Δέκα χρόνια από το ιστορικό δημοψήφισμα της Κύπρου

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου 

Ήταν Απρίλιος του 2004. Διακινδυνεύοντας τη δουλειά της, η αεροσυνοδός των Κυπριακών Αερογραμμών πλησίασε την αντιπροσωπεία του ΠΑΣΟΚ (Παπαντωνίου, Τσοχατζόπουλος, Διαμαντοπούλου συν οι δύο νομικοί σύμβουλοι Σημίτη και Γιωργάκη) που πήγαιναν στη Λευκωσία να πιέσουν τους Κύπριους να ψηφίσουν το σχέδιο Ανάν. «Γιατί θέλετε να διαλύσετε το κράτος μας;», ρώτησε τους τρεις η κοπέλα. Κι αυτοί έκπληκτοι, περιορίστηκαν να σκύψουν το κεφάλι και να κυττάξουνε αλλού. ‘Ηταν από τότε σαφές που πήγαινε το κόμμα που ξεκίνησε με το σύνθημα «Η Ελλάδα στους ‘Ελληνες» και νωπές τις μνήμες της κυπριακής τραγωδίας για να καταλήξει στο «ό,τι πούν Ευρωπαίοι και Αμερικανοί»,
έστω κι αν αυτό το «ό,τι πούν» σήμανε την καταστροφή της Ελλάδας. 

Συμπληρώθηκαν πριν λίγες μέρες δέκα χρόνια από το κυπριακό δημοψήφισμα του 2004, ένα δημοψήφισμα που απετέλεσε, για λόγους που θα εξηγήσουμε στη συνέχεια, μείζονα σταθμό της κυπριακής, ελληνικής, αλλά και ευρωπαϊκής ιστορίας. 

Με δεδομένες την τεράστια πίεση που άσκησαν ΗΠΑ, ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και ΕΕ στο λαό μιας υς Κυπρίους, την τεράστια γεωπολιτική σημασία του νησιού, αλλά και τη σημασία του ίδιου του σχεδίου Ανάν στην καθόλου ευρωπαϊκή πολιτειακή εξέλιξη, το ‘Όχι των Κυπρίων έχει μια διεθνή σημασία αντιστρόφως ανάλογη προς το μέγεθος του νησιού. Μπορούμε να το συγκρίνουμε με το ‘Όχι  της Γαλλίας, Γερμανίας και Ρωσίας στην εισβολή στο Ιράκ (2003), με το ‘Όχι Γάλλων και Ολλανδών, αργότερα και των Ιρλανδών, στον «αγοραίο», νεοφιλελεύθερο ολοκληρωτισμό του Μάαστριχτ (απόρριψη της ευρωπαϊκής συνταγματικής συνθήκης, 2005), με την αντίσταση των Αράβων στη στρατιωτική, των Λατινοαμερικάνων στην οικονομική βαρβαρότητα της «Νέας Τάξης Πραγμάτων». ‘Όλα αυτά συνδέονται γιατί συνιστούν πράξεις αντίστασης στην παγκόσμια δικτατορία μιας συμμαχίας αγορών και αμερικανικών όπλων, που επιχειρείται να επιβληθεί παντού μετά τη σοβιετική κατάρρευση, καταργώντας τελικά και την ευρωπαϊκή αστική δημοκρατία! 

Σχέδιο Ανάν: γεωπολιτικός προπομπός των Μνημονίων

‘Εξη χρόνια προτού υπογράψουν τα Μνημόνια και τις Δανειακές, (σχεδόν) καταλύοντας το ελληνικό κράτος και οδηγώντας σε μια από τις μεγαλύτερες καταστροφές στη δυτική οικονομική ιστορία, το κατεστημένο των Αθηνών, με επικεφαλής τον ΓΑΠ (και την ένθερμη υποστήριξη της «εκσυγχρονιστικής», ιδίως «μητσοτακικής» πτέρυγας της ΝΔ, δυστυχώς και της «αντιεθνικιστικής» πλειοψηφίας του ΣΥΝ) δοκίμασε να καταλύσει την ανεξαρτησία/κυριαρχία του κυπριακού κράτους με το σχέδιο Ανάν. Ακολουθούμενο πιστά από τη συντριπτική πλειοψηφία του εξίσου ραγιάδικου, διεφθαρμένου, εξαρτημένου  κυπριακού πολιτικού συστήματος, με επικεφαλής τους Αναστασιάδη και Κληρίδη. (Ο Κληρίδης προοριζόταν να γίνει Πρόεδρος αν πετύχαιναν τα αμερικανόπνευστα πραξικοπήματα του Παπαδόπουλου που δεν έγινε  το 1972, του Ιωαννίδη που έγινε το 1974).

Στην Κύπρο του 2004 ο ΓΑΠ δεν κατάφερε αυτό που κατάφερε στην Ελλάδα του 2010, γιατί προβλέφθηκε δημοψήφισμα. Δυστυχώς ο ελληνικός λαός δεν έβγαλε τα επιβαλλόμενα συμπεράσματα από την «κυπριακή» δράση και την εξωτερική πολιτική του, εκλέγοντάς τον Πρωθυπουργό το 2009, έστω και μη έχων άλλη λύση, με τα γνωστά αποτελέσματα. (‘Όπως, και οι Κύπριοι έσπευσαν να συγχωρήσουν τα πεπραγμένα Αναστασιάδη, διακινδυνεύοντας τώρα, αφού ήδη έχασαν λεφτά και βάσεις ευημερίας, να υποστούν τον μεγαλύτερο εξανδραποδισμό στην κυπριακή ιστορία). Αν οι ‘Ελληνες πολίτες σε Ελλάδα και Κύπρο δεν ενεργοποιηθούν, δεν σταματήσουν να έχουν εμπιστοσύνη στους «πολιτικούς εκπροσώπους» τους, δεν θα αποφύγουμε την τελική, πολύ χειρότερη καταστροφή.

Το 2004 ο Μίκης Θεοδωράκης, με μια ιστορική δήλωση, συνέκρινε το κυπριακό ‘Όχι στο σχέδιο Ανάν, με το ‘Όχι των Ελλήνων στον φασισμό το 1940 και το δικό του, προς την αμερικανοκίνητη χούντα το 1967. Η σύγκριση ήταν ακριβής. Αν τα μέσα ήταν πολύ διαφορετικά το 1940, το 1967, το 2004, ο σκοπός ήταν ο ίδιος: η κατάργηση της λαϊκής κυριαρχίας στην Ελλάδα (στις δύο πρώτες περιπτώσεις), στην Κύπρο (στην τρίτη περίπτωση).

Πως ξαναγινόταν αποικία η Κύπρος

Το σχέδιο Ανάν αφαιρούσε από το κεντρικό κυπριακό κράτος τις βασικότερες αρμοδιότητες που αναγνωρίζει στα μέλη του ο καταστατικός Χάρτης του ΟΗΕ. Μεταξύ άλλων, το «κράτος» που εγκαθίδρυε δεν θα είχε δικαίωμα αυτοάμυνας (στρατό), θα ζητούσε μάλιστα από τον ΟΗΕ τον υποχρεωτικό αφοπλισμό του (αποστρατικοποίηση), κάτι που δεν έγινε ούτε στις ηττηθείσες Γερμανία και Ιαπωνία (μόνο προσωρινώς αφοπλίστηκαν). Στο νέο κράτος δεν θα ίσχυε ο κανόνας της πλειοψηφίας, δηλαδή το θεμέλιο της δημοκρατίας μετά τον Μεσαίωνα. Η νομοθετική, δικαστική και εκτελεστική εξουσία συγκεντρωνόταν – κατά παράβαση της αρχής διαχωρισμού των εξουσιών – σε ένα Ανώτατο Δικαστήριο, συγκροτημένο από εννέα διορισμένους και όχι αιρετούς δικαστές, τρεις Ελληνοκύπριους (82% του πληθυσμού), τρεις Τουρκοκύπριους (18%) και τρεις επιλεγμένους από τον ΓΓ του ΟΗΕ, ούτε καν το Συμβούλιο Ασφαλείας, που θα μπορούσαν να εκλέξουν τους διαδόχους τους.

Η Τρόικα των Ξένων Δικαστών, συνεπικουρούμενη από σειρά άλλων ξένων αξιωματούχων, διοριζόμενων από τον Ανάν, θα γινόταν ο ρυθμιστικός παράγων, λαμβάνοντας εκείνη όλες τις αποφάσεις σε περίπτωση ελληνοτουρκικής διαφωνίας. Αλά φυσικά δεν θα επέλεγε ο Ανάν την Τρόικα που θα διοικούσε την Κύπρο, ΗΠΑ και Βρετανία θα την επέλεγαν, ενδεχομένως και το Ισραήλ, δια της επιρροής που διαθέτει στην αγγλοαμερικανική διπλωματία.

Η Κύπρος γινόταν μεταμοντέρνα αποικία, επανήρχετο στον αποικιακό έλεγχο μιας γεωπολιτικής Τρόικας, με τη δική της μάλιστα θέληση, των κατοίκων της, διατυπωμένη σε δημοψήφισμα. Να σημειώσουμε ότι η διαδικασία του δημοψηφίσματος ήταν το ίδιο ολοκληρωτική με το υποβληθέν σχέδιο. Οι Κύπριοι ψηφοφόροι κλήθηκαν να αποφασίσουν, με ένα Ναι ή ένα ‘Όχι σε ένα κείμενο 10.000 σελίδων περίπου, που θα χρειαζόταν σύνταγμα νομικών να το διαβάσει και αξιολογήσει! 

Εδώ έχουμε σε εφαρμογή νέα μέθοδο ανατροπής καθεστώτων, που πρωτοδοκιμάστηκε στα πρόσφατα χρόνια στην ΕΣΣΔ. Αντί για εισβολές, πραξικοπήματα υποστηριζόμενα από το εξωτερικό ή επαναστάσεις, έχουμε «υποβοηθούμενες αυτοκτονίες». Οδηγείται ένα κράτος ή ένα στην αυτοδιάλυση, δια εντέχνως υπαγορευόμενων από το εξωτερικό επιλογών της ηγεσίας του. Αυτό θα γινόταν και στην Κύπρο, αν δεν είχε προβλεφθεί δημοψήφισμα και δεν αντιδρούσε ο λαός και ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος. 

Ο νέος ολοκληρωτισμός 

Από την άποψη των προνοιών του, το σχέδιο Ανάν, μαζί με το Μάαστριχτ και τις Δανειακές και Μνημόνια που ακολούθησαν, πρέπει να θεωρηθούν ως τα πρωτοποριακά κείμενα του νέου ολοκληρωτισμού που πάει να εισαχθεί στην Ευρώπη, ανατρέποντας τα πολιτικά κεκτημένα των ευρωπαϊκών λαών από την εποχή του Διαφωτισμού, αν όχι της Αναγέννησης και ιδίως την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας (όπως επίσης τα κεκτημένα της ελληνικής επανάστασης του 1821 και της κυπριακής αντιαποικιακής επανάστασης του 1955-59), κείμενα μιας μείζονος «αντεπανάστασης», παγκόσμιας σημασίας.

Αν το σχέδιο περνούσε, η Κύπρος είτε θα μεταβαλλόταν «ηρέμως και ησύχως» σε ολοκληρωτική «υποδομή» της Αυτοκρατορίας, είτε θα γινόταν «Βοσνία» στο εσωτερικό της ΕΕ. Για πρώτη φορά μετά δύο χιλιετίες, η ελληνική πλειοψηφία του πληθυσμού θα εγκατέλειπε σταδιακά το νησί, στερούμενη της προστασίας ενός κανονικού, δικού της κράτους και, μαζί, θα χανόταν σταδιακά, το θεμέλιο της αξίωσής της να το κυβερνά. Η ‘Αγκυρα μπορεί να το ήθελε και να το προσπαθούσε, αλλά ΗΠΑ, Βρετανία, Ισραήλ δεν θα επέτρεπαν ποτέ την «τουρκοποίηση» όλου του νησιού, θα το μετέβαλαν σταδιακά σε δικό τους «αεθνικό μόρφωμα» και εργαλείο εσαεί εκβιασμού της Αθήνας και της ΕΕ από την Τουρκία και όσους θα ήλεγχαν την Κύπρο.  

Με το ‘Όχι οι Κύπριοι δεν έσωσαν μόνο το κράτος, τις προυποθέσεις της ειρήνης, της δημοκρατίας, της ύπαρξης του ελληνισμού στο νησί, αλλά γλύτωσαν  επίσης Ελλάδα και Ευρώπη από τις τραγικές συνέπειες μιας νέας, χειρότερης φάσης του κυπριακού.

Τώρα, οι δυνάμεις της «παγκοσμιοποίησης» σε συνδυασμό με καθαρά προδοτική άρχουσα τάξη και πολιτικό προσωπικό σε Κύπρο/Ελλάδα επιχειρούν να επαναφέρουν το απορριφθέν σχέδιο (οι βασικές αρχές του οποίου επανελήφθησαν στο ανακοινωθέν Αναστασιάδη-‘Ερογλου) χρησιμοποιώντας την οικονομική κατάσταση (που οι ίδιοι προκάλεσαν). Το 2004 υποτίμησαν το ελεύθερο πνεύμα και την αξιοπρέπεια των πολιτών, τώρα έρχονται προετοιμασμένοι. Χρησιμοποίησαν την ιδιοτέλεια της «αριστερής» ηγεσίας του ΑΚΕΛ για να ανατρέψουν τον Παπαδόπουλο, ξεφτίλισαν στην πορεία το ΑΚΕΛ, αποκαθιστώντας εξ αντιδιαστολής τον Αναστασιάδη, κοίμισαν τον πληθυσμό ως προς τις προθέσεις του και τον έβγαλαν Πρόεδρο. Σύμμαχός τους, δυστυχώς, για πρώτη ίσως φορά από την οθωμανική περίοδο, ο Αρχιεπίσκοπος.  

Μόνο οργανώνοντας παλλαϊκό-πανεθνικό μέτωπο αντίστασης και αναγέννησης, σε Ελλάδα και Κύπρο, είναι δυνατή η σωτηρία του ελληνικού λαού. 

ΤΙ ΕΙΠΑΝ ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΝ – ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΧΝΙΟΜΑΣΤΕ

Για τον κορυφαίο συνταγματολόγο Δημήτρη Τσάτσο, το σχέδιο Ανάν ήταν «κείμενο παράφρονος» που «καμιά ομοσπονδία δεν θα μπορούσε να συζητήσει» (κυπριακός τύπος, 21.3.2004). Για τον συνταγματολόγο Βαγγέλη Βενιζέλο «τέρας, που μπορείς να ξετινάξεις σε δύο λεπτά από πλευράς διεθνούς, ευρωπαϊκού και συνταγματικού δικαίου» (Αντέννα TV, 29.3.2004). Αφού τάπαν αυτά, πρότειναν την υπερψήφιση του σχεδίου, εξευτελίζοντας κάθε έννοια επιστημονικής, πολιτικής και ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Κατά τον κορυφαίο συνταγματολόγο, διευθυντή του Ινστιτούτου Συνταγματικού Δικαίου του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιο Κασιμάτη και τον Πρόεδρο της ‘Ενωσης Ελλήνων Συνταγματολόγων Κώστα Μαυριά, το σχέδιο Ανάν ήταν «συνταγματικό τερατούργημα», «σε πλήρη αντίθεση προς τις θεμελιώδεις αρχές του σεβασμού της αξιοπρέπειας του ανθρώπου, της προστασίας των δικαιωμάτων του και της δημοκρατίας» (δήλωση στον τύπο, 23.4.204). Μια ομάδα εννέα διεθνώς κορυφαίων νομικών, με επικεφαλής τον καθηγητή Burns, του Πανεπιστημίου της Βρετανικής Κολομβίας, τον καθηγητή de Zayas, μέλος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, πρώην Γραμματέα της σχολής Διπλωματίας της Γενεύης και τον καθηγητή Κασιμάτη, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το σχέδιο θα κατέληγε αναπόφευκτα σε «αυξημένες τριβές και αποσταθεροποίηση», αποδίδοντας «αποφασιστικό έλεγχο σε βασικούς τομείς κυβερνητικής δραστηριότητας» σε μη δημοκρατικά εκλεγμένους και μη Κύπριους, καταργώντας τη νόμιμη και αναγνωρισμένη Δημοκρατία, περιορίζοντας την κυριαρχία και ανεξαρτησία της Κύπρου, προσβάλλοντας τη διεθνή και ευρωπαϊκή έννομη τάξη. Σύμφωνα με τους εννέα κορυφαίους νομικούς, το σχέδιο ήταν πολύ χειρότερο των εφαρμοζόμενων ρυθμίσεων στη Δυτική ‘Οχθη και τη Γάζα, τη δυτική Σαχάρα και το ανατολικό Τιμόρ, αντίθετο με το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης και τη διεθνή σύμβαση κατά των φυλετικών διακρίσεων, σε πλήρη αντίθεση με την αρχή της δημοκρατίας και τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ («Τετράδια», αρ.53, 2007). Κατά τον καθηγητή Στέλιο Περράκη το σχέδιο Ανάν δημιουργούσε ένα «κράτος Φρανκεστάιν» στην Κύπρο που δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει. (Είναι βέβαια κρίμα ότι αυτά ειπώθηκαν μόνο στις παραμονές του δημοψηφίσματος, όταν ήταν σίγουρο το αποτέλεσμα, ή και κυρίως κατόπιν εορτής, έστω κι έτσι όμως διατηρούν την πολιτική και επιστημονική αξία τους)

Γενεές δεκατέσσερις πέρασε το σχέδιο και την προσπάθεια επιβολής του μια από τις σημαντικότερες μορφές της μεταπολεμικής παγκόσμιας μαρξιστικής νέας αριστεράς, ο Πέρι ‘Αντερσον, καθηγητής στο περίφημο UCLA και διευθυντής του New Left Review (ελπίζουμε να μη θεωρείται και αυτός «καθυστερημένος ’Ελλην εθνικιστής» (Perry Anderson, The Divisions of Cyprus, London Review of Books, 28 April 2008, ελληνική μετάφαση, Οι Διαιρέσεις της Κύπρου, εκδόσεις ‘Αγρα, 2008)

Δεν γνωρίζουμε να έχει ποτέ διατυπωθεί χειρότερη κριτική σε νομικό κείμενο παγκοσμίως. Αυτό το τέρας, που κανονικά δεν θα έπρεπε ούτε καν να υπάρξει, μας έφερε να υποστηρίξουμε το 2004 η συντριπτική πλειοψηφία των ελληνικών πολιτικών δυνάμεων σε Ελλάδα και Κύπρο.  Και δυστυχώς τέτοια «λύση» ετοιμαζόμαστε τώρα να ξαναφέρουμε. Οι οπαδοί τέτοιων ιδεών, χωρίς καν να έχουν κάνει έστω για τα μάτια του κόσμου μια αυτοκριτική βρε αδερφέ, εξακολουθούν και σήμερα να φιγουράρουν σε περίοπτη θέση στα ψηφοδέλτια του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ, δυστυχώς και του ΣΥΡΙΖΑ (το ψηφοδέλτιο του οποίου αρχίζει με την θεωρητικό, τότε και σήμερα, του σχεδίου, Σία Αναγνωστοπούλου και καταλήγει με τον επίσης οπαδό του, θλιβερά γνωστό από την υπόθεση Σαμπιχά στη Θράκη, Χριστόπουλο). Είναι όμως αδύνατο να κάνεις αγώνα υπέρ της εθνικής ανεξαρτησίας στο ένα θέμα (μνημόνια-δανειακές), αλλά όχι στο άλλο (τα «εθνικά» λεγόμενα θέματα). Ελπίζουμε, τα όσα συνέβησαν με τη Σαμπιχά, να αποτελέσουν ευκαιρία επιβαλλόμενης μείζονος αλλαγής πορείας.