπρος διχοτομήθηκε, έχασε σε ένα μήνα
μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού της από το Ιράκ σε χρόνια πολέμου. 250.000
‘Ελληνες έφυγαν από τα σπίτια τους για να μη ξαναγυρίσουν ποτέ, η Ελλάδα μπήκε
σε εξοπλιστικό ανταγωνισμό τρισήμισυ δεκαετιών με την Τουρκία που την
κατέστρεψε (αναγκαστικό για την άμυνά της, καθόλου αναγκαστικό για τον
καταστροφικό τρόπο που τον διεξήγαγαν οι άξιοι κρεμάσματος πολιτικοί μας). Ο
Ιωαννίδης πέθανε στη φυλακή χωρίς να μιλήσει («αν μιλήσω», είπε, «όλοι οι
‘Ελληνες θα γίνουν κομμουνιστές»). Δεν δικάσαμε ποτέ τους υπεύθυνους της
προδοσίας, και γι’ αυτό κινδυνεύουμε τώρα να χάσουμε και τα δύο κράτη, Ελλάδα
και Κύπρο. Είτε δια της μετατροπής τους σε οικονομικά προτεκτοράτα
(«αποικίες χρέους»), είτε δια της αποδοχής απερίγραπτων σχεδίων «λύσης» του
κυπριακού, τύπου Ανάν.
Ιστορικές «αναθεωρήσεις» και ο
ρόλος των ΗΠΑ
Τα θυμήθηκα αυτά διαβάζοντας το «πόνημα» του Μακάριου Δρουσιώτη
για την ΕΟΚΑ Β’ και το πραξικόπημα του 1974. Ο Δρουσιώτης ανήκει στη χορεία των
«μελετητών» που βγάζουν «λάδι» τις ΗΠΑ για το 1974, υποστηρίζοντας ότι είναι
αποκλειστικό έργο του Ιωαννίδη, που, φαίνεται, ήταν μετεωρίτης που έπεσε από το
διάστημα για να πάρει την εξουσία στην Ελλάδα. Προφανώς δεν είχε καμία σχέση με
τους Αμερικανούς, τις υπηρεσίες, τους πράκτορές τους. Ο Κίσσινγκερ και οι ΗΠΑ
έκαναν μάλλον … μπάνια στη Μεσόγειο, ένα είδος «άκακου πολιτικού τουρισμού»… Το
βασικό «επιχείρημα» του Δρουσιώτη και των υπολοίπων της παρέας είναι ότι δεν
βρήκαν, στα έγγραφα των αμερικανικών αρχείων που δημοσιοποιήθηκαν, ούτε μία
διαταγή, δεόντως πρωτοκολλημένη, με σφραγίδα και υπογραφή, που να λέει «κάντε
πραξικόπημα στην Κύπρο, σκοτώστε τον Μακάριο».
‘Όταν ένα έθνος, ένας λαός αρχίζει να λέει τέτοιες ανοησίες, να
συζητάει με τέτοιο τρόπο την ιστορία του, το ίδιο το δικό του δράμα, αυτό
σημαίνει ότι τα πράγματα είναι σκούρα, ότι κινδυνεύει να γνωρίσει σύντομα νέες
καταστροφές. Γιατί αυτά είναι η «ιδεολογία» που επιτρέπει να γίνουν χωρίς
αντίσταση τέτοιες καταστροφές. Κατά βάθος, πίσω από παρόμοιες ιστορικές
αναθεωρήσεις κρύβεται η αναγκαία «αποενοχοποίηση» των ελίτ και η προετοιμασία
του κόσμου όχι γι’ αυτό που έκαναν, όσο γι’ αυτό που πρόκειται να κάνουν. Πίσω
από την ιστορία έρχεται η πολιτική, σκέφτομαι καθώς διασχίζω την «πράσινη
γραμμή». Την ίδια που διέσχισε, αυτός όμως παραβιάζοντας το ψήφισμα του ΟΗΕ, ο
Τζο Μπαίντεν, που επισκέφθηκε πρόσφατα την Κύπρο, χωρίς τουλάχιστο να πει ένα
«συγγνώμη», όπως ο Κλίντον στην Αθήνα, για το νησί που η κυβέρνησή του
διχοτόμησε… (Εδώ που τα λέμε, και κανείς δεν του το ζήτησε).
Στα γραφεία της τουρκοκυπριακής
«Αφρίκα»
Παραδόξως, σε όλη την Κύπρο, δεν υπάρχει μέρος που να επικρατεί
περισσότερο μαχητική διάθεση εναντίον της τουρκικής κατοχής, από τα γραφεία της
τουρκοκυπριακής εφημερίδας «Αφρίκα» («Αφρική») στο κατεχόμενο τμήμα της
Λευκωσίας. Στις αρχές του χρόνου, ένοπλοι πυροβόλησαν δύο φορές ενώ ήταν μέσα
εννέα δημοσιογράφοι και ο διευθυντής της εφημερίδας Σενέρ Λεβέντ (όνομα και
πράγμα!). Στο σημείωμα που άφησαν έγραψαν ότι αυτή ήταν μόνο προειδοποίηση.
Δεν ήταν το πρώτο τέτοιο περιστατικό. Η εφημερίδα και ο διευθυντής
της υπήρξαν επί πολλά χρόνια στόχος βομβιστικών επιθέσεων, δολοφονικών
αποπειρών, εξοντωτικών δικαστικών διώξεων. Αρχικά, η εφημερίδα ονομαζόταν
«Αβρούπα» («Ευρώπη»), όταν όμως της επιβλήθηκε ένα τεράστιο πρόστιμο, που δεν
μπορούσε να καταβάλει, ο εκδότης της την επανεξέδωσε με την ονομασία «Αφρίκα»,
σατιρίζοντας έτσι την κατάσταση που επικρατεί στην «Τουρκική Δημοκρατία της
Βόρειας Κύπρου».
Για τον Σενέρ Λεβέντ το σύνθημα
είναι “Τουρκία go home”. ‘Όπως μας λέει ο ίδιος, η πραγματική σύγκρουση
στο νησί δεν είναι μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, είναι μεταξύ των
τελευταίων και της Τουρκίας. «Παλεύουμε», μας λέει, «για την ίδια μας την
ύπαρξη ως Τουρκοκύπριοι. Το βασικό μας αίτημα είναι η ανεξαρτησία της Κύπρου
από την Τουρκία».
Με τις απόψεις του Λεβέντ μπορεί ενδεχομένως να διαφωνήσει κανείς,
εκεί που δεν μπορεί εύκολα να διαφωνήσει είναι με την αξιοπρέπεια, την
αγωνιστικότητα και την εντιμότητα του ανδρός, ιδιότητες που ίσως, αν και η άλλη
πλευρά είχε σε κάπως συγκρίσιμο βαθμό, θα ήταν πολύ διαφορετική η κατάσταση
στην Κύπρο.
Για τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, ο Σενέρ Λεβέντ δεν μασάει τα λόγια
του. «Είναι άνθρωπος των ΗΠΑ και της Βρετανίας», μας λέει, «γι’ αυτό και τάσσεται
υπέρ του αγωγού μέσω Τουρκίας». Ο τουρκοκύπριος δημοσιογράφος δεν πολυπιστεύει επίσης στο Ισραήλ που έχει
γίνει τώρα (ειλικρινά ή ιδιοτελώς) το ίνδαλμα πολλών Ελληνοκυπρίων. «Είναι μια
μικρή Αμερική», μας λέει, «δεν θα σας υπερασπιστεί, θα δράσει όπως δρα και η
Αμερική». Ισραήλ και Τουρκία είναι, κατά τον Λεβέντ, δύο παιδιά των ΗΠΑ και
θεωρεί ότι «είναι μεγάλο στρατηγικό λάθος η προσέγγιση Κύπρου-Ισραήλ με βάση
τις ΑΟΖ. Η ελληνοκυπριακή πλευρά πρέπει
να είναι πάρα πολύ προσεκτική σε αυτό. Μη ξεχνάτε ότι στην κατεχόμενη Κύπρο
επενδύθηκαν τεράστια εβραϊκά κεφάλαια σε γη και τουριστικές υποδομές. Το Ισραήλ
δεν θα βοηθήσει ποτέ την Κύπρο και δεν θα ενοχλήσει ποτέ την Τουρκία για χάρη
της Κύπρου. Πρέπει να είστε προσεκτικοί μαζί τους, είναι πολύ επικίνδυνοι. Μην
έχετε αυταπάτες»
Ο Λεβέντ δεν κρύβει επίσης την αποστροφή του για την παγκόσμια
πολιτική των ΗΠΑ. «Είναι βάρβαροι», λέει θυμίζοντας τον διαμελισμό του Καντάφι
που ικανοποίησε τόσο την Χίλαρι Κλίντον, αλλά και τι γίνεται στο Ιράκ, στο
Αφγανιστάν, τι κάνει ο ιμπεριαλισμός στη Μέση Ανατολή. Πουθενά, μας λέει, η
Αμερική δεν έφερε ειρήνη.
Ο Τουρκοκύπριος εκδότης δεν θεωρεί δημοκρατικό το καθεστώς Πούτιν,
υπογραμμίζει όμως τον θετικό χαρακτήρα της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής, το
γεγονός ότι εμπόδισε την επέμβαση κατά της Συρίας και τα αμερικανικά σχέδια
στην Ουκρανία. Ο Λεβέντ παραμένει έντονα αντίθετος στον ισλαμισμό,
περιλαμβανομένου του Μόρσι και των Αδελφών Μουσουλμάνων, αρνείται όμως να
υποστηρίξει τον στρατό στην Αίγυπτο, παρόλο που, λέει, «η κατάσταση δεν θα ήταν καλύτερη και με τους
άλλους».
Αριστερά, «αριστερά», σχέδιο
Ανάν και σύνταγμα του 1960
Μάλλον «γνησιότερος» αριστερός από τους ΑΚΕΛικούς γραφειοκράτες, ο
Λεβέντ δεν μασάει τα λόγια του χαρακτηρίζοντας «προδοτικό» τον ρόλο που έπαιξε
το κόμμα που θέλει να εκφράζει την κυπριακή αριστερά και μεγάλες τις ευθύνες του. «Αν εφαρμοζόταν
το σχέδιο Ανάν, η Κυπριακή Δημοκρατία θα διαλυόταν χωρίς καμιά εγγύηση»,
τονίζει, υπογραμμίζοντας ότι στο ζήτημα αυτό η στάση του Παπαδόπουλου ήταν πιο
σωστή από τη στάση του ΑΚΕΛ.
Πως βλέπεις τη λύση του κυπριακού; ρωτάμε τον Τουρκοκύπριο
αγωνιστή. «Πρέπει να ζήσουμε μαζί σε αυτό το μικρό νησί. Για μας είναι κίνδυνος
τα σύνορα». Φύγανε, μας λέει, 200.000 πρόσφυγες από τον Βορρά στον Νότο και
40.000 αντιστρόφως. Από τις παληές γενηές έχουν μείνει πια πολύ λίγοι. Ντε
φάκτο έχουν δημιουργηθεί δύο ζώνες κι ο καθένας έφτιαξε τη ζωή του. Τη διζωνική
εξάλλου αποδέχτηκαν επτά Πρόεδροι της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δεν νομίζω, μας
λέει, ότι είναι πολλοί που θα επιστρέψουν σε περίπτωση λύσης εκεί από όπου
έφυγαν.
Πρέπει βεβαίως να υπάρξει ελευθερία εγκατάστασης, διακίνησης,
απόκτησης περιουσίας. Σε ότι αφορά το ακανθώδες θέμα του περιουσιακού πρέπει να
βρεθεί λύση αποζημίωσης. Κατά τον ίδιο, αν ο παλαιός, νόμιμος κάτοχος
περιουσίας βρει έποικο να κατέχει την περιουσία του πρέπει να έχει δικαίωμα να
τον διώξει, σε περίπτωση όμως που είναι Τουρκοκύπριος πρέπει να βρεθεί μια λύση
αμοιβαία αποδεκτή.
Ο Λεβέντ είναι κατηγορηματικά αντίθετος με την παραμονή τουρκικών
στρατευμάτων στο νησί. Θυμίζει ότι ο τουρκικός στρατός έσφαξε στο παρελθόν
Κούρδους, Αρμένιους και ‘Ελληνες, ενώ εστράφη κατά και του ίδιου του τουρκικού
λαού. Οι Ελληνοκύπριοι, πιστεύει ο τουρκοκύπριος δημοσιογράφος, σχολιάζοντας
τις κατά καιρούς προτάσεις της Λευκωσίας, δεν αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο που
αντιπροσωπεύουν Τουρκία και Ερντογάν.
Το περιβάλλον του Τούρκου Πρωθυπουργού, μας λέει, αγόρασε μαζικά
στα κατεχόμενα μετά το 2004 και έχτισαν ξενοδοχεία και καζίνα, ενώ οι έποικοι
διπλασιάστηκαν τα 10 τελευταία χρόνια. Από τους 173.000 ψηφοφόρους στα
κατεχόμενα, μόνο 60.000 είναι Τουρκοκύπριοι.
Θάπρεπε Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι να ενωθούμε διεκδικώντας
την επιστροφή στο σύνταγμα του 1960, αυτό όμως παραμένει πολύ δύσκολο λόγω των
«πραγματικοτήτων» που έχουν διαμορφωθεί στο νησί, τονίζει εν κατακλείδι ο
Σενέρ.
Eπίκαιρα, 19.6.2014
