Του ΣΩΤΗΡΗ ΣΙΔΕΡΗ
Η πολύχρονη δυσλειτουργική σχέση
Τουρκίας -Ευρωπαικής Ενωσης, που πολλές
φορές προκαλεί αμηχανία ακόμη και στους φιλότουρκους της γηραιάς ηπείρου και
στους ευρωπαιστές της Αγκυρας, εισέρχεται σε κρίσιμη περίοδο, άγνωστο όμως προς
ποιά κατεύθυνση, λόγω των τεράστιων γεωπολιτικών αλλαγών που συντελούνται και
της στήριξης που παραδοσιακά είχε η Άγκυρα από ισχυρούς κύκλους στην Ευρώπη και
στις ΗΠΑ.
Αυτή την στιγμή στις σχέσεις
ΕΕ-Τουρκίας δεν λειτουργεί κανένας δημοκρατικός και θεσμικός κανόνας. Τίποτα
δεν υπάρχει που να μπορεί κάποιος να υποστηρίξει , χωρίς να γίνει γραφικός, για το ότι συντρέχουν λόγοι για την συνέχιση
των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Για παράδειγμα, η ΕΕ και το Συμβούλιο της
Ευρώπης επέβαλλαν κυρώσεις στη Μόσχα για την κρίση της Κριμαίας, αλλά ,
ιδιαίτερα το Συμβούλιο της Ευρώπης, που γίνεται όλο και πιό επιλεκτικό στις
ευαισθησίες του, δεν έχει θέσει ζήτημα Τουρκίας για την παραβίαση όλων των
δημοκρατικών κανόνων από τον Ερντογάν που εξελίσσεται σε κλασικό μεσανατολικό
δικτάτορα, πέραν κάποιων υποκριτικών δηλώσεων περί «ανησυχιών».
Αυτό είναι το απόλυτο πολιτικό
θέατρο.
Ενώ ρητορικά, διάφοροι αξιωματούχοι της ΕΕ εκφράζουν δήθεν ανησυχία για
την πολιτική Ερντογάν, την ίδια στιγμή, πολλές χώρες πιέζουν για να ανοίξουν
νέα κεφάλαια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και σιγοντάρουν την τουρκική
πολιτική στην Κύπρο. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Επίτροπος για την Διεύρυνση
Στέφαν Φούλε, γνωστός για τους πολλούς και ενίοτε γραφικούς ακροβατισμούς του
στα δυτικά βαλκάνια και την Τουρκία, ακόμη και την Κύπρο, αλλά και άλλοι
αξιωματούχοι και ένα τμήμα της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών , απολύτως
εκβιαστικά, «ετοιμάζονται» από τώρα για να υποδεχθούν το τουρκοκυπριακό
«κράτος» στην ΕΕ σε περίπτωση αποτυχίας των συνομιλιών!. Αντί δηλαδή να
στείλουν τελεσίγραφα στην Τουρκία για την υποχρέωσή της να συμμορφωθεί στα
κριτήρια της Κοπεγχάγης, στέλνουν τελεσίγραφα στην Λευκωσία.
Παράλληλα καμία αντίδραση δεν έχουν
προκαλέσει συνεχείς δηλώσεις Τουρκοκυπρίων , σύμφωνα με τις οποίες οι
Ελληνοκύπριοι θα πρέπει να ξεχάσουν την επιστροφή εδαφών που προέβλεπε το
σχέδιο Ανάν γιατί έχουν περάσει δέκα χρόνια από τις τελευταίες διαπραγματεύσεις
και τώρα έχουν γίνει επενδύσεις στα κατεχόμενα! Απίστευτες και παρανοϊκές
δηλώσεις που δεν θα γίνονταν καν , αν η ΕΕ και η Κυπριακή Δημοκρατία
αποσύρονταν από τις διαπραγματεύσεις και έθεταν το πραγματικό πρόβλημα κατοχής
που δεν παραγράφεται , ούτε μπαίνει σε συρτάρια.
ΠΙΕΣΕΙΣ
Πέραν αυτών , η Αγγλία, οι
σκανδιναβικές χώρες, σιγοντάρουν επίσης η Ιταλία και η Ισπανία, ζητούν το
άνοιγμα νέων κεφαλαίων των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, σαν να μην συμβαίνει
τίποτα, εμφανίζοντας μάλιστα την Τουρκία ως αδικημένη...Μεταξύ άλλων ζητούν να
ανοίξουν τα κεφάλαια 23 και 24 τα οποία έχει μπλοκάρει η Κυπριακή Δημοκρατία
επειδή δεν έχει αναγνωριστεί από την Άγκυρα και αφορούν το δικαστικό σύστημα
και τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, ο,τι δηλαδή καταπατεί βάναυσα η Τουρκία
του Ερντογάν . Ζητούν επίσης το άνοιγμα του κεφαλαίου 15 για την κοινωνική
πολιτική και το κεφάλαιο 19 για την ενέργεια.
Στην προσπάθειά τους να περιορίσουν
κάπως τις πιέσεις και αφού σε διάφορες συναντήσεις υπήρξαν και ειρωνικά σχόλια
για το άνοιγμα το κεφαλαίου 23, πληροφορίες αναφέρουν ότι τελικά αυτό δεν θα
γίνει, τουλάχιστον στο ορατό μέλλον, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι στα άλλα
κεφάλαια κάνουν πίσω . Για να αποφευχθούν επικρίσεις για ανοχή έναντι του
Ερντογάν, αποφασίστηκε να αναβληθεί για τον Ιούνιο η συνάντηση της Επιτροπής
Σύνδεσης μετά από ενστάσεις της Ελλάδας, της Κύπρου, της Ελλάδας και της
Ολλανδίας.
Στο παρασκήνιο ομως και πέρα από
ορισμένα δακρύβρεχτα σχόλια στο Twitter, η Ευρωπαική Ενωση δεν ασκεί κανενός
είδους πίεσης προς τον Ερντογάν και την κυβέρνησή του , αντίθετα πάνε κι
έρχονται στις Βρυξέλλες οι υπουργοί του απαιτώντας από την ΕΕ να «τηρήσει τις
δεσμεύσεις της», ως να έχει μόνο η ΕΕ υποχρεώσεις και η Τουρκία μόνο δικαιώματα.
¨Όπως αναφέρουν Έλληνες αξιωματούχοι
αυτή την στιγμή δεν υπάρχει καμία σαφής τακτική για την στάση που θα τηρήσει
στο εξής η ΕΕ έναντι της Τουρκίας, δεδομένου ότι μιά σειρά διεθνή προβλήματα
προκαλούν διάφορες ομαδοποιήσεις με διαφορετικά συμφέροντα και διαφορετικές
προτεραιότητες , πράγμα που δυσχεραίνει
την δημιουργία μιάς σαφούς εικόνας.
Για παράδειγμα, υπάρχει η κρίση στην
Συρία, η ανάγκη για τους δυτικούς να πιέζεται ο Άσαντ μέσω Τουρκίας, αλλά οι
τελευταίες αποκαλύψεις για τον βρόμικο πόλεμο της Αγκυρας με την κατάρριψη του
συριακού F-16,τις αποκαλύψεις για την οργάνωση προβοκάτσιας στο συριακό έδαφος
και τις φήμες για χρήση χημικών από Τούρκους πράκτορες έχουν προκαλέσει
ερωτηματικά για τον ρόλο του Ερντογάν που χρησιμοποιεί την κρίση για προσωπικό
όφελος.
Επίσης η κρίση στην Ουκρανία και η
όξυνση των σχέσεων ΕΕ -Ρωσίας , θεωρητικά καθιστά πιό χρήσιμη την Τουρκία ,
ωστόσο η Αγκυρα δεν έκανε καμία νύξη για κυρώσεις έναντι της Μόσχας. Αλλωστε
και απο τις κυρώσεις κατά του Ιράν, ορισμένοι στην Τουρκία πλούτισαν....
Ετσι και μέσα σε ένα ιδιαίτερα θολό
κλίμα η Ελλάδα, χάνει μιά μεγάλη ευκαιρία να αναδείξει τον δικό της πολιτικό
και γεωπολιτικό ρόλο , αλλά κυρίως να αναδείξει την δυσλειτουργική σχέση ΕΕ
-Τουρκίας και υπό το πρίσμα αυτό, να επαναδιατυπώσει τους όρους των ενταξιακών
διαπραγματεύσεων. Είναι γεγονός ότι η ελληνική προεδρία έχει αφαιρέσει πλήρως
από την ατζέντα της την συμπεριφορά της Τουρκίας , όχι γιατί δεν μπορεί να
αναδείξει το θέμα αυτό, δεν υπάρχει κανένα κώλυμα, αλλά γιατί έχει πλήρως
αποδιοργανωμένη εξωτερική πολιτική.
Η ελληνική κυβέρνηση χωρίς
προτεραιότητες και κυρίως χωρίς βούληση να αναδείξει το τεράστιο έλλειμμα
λειτουργίας βασικών θεσμών της Τουρκίας και την επιθετικότητα έναντι της
Ελλάδας , βρίσκεται καθηλωμένη στην φοβική της πολιτική με συνέπεια οι
ελληνοτουρκικές και ευρωτουρκικές σχέσεις να καθοδηγούνται από τις διαθέσεις
κάποιων στην Αγκυρα και τις Βρυξέλλες.
Από τα πλέον χαρακτηριστικά
παραδείγματα του τρόπου με τον οποίο κινείται η Τουρκία είναι το γεγονός ότι
μετά τους θριαμβευτικούς λόγους για τη συμφωνία με την ΕΕ για την απελευθέρωση
των θεωρήσεων, η Αγκυρα δεν έχει κάνει καμία ουσιαστική προεργασία για να
ικανοποιήσει περιπου 70 κριτήρια της συμφωνίας επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας και
βεβαίως, η τουρκική κυβέρνηση δεν έχει ακόμα επικυρώσει τη συμφωνία, που
ενδιαφέρει άμεσα την Ελλάδα γιατί προβλέπει την επαναπροώθηση των μεταναστών
που προέρχονται από το τουρκικό έδαφος.
Διπλωματικές πηγές θεωρούν ότι είναι
χρήσιμη διπλωματικά για την Ελλάδα η περίοδος σύγχυσης της ΕΕ έναντι της
Τουρκίας γιατί η Αθήνα μπορεί να αναδείξει επιτέλους την περιφρόνηση της
Αγκυρας στους δημοκρατικούς κανόνες , αλλά και στους κανόνες καλής γειτονίας.
Δεν είναι δυνατό, σύμφωνα με την ίδια πηγή, η Ελλάδα να ζητά την εφαρμογή των
κριτηρίων της Κοπεγχάγης , ιδιαίτερα την ανάγκη σεβασμού των κανόνων καλής
γειτονίας έναντι της ΠΓΔΜ και να μην έχει κάνει ποτέ την παραμικρή αναφορά στην
Τουρκία που τους περιφρονεί έμπρακτα παραβιάζοντας τα χωρικά ύδατα στο Αιγαίο ή
τον εθνικό εναέριο χώρο.
Αυτή η σιωπή εκ μέρους της Αθήνας, επιβεβαιώνει
την αδυναμία της Αθήνας και δεν υποκρύπτει κάποια τακτική. Και τα προβλήματα
όλο και σωρεύονται ...
Σάββατο 19 Απριλίου 2014
